Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
49. (1) Òîëïó âçâîëíîâàëà êàê ÷óäîâèùíîñòü çëîäåÿíèÿ, òàê è íàäåæäà, âîñïîëüçîâàâøèñü ïðîèñøåäøèì, âåðíóòü ñåáå ñâîáîäó. (2) Àïïèé òî âûçûâàë Èöèëèÿ, òî ïðèêàçûâàë ñõâàòèòü åãî, íî ñëóæèòåëÿì íå äàëè ïîäîéòè, è òîãäà îí ñàì, îêðóæåííûé ïàòðèöèàíñêîé ìîëîäåæüþ, ðèíóëñÿ â òîëïó è ïðèêàçàë çàêëþ÷èòü Èöèëèÿ ïîä ñòðàæó. (3) Èöèëèÿ, îäíàêî, îáñòóïèëà óæå íå ïðîñòî òîëïà, ðÿäîì ñ íèì áûëè è Ëóöèé Âàëåðèé è Ìàðê Ãîðàöèé, êîòîðûå îòòîëêíóëè ëèêòîðà, óòâåðæäàÿ, ÷òî åñëè Àïïèé ïðèáåãíåò ê ïðàâó, òî îíè ìîãóò çàùèòèòü Èöèëèÿ îò ÷àñòíîãî ëèöà, à åñëè îí ïðèìåíèò ñèëó, òî è òîãäà îíè åìó íå óñòóïÿò. Òóò-òî è âñïûõíóëà æåñòîêàÿ ðàñïðÿ. (4) Ëèêòîð äåöåìâèðà íàïàë áûëî íà Âàëåðèÿ è Ãîðàöèÿ, íî òîëïà ðàçëîìàëà åãî ôàñêè. Àïïèé ïîäíÿëñÿ, ÷òîá îáðàòèòüñÿ ê íàðîäó, íî Ãîðàöèé è Âàëåðèé ïîøëè âñëåä çà íèì. Íàðîä ñëóøàë èõ, à äåöåìâèðó íå äàâàë ãîâîðèòü. (5) Óæå Âàëåðèé, ñëîâíî îí áûë îáëå÷åí âëàñòüþ, ïðèêàçûâàë ëèêòîðàì îñòàâèòü â ïîêîå ÷àñòíîãî ÷åëîâåêà — ýòî ñëîìèëî äóõ Àïïèÿ, è â ñòðàõå çà ñâîþ æèçíü, çàêóòàâ ëèöî, îí áåæàë ñ ôîðóìà è íåçàìåòíî óêðûëñÿ â áëèçëåæàùåì äîìå. ñ.157 (6) Íà ïîìîùü åìó ñ ïðîòèâîïîëîæíîé ñòîðîíû ôîðóìà âðûâàåòñÿ Ñïóðèé Îïïèé. Îí âèäèò, ÷òî ñèëà îäåðæàëà ïîáåäó íàä âëàñòüþ. Ïðèâåäåííûé â çàìåøàòåëüñòâî ïîäàâàåìûìè ñî âñåõ ñòîðîí ñîâåòàìè, ñ ìíîãèìè èç êîòîðûõ îí ñîãëàøàëñÿ, Îïïèé íàêîíåö ïðèêàçàë ñîçâàòü ñåíàò. (7) È ýòî óñïîêîèëî òîëïó, ïèòàâøóþ íàäåæäû ñ ïîìîùüþ ñåíàòà ïîëîæèòü êîíåö âëàñòè äåöåìâèðîâ, ÷üè äåéñòâèÿ âûçûâàëè î÷åâèäíîå íåäîâîëüñòâî áîëüøèíñòâà ñåíàòîðîâ. (8) Ñåíàò ðåøèë íå ðàçäðàæàòü ïëåáååâ è ïðåæäå âñåãî ïîçàáîòèòüñÿ î òîì, ÷òîá ïîÿâëåíèå Âåðãèíèÿ â âîéñêå íå âûçâàëî âîëíåíèé. |
49. concitatur multitudo partim atrocitate sceleris, partim spe per occasionem repetendae libertatis. [2] Appius nunc vocari Icilium, nunc retractantem arripi, postremo, cum locus adeundi apparitoribus non daretur, ipse cum agmine patriciorum iuvenum per turbam vadens in vincula duci iubet. [3] iam circa Icilium non solum multitudo sed duces quoque multitudinis erant, L. Valerius et M. Horatius, qui repulso lictore, si iure ageret, vindicare se a privato Icilium aiebant; si vim adferre conaretur, ibi quoque haud impares fore. [4] hinc atrox rixa oritur. Valerium Horatiumque lictor decemviri invadit: franguntur a multitudine fasces. in contionem Appius escendit: sequuntur Horatius Valeriusque. eos contio audit: decemviro obstrepitur. [5] iam pro imperio Valerius discedere a privato lictores iubebat, cum fractis animis Appius vitae metuens in domum se propinquam foro insciis adversariis capite obvoluto recipit. [6] Sp. Oppius, ut auxilio collegae esset, in forum ex altera parte inrumpit. videt imperium vi victum. agitatus deinde consiliis ad quae ex omni parte adsentiendo multis auctoribus trepidaverat, senatum postremo vocari iussit. [7] ea res, quod magnae parti patrum displicere acta decemvirorum videbantur, spe per senatum finiendae potestatis eius multitudinem sedavit. [8] senatus nec plebem inritandam censuit et multo magis providendum ne quid Verginii adventus in exercitu motus faceret. |