Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà III, ãë. 52

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

52. (1) Áûâ­øèé íàðîä­íûé òðè­áóí Ìàðê Äóèë­ëèé äîâåë äî ñâåäå­íèÿ âîé­ñêà, ÷òî äåëî íå äâè­ãà­åò­ñÿ ñ ìåñòà èç-çà áåñ­êî­íå÷­íûõ ñïî­ðîâ, à ñåíà­òî­ðû-äå òîëü­êî òîãäà âïîëíå îñî­çíà­þò ñëó­÷èâ­øå­å­ñÿ, êîãäà óâèäÿò ïóñòîé ãîðîä. (2) Îí è óáåäèë íàðîä ïåðå­áðàòü­ñÿ ñ Àâåí­òè­íà íà Ñâÿ­ùåí­íóþ ãîðó88: ïóñòü Ñâÿ­ùåí­íàÿ ãîðà íàïîì­íèò î ñòîé­êî­ñòè ïëå­áå­åâ, ïóñòü âñå çàäó­ìà­þò­ñÿ, ñìî­æåò ëè â ãîñóäàð­ñòâå âîñ­ñòà­íî­âèòü­ñÿ ñîãëà­ñèå áåç âîñ­ñòà­íîâ­ëå­íèÿ âëà­ñòè òðè­áó­íîâ. (3) Âîé­ñêî ïðî­øëî ïî Íîìåí­òàí­ñêîé äîðî­ãå, êîòî­ðàÿ íûíå çîâåò­ñÿ Ôèêó­ëåé­ñêîé, è ñòà­ëî ëàãå­ðåì íà Ñâÿ­ùåí­íîé ãîðå, ïîä­ðà­æàÿ ïðåä­êàì â ñäåð­æàí­íî­ñòè è íå ïðè­ìå­íÿÿ íàñè­ëèÿ. Çà âîé­ñêîì îòïðà­âè­ëèñü îñòàëü­íûå ïëå­áåè: äîìà îñòà­ëèñü ëèøü íåìîù­íûå ñòà­ðè­êè. (4) Ñëå­äîì øëè æåíû è äåòè, æàëîá­íî ïðè­÷è­òàÿ, íà êîãî èõ îñòàâ­ëÿ­þò â ãîðî­äå, ãäå íå ñâÿ­òû íè öåëî­ìóä­ðèå, íè ñâî­áî­äà.

(5) Îáåç­ëþäåâ­øèé Ðèì ïðå­âðà­òèë­ñÿ â ïóñòû­íþ, íà ôîðó­ìå íå áûëî íèêî­ãî, êðî­ìå íåñêîëü­êèõ ñòà­ðè­êîâ. È âîò êîãäà ñîáðàâ­øè­å­ñÿ íà çàñåäà­íèå ñåíà­òî­ðû óâèäà­ëè îïó­ñòåâ­øèé ôîðóì, ìíî­ãèå èç íèõ, à íå òîëü­êî Ãîðà­öèé ñ Âàëå­ðè­åì ñòà­ëè ãðîì­êî âûðà­æàòü íåäî­âîëü­ñòâî: (6) «×åãî åùå âû æäå­òå, îòöû-ñåíà­òî­ðû? Äåöåì­âè­ðû íå æåëà­þò ïîêîí­÷èòü ñî ñâî­èì óïðÿì­ñò­âîì, à âû íàìå­ðå­íû äîïó­ñòèòü, ÷òîá âñå áûëî ïðå­äà­íî îãíþ è ðàç­ðó­øå­íèþ? À âû, äåöåì­âè­ðû? ×òî æå ýòî çà âëàñòü, çà êîòî­ðóþ âû òàê êðåï­êî äåð­æè­òåñü? (7) Èëè âû ñîáè­ðà­å­òåñü âåð­øèòü ñóä íàä êðû­øà­ìè è ñòå­íà­ìè? È âàì íå ñòûä­íî, ÷òî ëèê­òî­ðîâ íà ôîðó­ìå ÷óòü ëè íå áîëü­øå, ÷åì îñòàëü­íûõ ãðàæ­äàí? ×òî âû áóäå­òå äåëàòü, åñëè íà Ãîðîä íàïà­äåò íåïðè­ÿ­òåëü? ×òî åñëè ïëå­áåè, óâèäàâ, ÷òî íà íàñ íå äåé­ñò­âó­åò èõ óõîä, âåð­íóò­ñÿ ñ îðó­æè­åì â ðóêàõ? (8) Èëè âû õîòè­òå, ÷òîáû âàøà âëàñòü ïàëà âìå­ñòå ñ ñàìèì Ãîðî­äîì? Ïðè­äåò­ñÿ, ñòà­ëî áûòü, ëèáî ðàñ­ñòàòü­ñÿ ñ ïëå­áå­ÿ­ìè, ëèáî âåð­íóòü íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ. Ìû ëåã­÷å îáõî­äèì­ñÿ áåç ñâî­èõ äîëæ­íî­ñòåé, ÷åì îíè. (9) Íåîæè­äàí­íî äëÿ ñåáÿ îíè äîáè­ëèñü îò íàøèõ îòöîâ âëà­ñòè, à, âêó­ñèâ îäíà­æäû åå ñëà­äîñòü, íåóæå­ëè îíè ñ.160 ñìè­ðÿò­ñÿ ñ åå óòðà­òîé, òåì áîëåå ÷òî ìû ñâîþ âëàñòü íå äåëà­åì áîëåå òåð­ïè­ìîé, äàáû ó íèõ íå áûëî íàäîá­íî­ñòè çàùè­ùàòü ñåáÿ?» (10) Ýòè ñëî­âà, ðàçäà­âàâ­øè­å­ñÿ ñî âñåõ ñòî­ðîí, çàñòà­âè­ëè äåöåì­âè­ðîâ ïîä­òâåð­äèòü, ÷òî, ðàç òàê, îíè ïîä­÷è­íÿ­þò­ñÿ ñåíà­òó è ïðè­çíà­þò ñåáÿ ïîáåæ­äåí­íû­ìè åãî åäè­íî­äó­øè­åì. (11) Îíè çàêëè­íà­ëè ëèøü î òîì, ÷òîáû èõ óáå­ðåã­ëè îò ëþä­ñêîé íåíà­âè­ñòè è ïðî­ëè­òè­åì èõ êðî­âè íå ïðè­ó÷à­ëè ïëå­áå­åâ ê òîìó, ÷òî ïàò­ðè­öè­åâ ìîæ­íî êàç­íèòü.

52. per M. Duil­lium, qui tri­bu­nus ple­bis fue­rat, cer­tior fac­ta plebs con­ten­tio­ni­bus ad­si­duis ni­hil tran­si­gi, in Sac­rum mon­tem ex Aven­ti­no tran­sit [2] ad­fir­man­te Duil­lio non pri­us quam de­se­ri ur­bem vi­deant cu­ram in ani­mos pat­rum des­cen­su­ram; ad­mo­ni­tu­rum Sac­rum mon­tem constan­tiae ple­bis, sci­tu­ros­que si­ne res­ti­tu­ta po­tes­ta­te tri­bu­ni­cia re­di­gi in con­cor­diam res­ne queant. [3] Via No­men­ta­na, cui tum Fi­co­len­si no­men fuit, pro­fec­ti castra in mon­te Sac­ro lo­ca­ve­re mo­des­tiam pat­rum suo­rum ni­hil vio­lan­do imi­ta­ti. se­cu­ta exer­ci­tum plebs nul­lo qui per aeta­tem ire pos­set ret­rac­tan­te. [4] pro­se­quun­tur co­niu­ges li­be­ri­que, cui­nam se re­lin­que­rent in ea ur­be in qua nec pu­di­ci­tia nec li­ber­tas sancta es­set mi­se­ra­bi­li­ter ro­gi­tan­tes.

[5] cum vas­ta Ro­mae om­nia in­sue­ta so­li­tu­do fe­cis­set, in fo­ro prae­ter pau­cos se­nio­rum ne­mo es­set, vo­ca­tis uti­que in se­na­tum pat­ri­bus de­ser­tum ap­pa­ruis­set fo­rum, plu­res iam quam Ho­ra­tius ac Va­le­rius vo­ci­fe­ra­ban­tur: [6] «quid exspec­ta­bi­tis, pat­res conscrip­ti? si de­cem­vi­ri fi­nem per­ti­na­ciae non fa­ciunt, rue­re ac def­lag­ra­re om­nia pas­su­ri es­tis? quod autem is­tud im­pe­rium est, de­cem­vi­ri, quod ample­xi te­ne­tis? [7] tec­tis ac pa­rie­ti­bus iura dic­tu­ri es­tis? non pu­det lic­to­rum vestro­rum maio­rem pro­pe nu­me­rum in fo­ro conspi­ci quam to­ga­to­rum alio­rum? quid si hos­tes ad ur­bem ve­niant fac­tu­ri es­tis? quid si plebs mox, ubi pa­rum se­ces­sio­ne mo­vea­mur, ar­ma­ta ve­niat? oc­ca­su­ne ur­bis vol­tis fi­ni­re im­pe­rium? [8] at­qui aut plebs non est ha­ben­da aut ha­ben­di sunt tri­bu­ni ple­bis. nos ci­tius ca­rue­ri­mus pat­ri­ciis ma­gistra­ti­bus quam il­li ple­beiis. [9] no­vam inex­per­tam­que eam po­tes­ta­tem eri­pue­re pat­ri­bus nostris; ne nunc dul­ce­di­ne se­mel cap­ti fe­rant de­si­de­rium, cum prae­ser­tim nec nos tem­pe­re­mus im­pe­riis, quo mi­nus il­li auxi­lii egeant.» [10] cum haec ex om­ni par­te iac­ta­ren­tur, vic­ti con­sen­su de­cem­vi­ri fu­tu­ros se, quan­do ita vi­dea­tur, in po­tes­ta­te pat­rum ad­fir­mant. [11] id mo­do si­mul orant ac mo­nent, ut ip­sis ab in­vi­dia ca­vea­tur nec suo san­gui­ne ad suppli­cia pat­rum ple­bem ad­sue­fa­ciant.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 88Óæå äðåâ­íèå àâòî­ðû, ðàñ­ñêà­çû­âàþ­ùèå î âòî­ðîì — êàê è î ïåð­âîì (ñì. ïðè­ìå÷. 73 ê êí. II) — «óõî­äå» ïëå­áå­åâ, ðàñ­õî­äÿò­ñÿ â ìíå­íè­ÿõ î òîì, êóäà èìåí­íî îíè óäà­ëè­ëèñü. Ïî Äèî­äî­ðó (XII, 24) è Ñàë­ëþ­ñòèþ (Þãóð­òèí­ñêàÿ âîé­íà, 31, 17), ïëå­áåè îáà ðàçà óõî­äè­ëè íà Àâåí­òèí; ïî Ïîì­ïî­íèþ (Äèãå­ñòû, 1, 2, 2, 20 è 21) è Ôåñòó (422L.), â ïåð­âûé ðàç íà Ñâÿ­ùåí­íóþ ãîðó, âî âòî­ðîé — íà Àâåí­òèí. Ëèâèé, ïîâåñò­âóÿ î âòî­ðîì «óõî­äå», çàñòàâ­ëÿ­åò ïëå­áå­åâ ïåðåé­òè ñ Àâåí­òè­íà íà Ñâÿ­ùåí­íóþ ãîðó.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000353 1364000354 1364000355