Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
51. (1) Êîãäà ïîñëû óäàëèëèñü, Âåðãèíèé ñòàë âíóøàòü âîèíàì, ÷òî ïðè÷èíà èõ êîëåáàíèé â ñòîëü íåòðóäíîì äåëå êðîåòñÿ â îòñóòñòâèè ïðåäâîäèòåëÿ, à ïîòîìó îòâåò îíè äàëè õîòÿ è ðàçóìíûé, íî âñå æå ñëó÷àéíûé, ïðèíÿòûé õîòÿ è ñ îáùåãî ñîãëàñèÿ, íî íå ïî çäðàâîì ðàçìûøëåíèè. (2) Îí ïðåäëàãàåò èçáðàòü äåñÿòü âåðõîâíûõ ïðåäâîäèòåëåé è, ïàìÿòóÿ îá èõ âîèíñêîì çâàíèè, îáúÿâèòü èõ âîåííûìè òðèáóíàìè87. (3) Íî, êîãäà åìó ïåðâîìó ïðåäëîæèëè ýòî ïî÷åòíîå çâàíèå, îí îòêàçàëñÿ: «Ïðèáåðåãèòå ýòî âàøå ðåøåíèå äî ëó÷øèõ âðåìåí; (4) è ìíå, íå îòìñòèâøåìó åùå çà äî÷ü, íå äîñòàâèò ðàäîñòè ïî÷åòíîå çâàíüå, è âàì â ýòî òðåâîæíîå äëÿ ãîñóäàðñòâà âðåìÿ íå íóæíû ïðåäâîäèòåëè, çàðàíåå âûçûâàþùèå íåíàâèñòü. (5) À åñëè ÿ ìîãó áûòü âàì ïîëåçåí, âû ìîæåòå âîñïîëüçîâàòüñÿ ìíîþ è â êà÷åñòâå ÷àñòíîãî ëèöà». (6) Òàêèì îáðàçîì, èçáðàëè äåñÿòü âîåííûõ òðèáóíîâ. (7) Íåñïîêîéíî áûëî è â âîéñêå, âîåâàâøåì ïðîòèâ ñàáèíÿí. Ïî ïî÷èíó Èöèëèÿ è Íóìèòîðèÿ çäåñü òîæå îòâåðãëè âëàñòü äåöåìâèðîâ, èáî âîñïîìèíàíèå î âîçìóòèâøåì âñåõ óáèéñòâå Ñèêöèÿ óñóãóáèëîñü èçâåñòèåì î ãíóñíîì ïðåñëåäîâàíèè äåâóøêè, ïàâøåé æåðòâîé ïîõîòè. (8) Êàê òîëüêî Èöèëèé óñëûøàë îá èçáðàíèè íà Àâåíòèíå âîåííûõ òðèáóíîâ, òî, îïàñàÿñü, êàê áû ãîðîäñêèå âûáîðû íå îêàçàëèñü ïîâòîðåíèåì ïðåäâàðèòåëüíûõ âîéñêîâûõ, à òå, êîãî èçáðàëè âîåííûìè òðèáóíàìè, íå ñòàëè áû òðèáóíàìè íàðîäíûìè, (9) îí, êàê ÷åëîâåê îïûòíûé â îáðàùåíèè ñ íàðîäîì à ñàì ñòðåìèâøèéñÿ ê òðèáóíñêîé âëàñòè, ïîçàáîòèëñÿ ñ.159 î òîì, ÷òîá åùå äî ïîõîäà íà Ðèì ñòîëüêî æå âîåííûõ òðèáóíîâ áûëî èçáðàíî è çäåñü. (10) Âîéäÿ â Êîëëèíñêèå âîðîòà, îíè ïåðåñåêëè Ãîðîä è ñòðîåì ïîä çíàìåíàìè ïîøëè íà Àâåíòèí. Òàì îáà âîéñêà ñîåäèíèëèñü è ïîðó÷èëè äâàäöàòè âîåííûì òðèáóíàì èçáðàòü èç ñâîåãî ÷èñëà äâóõ âåðõîâíûõ ïðåäâîäèòåëåé. Èçáðàëè Ìàðêà Îïïèÿ è Ñåêñòà Ìàíèëèÿ. (11) Âñòðåâîæåííûå ïîëîæåíèåì ãîñóäàðñòâà, ñåíàòîðû çàñåäàëè êàæäûé äåíü, áîëüøå âðåìåíè ïîòðàòèâ íà ñêëîêè, ÷åì íà ñîâåùàíèÿ. (12) Äåöåìâèðàì âìåíÿëèñü â âèíó è óáèéñòâî Ñèêöèÿ, è Àïïèåâà ïîõîòü, è íåóäà÷è â âîéíå. Âàëåðèþ è Ãîðàöèþ ïðåäëîæèëè îòïðàâèòüñÿ íà Àâåíòèí. Òå îòêàçûâàëèñü èäòè, åñëè äåöåìâèðû íå ñëîæàò ñ ñåáÿ ïîëíîìî÷èÿ, ñðîê êîòîðûõ èñòåê åùå â ïðîøëîì ãîäó. (13) Äåöåìâèðû âîçðàæàëè, ÷òî ñëîæàò ñ ñåáÿ âëàñòü è ïåðåéäóò â ðàçðÿä ÷àñòíûõ ãðàæäàí íå ðàíüøå, ÷åì áóäóò ïðèíÿòû çàêîíû, ðàäè êîòîðûõ îíè è áûëè èçáðàíû. |
51. dimissis legatis admonet milites Verginius in re non maxima paulo ante trepidatum esse quia sine capite multitudo fuerit, responsumque quamquam non inutiliter, fortuito tamen magis consensu quam communi consilio esse. [2] placere decem creari qui summae rei praeessent militarique honore tribunos militum appellari. [3] cum ad eum ipsum primum is honos deferretur, «melioribus meis vestrisque rebus reservate» inquit «ista de me iudicia; [4] nec mihi filia inulta honorem ullum iucundum esse patitur, nec in perturbata re publica eos utile est praeesse vobis qui proximi invidiae sint. [5] si quis usus mei est, nihilo minor ex privato capietur.» [6] ita decem numero tribunos militares creant. [7] neque in Sabinis quievit exercitus. ibi quoque auctore Icilio Numitorioque secessio ab decemviris facta est, non minore motu animorum Sicci caedis memoria renovata quam quem nova fama de virgine adeo foede ad libidinem petita accenderat. [8] Icilius ubi audivit tribunos militum in Aventino creatos, ne comitiorum militarium praerogativam urbana comitia iisdem tribunis plebis creandis sequerentur, [9] peritus rerum popularium imminensque ei potestati et ipse, priusquam iretur ad urbem, pari potestate eundem numerum ab suis creandum curat. [10] Porta Collina urbem intravere sub signis, mediaque urbe agmine in Aventinum pergunt. ibi coniuncti alteri exercitui viginti tribunis militum negotium dederunt ut ex suo numero duos crearent qui summae rerum praeessent. M. Oppium Sex. Manilium creant. [11] patres solliciti de summa rerum cum senatus cottidie esset iurgiis saepius terunt tempus quam consiliis. [12] Sicci caedes decemviris et Appiana libido et dedecora militiae obiciebantur. placebat Valerium Horatiumque ire in Aventinum. illi negabant se aliter ituros quam si decemviri deponerent insignia magistratus eius quo anno iam ante abissent. [13] decemviri querentes se in ordinem cogi non ante quam perlatis legibus quarum causa creati essent deposituros imperium se aiebant. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß