Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà III, ãë. 64

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

64. (1) Ïîñëå ýòîé ïîáåäû ñâîå­âî­ëèå íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ äîøëî äî òîãî, ÷òî îíè ñãî­âî­ðè­ëèñü îñòàòü­ñÿ â ñâî­åé äîëæ­íî­ñòè íà íîâûé ñðîê, à ÷òîáû âëà­ñòî­ëþ­áèå èõ íå áðî­ñà­ëîñü â ãëà­çà, ïðåä­ëî­æè­ëè òàê­æå ïðî­äëèòü ñðîê êîí­ñóëü­ñêèõ ïîë­íî­ìî­÷èé. (2) Îïðàâ­äû­âà­ëèñü îíè òåì, ÷òî-äå ñåíà­òî­ðû, óíè­æàÿ êîí­ñó­ëîâ, ïîä­ðû­âà­þò è ïðà­âà íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ. (3) À ÷òî áóäåò, åñëè, èçáðàâ êîí­ñó­ëà­ìè ñâî­èõ åäè­íî­ìûø­ëåí­íè­êîâ, ñåíà­òî­ðû ñ èõ ïîìî­ùüþ íà÷­íóò áîðü­áó ïðî­òèâ íîâûõ òðè­áó­íîâ ïðåæ­äå, ÷åì çàêî­íû âîé­äóò â ñèëó? Âåäü íå âñå­ãäà æå êîí­ñó­ëà­ìè áóäóò Âàëå­ðèè è Ãîðà­öèè, êîòî­ðûì ñâî­áî­äà ïëå­áå­åâ äîðî­æå ñîá­ñò­âåí­íîé âûãî­äû.

(4) Ïî ñ÷àñò­ëè­âî­ìó ñòå­÷å­íèþ îáñòî­ÿ­òåëüñòâ æðå­áèé ïðåä­ñåäà­òåëü­ñò­âî­âàòü íà âûáî­ðàõ âûïàë òîãäà Ìàð­êó Äóèë­ëèþ, ÷åëî­âå­êó ïðåä­ó­ñìîò­ðè­òåëü­íî­ìó è ïîíè­ìàâ­øå­ìó, ÷òî ïðî­äëå­íèå ïîë­íî­ìî­÷èé íåìè­íó­å­ìî âûçî­âåò íåíà­âèñòü ê òðè­áó­íàì. (5) Ïîñëå òîãî êàê íà åãî îòêàç ïîä­äåð­æàòü ñòà­ðûõ òðè­áó­íîâ òå âûäâè­íó­ëè òðå­áî­âà­íèå, ÷òîáû îí ëèáî ïîç­âî­ëèë ïðî­âå­ñòè ñâî­áîä­íîå ãîëî­ñî­âà­íèå ïî òðè­áàì, ëèáî óñòó­ïèë ïðåä­ñåäà­òåëü­ñòâî ñâî­èì òîâà­ðè­ùàì, êîòî­ðûå áóäóò ðóêî­âîä­ñò­âî­âàòü­ñÿ çàêî­íîì, à íå ïîæå­ëà­íè­ÿ­ìè ïàò­ðè­öè­åâ, (6) Äóèë­ëèé, íàñòà­è­âàÿ íà ñâî­åì, ïðè­çâàë êîí­ñó­ëîâ ê òðè­áóí­ñêèì ñêà­ìüÿì è, çàäàâ èì âîïðîñ îá èõ íàìå­ðå­íüÿõ, óñëû­øàë, ÷òî êîí­ñó­ëîâ îíè õîòÿò èçáðàòü íîâûõ. Òîãäà âìå­ñòå ñ íèìè — ëþáåç­íû­ìè íàðî­äó çàùèò­íè­êà­ìè íåëþ­áåç­íî­ãî íàðî­äó ðåøå­íèÿ — îí è ÿâèë­ñÿ íà ñîáðà­íèå. (7) Ó êîí­ñó­ëîâ, ïðåä­ñòàâ­øèõ ïåðåä íàðî­äîì, âíîâü ñïðî­ñè­ëè î òîì, êàê ïîñòó­ïÿò îíè, åñëè ðèì­ñêèé íàðîä, ïàìÿ­òóÿ è î âîç­âðà­ùåí­íîé èìè äîìà ñâî­áî­äå, è îá èõ ïîäâè­ãàõ íà âîéíå, âíîâü ñäå­ëà­åò èõ êîí­ñó­ëà­ìè; è, êîãäà îíè ñâî­åãî ðåøå­íèÿ íå èçìå­íè­ëè, (8) Äóèë­ëèé èì âîçäàë õâà­ëó çà òâåð­äîå èõ æåëà­íèå íè â ÷åì íå óïî­äî­áèòü­ñÿ äåöåì­âè­ðàì è îòêðûë âûáî­ðû íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ. Íî ïîñëå òîãî, êàê áûëî èçáðà­íî ïÿòü íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ, à äðó­ãèå ñîèñ­êà­òå­ëè èç-çà îòêðî­âåí­íûõ ïðè­òÿ­çà­íèé äåâÿ­òè ñòà­ðûõ òðè­áó­íîâ íå íàáðà­ëè ãîëî­ñîâ â òðè­áàõ, îí ðàñ­ïó­ñòèë íàðîä è áîëü­øå íà âûáî­ðû íå ïðè­çû­âàë. (9) Îí, ïî åãî ñëî­âàì, ñëå­äî­âàë çàêî­íó, êîòî­ðûé âîâñå íå îïðå­äå­ëÿ­åò ÷èñ­ëà òðè­áó­íîâ, ëèøü áû òîëü­êî îíè âîîá­ùå èçáè­ðà­ëèñü, íî âåëèò òåì, êòî âñòó­ïèë â äîëæ­íîñòü, ñàìèì âûáðàòü ñåáå ñîòî­âà­ðè­ùåé. (10) Äóèë­ëèé ïðî­÷è­òàë ñëî­âà çàêî­íà: «Ïðåä­ëà­ãà­åò­ñÿ äåñÿòü íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ. Åñëè ñåãî­äíÿ âû èçáå­ðå­òå ìåíü­øåå ÷èñ­ëî íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ, òîãäà ïóñòü òå, êîãî îíè ñàìè âûáå­ðóò ñåáå â òîâà­ðè­ùè, â ñîîò­âåò­ñò­âèè ñ ýòèì çàêî­íîì ñ÷è­òà­þò­ñÿ òàêè­ìè æå ñ.171 íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè, êàê òå, êîãî âû ñàìè ñåãî­äíÿ èçáðà­ëè». (11) Äóèë­ëèé ñòî­ÿë íà ñâî­åì, îòêà­çû­âà­ÿñü ïðè­çíàòü ïðà­âî íà ñóùå­ñò­âî­âà­íèå â ãîñóäàð­ñòâå ïÿò­íà­äöà­òè íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ, è, ïåðå­ñè­ëèâ íàêî­íåö ñâî­èõ âëà­ñòî­ëþ­áè­âûõ òîâà­ðè­ùåé, ñëî­æèë ñ ñåáÿ ïîë­íî­ìî­÷èÿ, ÷åì óãî­äèë è îòöàì è ïðî­ñòî­ìó íàðî­äó.

64. haec vic­to­ria tri­bu­no­rum ple­bis­que pro­pe in haud sa­lub­rem lu­xu­riam ver­tit conspi­ra­tio­ne in­ter tri­bu­nos fac­ta ut iidem tri­bu­ni re­fi­ce­ren­tur, et quo sua mi­nus cu­pi­di­tas emi­ne­ret, con­su­les quo­que con­ti­nua­rent ma­gistra­tum. [2] con­sen­sum pat­rum cau­sa­ban­tur, quo per con­tu­me­liam con­su­lum iura tri­bu­no­rum ple­bis la­be­fac­ta­ta es­sent. [3] quid fu­tu­rum non­dum fir­ma­tis le­gi­bus, si no­vos tri­bu­nos per fac­tio­nis suae con­su­les ador­ti es­sent? non enim sem­per Va­le­rios Ho­ra­tios­que con­su­les fo­re, qui li­ber­ta­ti ple­bis suas opes postfer­rent. [4] for­te qua­dam uti­li ad tem­pus ut co­mi­tiis praees­set po­tis­si­mum M. Duil­lio sor­te eve­nit, vi­ro pru­den­ti et ex con­ti­nua­tio­ne ma­gistra­tus in­vi­diam im­mi­nen­tem cer­nen­ti. [5] qui cum ex ve­te­ri­bus tri­bu­nis ne­ga­ret se ul­lius ra­tio­nem ha­bi­tu­rum, pug­na­rentque col­le­gae ut li­be­ras tri­bus in suffra­gium mit­te­ret aut con­ce­de­ret sor­tem co­mi­tio­rum col­le­gis, ha­bi­tu­ris e le­ge po­tius co­mi­tia quam ex vo­lun­ta­te pat­rum, [6] iniec­ta con­ten­tio­ne Duil­lius con­su­les ad sub­sel­lia ac­ci­tos cum in­ter­ro­gas­set quid de co­mi­tiis con­su­la­ri­bus in ani­mo ha­be­rent, res­pon­dis­sentque se no­vos con­su­les crea­tu­ros, auc­to­res po­pu­la­res sen­ten­tiae haud po­pu­la­ris nac­tus in con­tio­nem cum iis pro­ces­sit. [7] ubi cum con­su­les pro­duc­ti ad po­pu­lum in­ter­ro­ga­ti­que, si eos po­pu­lus Ro­ma­nus, me­mor li­ber­ta­tis per il­los re­cep­tae do­mi, me­mor mi­li­tiae re­rum ges­ta­rum, con­su­les ite­rum fa­ce­ret, quid­nam fac­tu­ri es­sent, [8] ni­hil sen­ten­tiae suae mu­tas­sent, con­lau­da­tis con­su­li­bus quod per­se­ve­ra­rent ad ul­ti­mum dis­si­mi­les de­cem­vi­ro­rum es­se, co­mi­tia ha­buit; et quin­que tri­bu­nis ple­bi crea­tis cum prae stu­diis aper­te pe­ten­tium no­vem tri­bu­no­rum alii can­di­da­ti tri­bus non exple­rent, con­ci­lium di­mi­sit nec dein­de co­mi­tio­rum cau­sa ha­buit. [9] sa­tis­fac­tum le­gi aie­bat, quae nu­me­ro nus­quam prae­fi­ni­to tri­bu­ni mo­do ut re­lin­que­ren­tur san­ci­ret, et ab iis qui crea­ti es­sent coop­ta­ri col­le­gas iube­ret; [10] re­ci­ta­bat­que ro­ga­tio­nis car­men, in quo sic erat: «si tri­bu­nos ple­bei de­cem ro­ga­bo; si qui vos mi­nus ho­die de­cem tri­bu­nos ple­bei fe­ce­ri­tis, tum ut ii quos hi si­bi col­le­gas coop­tas­sint le­gi­ti­mi eadem le­ge tri­bu­ni ple­bei sint ut il­li quos ho­die tri­bu­nos ple­bei fe­ce­ri­tis.» [11] Duil­lius cum ad ul­ti­mum per­se­ve­ras­set ne­gan­do quin­de­cim tri­bu­nos ple­bei rem pub­li­cam ha­be­re pos­se, vic­ta col­le­ga­rum cu­pi­di­ta­te pa­ri­ter pat­ri­bus ple­bei­que ac­cep­tus ma­gistra­tu abiit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000365 1364000366 1364000367