Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
66. (1) Èçáðàííûå çàòåì êîíñóëàìè Àãðèïïà Ôóðèé è â ÷åòâåðòûé ðàç Òèò Êâèíêöèé Êàïèòîëèí [446 ã.] èçáåæàëè êàê âîëíåíèé â ãîðîäå, òàê è âîéíû âíåøíåé, õîòÿ óãðîæàëî è òî è ñ.172 äðóãîå. (2) Ïðåäîòâðàòèòü ðàçäîðû ìåæäó ñîãðàæäàíàìè áûëî óæå íåâîçìîæíî, èáî è ïëåáåè, è òðèáóíû, íàñòðîåííûå ïðîòèâ ïàòðèöèåâ, ïðåâðàùàëè â íàñòîÿùåå ñðàæåíèå êàæäûé âûçîâ â ñóä êîãî-ëèáî èç çíàòíûõ ëþäåé. (3)  ïîäíÿòîì èìè øóìå ýêâû è âîëüñêè ñðàçó óñëûøàëè ïðèçûâ ê îðóæèþ, äà è ñîáñòâåííûå àë÷óùèå äîáû÷è âîæäè óâåðÿëè èõ â òîì, ÷òî èç-çà íåïîâèíîâåíèÿ òðèáóíîâ ïðîâàëèëñÿ íàáîð, îáúÿâëåííûé äâà ãîäà íàçàä, âîò ïî÷åìó, ìîë, ïðîòèâ íèõ è íå âûñëàëè âîéñêî. (4) Âîëüíèöà ñäåëàëà ðèìñêîå âîéñêî íåóïðàâëÿåìûì, è Ðèì ïåðåñòàë áûòü äëÿ íèõ îáùèì îòå÷åñòâîì. Âåñü ñâîé ãíåâ è âðàæäó ê ÷óæèì îíè îáðàòèëè ïðîòèâ ñàìèõ ñåáÿ. Ìåæäîóñîáèöà ïîìîæåò íàì ïåðåäóøèòü îñëåïøèõ îò áåøåíñòâà âîëêîâ. (5) Îáúåäèíèâ âîéñêà, âðàãè îïóñòîøèëè ñïåðâà âëàäåíèÿ ëàòèíîâ, à ïîòîì, íèãäå íå âñòðåòèâ îòïîðà, ê ïîëíîìó âîñòîðãó çà÷èíùèêîâ âîéíû, ïîäîøëè ïîä ñàìûå ñòåíû Ðèìà ñî ñòîðîíû Ýñêâèëèíñêèõ âîðîò è ê ïîçîðó ðèìëÿí, ïðÿìî íà âèäó ó Ãîðîäà, íà÷àëè îïóñòîøàòü îêðåñòíîñòè. (6) Ïîñëå òîãî êàê îíè âñåì âîéñêîì áåçíàêàçàííî óøëè, ãîíÿ ïåðåä ñîáîé äîáû÷ó, íàçàä â Êîðáèîí, êîíñóë Êâèíêöèé ñîçâàë íàðîä íà ñîáðàíèå. |
66. T. Quinctius Capitolinus quartum et Agrippa Furius consules inde facti nec seditionem domi nec foris bellum acceperunt; sed imminebat utrumque. [2] iam non ultra discordia civium reprimi poterat et tribunis et plebe incitata in patres, cum dies alicui nobilium dicta novis semper certaminibus contiones turbaret. [3] ad quarum primum strepitum velut signo accepto arma cepere Aequi ac Volsci, simul quod persuaserant iis duces, cupidi praedarum, biennio ante dilectum indictum haberi non potuisse abnuente iam plebe imperium; eo adversus se non esse missos exercitus. [4] dissolvi licentia militandi morem, nec pro communi iam patria Romam esse. quidquid irarum simultatiumque cum externis fuerit in ipsos verti. occaecatos lupos intestina rabie opprimendi occasionem esse. [5] coniunctis exercitibus Latinum primum agrum perpopulati sunt; deinde postquam ibi nemo vindex occurrebat, tum vero exsultantibus belli auctoribus ad moenia ipsa Romae populabundi regione portae Esquilinae accessere vastationem agrorum per contumeliam urbi ostentantes. [6] unde postquam inulti praedam prae se agentes retro ad Corbionem agmine iere, Quinctius consul ad contionem populum vocavit. |