Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IX, ãë. 33

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

33. (1) Êâèíò Ôàáèé, êîí­ñóë ñëå­äóþ­ùå­ãî [310 ã.] ãîäà, âçÿë íà ñåáÿ âîé­íó ïîä Ñóò­ðè­åì, òîâà­ðè­ùåì Ôàáèÿ ñòàë Ãàé Ìàð­öèé Ðóòóë. (2) Òåì âðå­ìå­íåì è Ôàáèé ïðè­âåë èç Ðèìà ïîïîë­íå­íèå, è ê ýòðóñ­êàì ïðè­áû­ëî âûçâàí­íîå èç äîìó íîâîå âîé­ñêî.

(3) Óæå ìíî­ãî ëåò ìåæ­äó ïàò­ðè­öè­àí­ñêè­ìè äîëæ­íîñò­íû­ìè ëèöà­ìè è íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè íå áûëî íèêà­êèõ ñïî­ðîâ è ðàçäî­ðîâ103, êîãäà îäèí èç ñåìüè, êîòî­ðîé ñëîâ­íî áû ðîê íàçíà­÷èë âðàæ­äî­âàòü ñ òðè­áó­íà­ìè è ïëå­áå­ÿ­ìè, ñíî­âà çàòå­ÿë ñìó­òó. (4) Ïî èñòå­÷å­íèè âîñåì­íà­äöà­òè ìåñÿ­öåâ, òî åñòü ïî îêîí­÷à­íèè ñðî­êà öåí­çîð­ñòâà, óñòà­íîâ­ëåí­íî­ãî çàêî­íîì Ýìè­ëèÿ, öåí­çî­ðà Àïïèÿ Êëàâ­äèÿ íèêà­êîé ñèëîé íåëü­çÿ áûëî çàñòà­âèòü ñëî­æèòü ñ ñåáÿ äîëæ­íîñòü, õîòÿ åãî òîâà­ðèù, Ãàé Ïëàâ­òèé, ñäå­ëàë ýòî åùå äî èñòå­÷å­íèÿ ñðî­êà ñâî­èõ ïîë­íî­ìî­÷èé. (5) Íàðîä­íûì òðè­áó­íîì, âçÿâ­øèì­ñÿ îãðà­íè­÷èòü öåí­çîð­ñòâî çàêîí­íûì ñðî­êîì, ÷òî áûëî ñòîëü æå ëþáåç­íî íàðî­äó, ñêîëü è ñïðà­âåä­ëè­âî, è ÷åð­íè ïðè­ÿò­íî, òàê æå êàê ëþáî­ìó èç çíà­òè, áûë Ïóá­ëèé Ñåì­ï­ðî­íèé.

(6) Ýòîò Ñåì­ï­ðî­íèé íåñêîëü­êî ðàç ïîä­ðÿä ïðî­÷è­òàë âñëóõ Ýìè­ëè­åâ çàêîí104 è âîçäàë õâà­ëó åãî ñîçäà­òå­ëþ — äèê­òà­òî­ðó Ìàìåð­êó Ýìè­ëèþ, êîòî­ðûé ñîêðà­òèë äî ïîëó­òî­ðà ëåò ïðåæ­äå ïÿòè­ëåò­íèé ñðîê öåí­çîð­ñòâà, ñòàâ­øå­ãî ïðè òàêîé ïðî­äîë­æè­òåëü­íî­ñòè ãîñ­ïîä­ñò­âó­þ­ùåé âëà­ñòüþ, à çàòåì âîïðî­ñèë: (7) «Ñêà­æè-êà, Àïïèé Êëàâ­äèé, ÷òî áû òû ñäå­ëàë, áóäü òû öåí­çî­ðîì, íà ìåñòå Ãàÿ Ôóðèÿ è Ìàð­êà Ãåãà­íèÿ?» (8) Àïïèé îòðè­öàë, ÷òî âîïðîñ òðè­áó­íà èìå­åò õîòü êàêîå-òî îòíî­øå­íèå ê åãî äåëó, à èìåí­íî åñëè çàêîí Ýìè­ëèÿ è âïðÿìü áûë îáÿ­çà­òå­ëåí äëÿ öåí­çî­ðîâ, â ïðàâ­ëå­íèå êîòî­ðûõ áû áûë ïðè­íÿò, (9) èáî ïî âîëå íàðî­äà áûë ââåäåí â äåé­ñò­âèå ïîñëå èçáðà­íèÿ èõ öåí­çî­ðà­ìè, à ñèëó çàêî­íà èìå­åò ïîñëåä­íÿÿ âîëÿ íàðî­äà, òåì íå ìåíåå åãî è âñåõ òåõ, êòî áûëè èçáðà­íû öåí­çî­ðà­ìè ïîñëå èçäà­íèÿ ýòî­ãî çàêî­íà, îí îáÿ­çàòü íè ê ÷åìó íå ìîã.

33. Q. Fa­bius, in­se­quen­tis an­ni con­sul, bel­lum ad Sut­rium ex­ce­pit, col­le­ga Fa­bio C. Mar­cius Ru­tu­lus da­tus est. [2] Ce­te­rum et Fa­bius supple­men­tum ab Ro­ma ad­du­xit et no­vus exer­ci­tus do­mo ac­ci­tus Et­rus­cis ve­nit.

[3] Per­mul­ti an­ni iam erant cum in­ter pat­ri­cios ma­gistra­tus tri­bu­nos­que nul­la cer­ta­mi­na fue­rant, cum ex ea fa­mi­lia cui ve­lut fa­to lis cum tri­bu­nis ac ple­be erat cer­ta­men ori­tur. [4] Ap. Clau­dius cen­sor cir­cu­mac­tis de­cem et oc­to men­si­bus quod Aemi­lia le­ge fi­ni­tum cen­su­rae spa­tium tem­po­ris erat, cum C. Plau­tius col­le­ga eius ma­gistra­tu se ab­di­cas­set, nul­la vi com­pel­li ut ab­di­ca­ret po­tuit. [5] P. Sempro­nius erat tri­bu­nus ple­bis, qui fi­nien­dae cen­su­rae intra le­gi­ti­mum tem­pus ac­tio­nem sus­ce­pe­rat, non po­pu­la­rem ma­gis quam ius­tam nec in vol­gus quam op­ti­mo cui­que gra­tio­rem. [6] Is cum iden­ti­dem le­gem Aemi­liam re­ci­ta­ret auc­to­rem­que eius Mam. Aemi­lium dic­ta­to­rem lau­di­bus fer­ret, qui quin­quen­na­lem an­te cen­su­ram et lon­gin­qui­ta­te po­tes­ta­tis do­mi­nan­tem intra sex men­sum et an­ni coe­gis­set spa­tium, [7] «Dic age­dum» in­quit, «Ap­pi Clau­di, quid­nam fac­tu­rus fue­ris, si eo tem­po­re quo C. Fu­rius et M. Ge­ga­nius cen­so­res fue­runt cen­sor fuis­ses». [8] Ne­ga­re Ap­pius in­ter­ro­ga­tio­nem tri­bu­ni mag­no ope­re ad cau­sam per­ti­ne­re suam; [9] nam et­si te­nue­rit lex Aemi­lia eos cen­so­res quo­rum in ma­gistra­tu la­ta es­set, quia post il­los cen­so­res crea­tos eam le­gem po­pu­lus ius­sis­set quod­que postre­mum ius­sis­set id ius ra­tum­que es­set, non ta­men aut se aut eorum quem­quam qui post eam le­gem la­tam crea­ti cen­so­res es­sent te­ne­ri ea le­ge po­tuis­se.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 103Ïîñëåä­íåå óïî­ìÿ­íó­òîå ó Ëèâèÿ ñòîëê­íî­âå­íèå (ñì.: VIII, 23, 14—17) áûëî â 326 ã. äî í. ý.
  • 104Ïðè­íÿ­òûé â 434 ã. äî í. ý. Ñì.: IV, 24, 5.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000934 1364000935 1364000936