Ïåðåâîä Í. Â. Áðàãèíñêîé. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1926. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
33. (1) Êâèíò Ôàáèé, êîíñóë ñëåäóþùåãî [310 ã.] ãîäà, âçÿë íà ñåáÿ âîéíó ïîä Ñóòðèåì, òîâàðèùåì Ôàáèÿ ñòàë Ãàé Ìàðöèé Ðóòóë. (2) Òåì âðåìåíåì è Ôàáèé ïðèâåë èç Ðèìà ïîïîëíåíèå, è ê ýòðóñêàì ïðèáûëî âûçâàííîå èç äîìó íîâîå âîéñêî. (3) Óæå ìíîãî ëåò ìåæäó ïàòðèöèàíñêèìè äîëæíîñòíûìè ëèöàìè è íàðîäíûìè òðèáóíàìè íå áûëî íèêàêèõ ñïîðîâ è ðàçäîðîâ103, êîãäà îäèí èç ñåìüè, êîòîðîé ñëîâíî áû ðîê íàçíà÷èë âðàæäîâàòü ñ òðèáóíàìè è ïëåáåÿìè, ñíîâà çàòåÿë ñìóòó. (4) Ïî èñòå÷åíèè âîñåìíàäöàòè ìåñÿöåâ, òî åñòü ïî îêîí÷àíèè ñðîêà öåíçîðñòâà, óñòàíîâëåííîãî çàêîíîì Ýìèëèÿ, öåíçîðà Àïïèÿ Êëàâäèÿ íèêàêîé ñèëîé íåëüçÿ áûëî çàñòàâèòü ñëîæèòü ñ ñåáÿ äîëæíîñòü, õîòÿ åãî òîâàðèù, Ãàé Ïëàâòèé, ñäåëàë ýòî åùå äî èñòå÷åíèÿ ñðîêà ñâîèõ ïîëíîìî÷èé. (5) Íàðîäíûì òðèáóíîì, âçÿâøèìñÿ îãðàíè÷èòü öåíçîðñòâî çàêîííûì ñðîêîì, ÷òî áûëî ñòîëü æå ëþáåçíî íàðîäó, ñêîëü è ñïðàâåäëèâî, è ÷åðíè ïðèÿòíî, òàê æå êàê ëþáîìó èç çíàòè, áûë Ïóáëèé Ñåìïðîíèé. (6) Ýòîò Ñåìïðîíèé íåñêîëüêî ðàç ïîäðÿä ïðî÷èòàë âñëóõ Ýìèëèåâ çàêîí104 è âîçäàë õâàëó åãî ñîçäàòåëþ — äèêòàòîðó Ìàìåðêó Ýìèëèþ, êîòîðûé ñîêðàòèë äî ïîëóòîðà ëåò ïðåæäå ïÿòèëåòíèé ñðîê öåíçîðñòâà, ñòàâøåãî ïðè òàêîé ïðîäîëæèòåëüíîñòè ãîñïîäñòâóþùåé âëàñòüþ, à çàòåì âîïðîñèë: (7) «Ñêàæè-êà, Àïïèé Êëàâäèé, ÷òî áû òû ñäåëàë, áóäü òû öåíçîðîì, íà ìåñòå Ãàÿ Ôóðèÿ è Ìàðêà Ãåãàíèÿ?» (8) Àïïèé îòðèöàë, ÷òî âîïðîñ òðèáóíà èìååò õîòü êàêîå-òî îòíîøåíèå ê åãî äåëó, à èìåííî åñëè çàêîí Ýìèëèÿ è âïðÿìü áûë îáÿçàòåëåí äëÿ öåíçîðîâ, â ïðàâëåíèå êîòîðûõ áû áûë ïðèíÿò, (9) èáî ïî âîëå íàðîäà áûë ââåäåí â äåéñòâèå ïîñëå èçáðàíèÿ èõ öåíçîðàìè, à ñèëó çàêîíà èìååò ïîñëåäíÿÿ âîëÿ íàðîäà, òåì íå ìåíåå åãî è âñåõ òåõ, êòî áûëè èçáðàíû öåíçîðàìè ïîñëå èçäàíèÿ ýòîãî çàêîíà, îí îáÿçàòü íè ê ÷åìó íå ìîã. |
33. Q. Fabius, insequentis anni consul, bellum ad Sutrium excepit, collega Fabio C. Marcius Rutulus datus est. [2] Ceterum et Fabius supplementum ab Roma adduxit et novus exercitus domo accitus Etruscis venit. [3] Permulti anni iam erant cum inter patricios magistratus tribunosque nulla certamina fuerant, cum ex ea familia cui velut fato lis cum tribunis ac plebe erat certamen oritur. [4] Ap. Claudius censor circumactis decem et octo mensibus quod Aemilia lege finitum censurae spatium temporis erat, cum C. Plautius collega eius magistratu se abdicasset, nulla vi compelli ut abdicaret potuit. [5] P. Sempronius erat tribunus plebis, qui finiendae censurae intra legitimum tempus actionem susceperat, non popularem magis quam iustam nec in volgus quam optimo cuique gratiorem. [6] Is cum identidem legem Aemiliam recitaret auctoremque eius Mam. Aemilium dictatorem laudibus ferret, qui quinquennalem ante censuram et longinquitate potestatis dominantem intra sex mensum et anni coegisset spatium, [7] «Dic agedum» inquit, «Appi Claudi, quidnam facturus fueris, si eo tempore quo C. Furius et M. Geganius censores fuerunt censor fuisses». [8] Negare Appius interrogationem tribuni magno opere ad causam pertinere suam; [9] nam etsi tenuerit lex Aemilia eos censores quorum in magistratu lata esset, quia post illos censores creatos eam legem populus iussisset quodque postremum iussisset id ius ratumque esset, non tamen aut se aut eorum quemquam qui post eam legem latam creati censores essent teneri ea lege potuisse. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß