История Рима от основания города

Книга XXIII, гл. 24

24. Pos­te­ro die con­sul­tus a M. Pom­po­nio prae­to­re se­na­tus dec­re­vit dic­ta­to­ri scri­ben­dum uti, si e re pub­li­ca cen­se­ret es­se, ad con­su­les sub­ro­gan­dos ve­ni­ret cum ma­gistro equi­tum et prae­to­re M. Mar­cel­lo, [2] ut ex iis prae­sen­ti­bus nos­ce­re pat­res pos­sent quo sta­tu res pub­li­ca es­set, con­si­lia­que ex re­bus ca­pe­rent. Qui ac­ci­ti erant, om­nes ve­ne­runt re­lic­tis le­ga­tis qui le­gio­ni­bus praees­sent. [3] Dic­ta­tor de se pau­ca ac mo­di­ce lo­cu­tus in ma­gistrum equi­tum Ti. Sempro­nium Grac­chum mag­nam par­tem glo­riae ver­tit, co­mi­tia­que edi­xit, qui­bus L. Pos­tu­mius ter­tium ab­sens, qui tum Gal­liam pro­vin­ciam ob­ti­ne­bat, et Ti. Sempro­nius Grac­chus, qui tum ma­gis­ter equi­tum et aedi­lis cu­ru­lis erat, con­su­les crean­tur. [4] Prae­to­res in­de crea­ti M. Va­le­rius Lae­vi­nus ite­rum, Ap. Clau­dius Pul­cher, Q. Ful­vius Flac­cus, Q. Mu­cius Scae­vo­la. [5] Dic­ta­tor crea­tis ma­gistra­ti­bus Tea­num in hi­ber­na ad exer­ci­tum re­dit re­lic­to ma­gistro equi­tum Ro­mae, qui, cum post pau­cos dies ma­gistra­tum ini­tu­rus es­set, de exer­ci­ti­bus scri­ben­dis con­pa­ran­dis­que in an­num pat­res con­su­le­ret.

[6] Cum eae res ma­xi­me age­ren­tur, no­va cla­des nun­tia­ta, aliam su­per aliam cu­mu­lan­te in eum an­num for­tu­na, L. Pos­tu­mium con­su­lem de­sig­na­tum in Gal­lia ip­sum at­que exer­ci­tum de­le­tos. [7] Sil­va erat vas­ta — Li­ta­nam Gal­li vo­ca­bant — qua exer­ci­tum tra­duc­tu­rus erat. Eius sil­vae dextra lae­va­que cir­ca viam Gal­li ar­bo­res ita in­ci­de­runt ut in­mo­tae sta­rent, mo­men­to le­vi in­pul­sae oc­ci­de­rent. [8] Le­gio­nes duas Ro­ma­nas ha­be­bat Pos­tu­mius, so­cium­que ab su­pe­ro ma­ri tan­tum conscrip­se­rat ut vi­gin­ti quin­que mi­lia ar­ma­to­rum in ag­ros hos­tium in­du­xe­rit. [9] Gal­li oram extre­mae sil­vae cum cir­cum­se­dis­sent, ubi intra­vit ag­men sal­tum, tum extre­mas ar­bo­rum suc­ci­sa­rum im­pel­lunt. Quae alia in aliam, insta­bi­lem per se ac ma­le hae­ren­tem, in­ci­den­tes an­ci­pi­ti stra­ge ar­ma, vi­ros, equos ob­rue­runt, ut vix de­cem ho­mi­nes ef­fu­ge­rent. [10] Nam cum exa­ni­ma­ti ple­ri­que es­sent ar­bo­rum trun­cis frag­men­tis­que ra­mo­rum, ce­te­ram mul­ti­tu­di­nem ino­pi­na­to ma­lo tre­pi­dam Gal­li sal­tum om­nem ar­ma­ti cir­cum­se­den­tes in­ter­fe­ce­runt, pau­cis e tan­to nu­me­ro cap­tis, qui pon­tem flu­mi­nis pe­ten­tes, ob­ses­so an­te ab hos­ti­bus pon­te, in­terclu­si sunt. [11] Ibi Pos­tu­mius om­ni vi ne ca­pe­re­tur di­mi­cans oc­cu­buit. Spo­lia cor­po­ris ca­put­que prae­ci­sum du­cis Boii ovan­tes templo quod sanctis­si­mum est apud eos in­tu­le­re. [12] Pur­ga­to in­de ca­pi­te, ut mos iis est, cal­vam auro cae­la­ve­re, id­que sac­rum vas iis erat quo sol­lem­ni­bus li­ba­rent po­cu­lum­que idem sa­cer­do­ti­bus es­set ac templi an­tis­ti­ti­bus. [13] Prae­da quo­que haud mi­nor Gal­lis quam vic­to­ria fuit; nam et­si mag­na pars ani­ma­lium stra­ge sil­vae oppres­sa erat, ta­men ce­te­rae res, quia ni­hil dis­si­pa­tum fu­ga est, stra­tae per om­nem iacen­tis ag­mi­nis or­di­nem in­ven­tae sunt.