Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1) Ïîêà âñåì ýòèì áûëè çàíÿòû â Èòàëèè, â Èñïàíèè âîéíà âåëàñü íå ìåíåå äåÿòåëüíî è äî òîé ïîðû áîëåå óäà÷íî äëÿ ðèìëÿí. (2) Ïóáëèé è Ãíåé Ñöèïèîíû ïîäåëèëè ìåæäó ñîáîé êîìàíäîâàíèå: Ãíåé âîåâàë íà ñóøå, Ïóáëèé — íà ìîðå. Ãàçäðóáàë, âîæäü êàðôàãåíÿí97, íå äîâåðÿë íè ñâîåìó ôëîòó, íè ñâîèì ñóõîïóòíûì ñèëàì; îí äåðæàëñÿ âäàëè îò íåïðèÿòåëÿ, çàùèùàåìûé ðàññòîÿíèåì è ñàìîé ìåñòíîñòüþ, è ïîäæèäàë ïîäêðåïëåíèÿ èç Àôðèêè, î êîòîðîì äàâíî è ìíîãî ïðîñèë (÷åòûðå òûñÿ÷è ïåõîòû è ïÿòüñîò êîííèêîâ). (3) Íàäåæäû åãî îæèëè: îí ïîäâèíóë ëàãåðü áëèæå ê âðàãó è âåëåë ôëîòó ñíàðÿäèòüñÿ è ïðèãîòîâèòüñÿ ê îõðàíå îñòðîâîâ è ïîáåðåæüÿ. (4)  ñàìûé ðàçãàð ýòîãî ñ.129 ïåðåóñòðîéñòâà Ãàçäðóáàë áûë ïîòðÿñåí èçâåñòèåì îá èçìåíå êàïèòàíîâ êîðàáëåé. Èõ ñóðîâî óïðåêàëè çà òî, ÷òî îíè òðóñëèâî áðîñèëè ó Èáåðà ôëîò98, è ïîñëå ýòîãî îíè óæå íèêîãäà íå îòëè÷àëèñü âåðíîñòüþ íè âîæäþ êàðôàãåíÿí, íè Êàðôàãåíó. (5) Ýòè ïåðåáåæ÷èêè âîçìóòèëè ïëåìÿ òàðòåñèåâ; ïîäñòðåêàåìûå èìè, îòïàëè íåñêîëüêî ãîðîäîâ, à îäèí äàæå áûë âçÿò ïðèñòóïîì. (6) Âîéíó ïîâåëè óæå íå ñ ðèìëÿíàìè, à ñ ýòèì ïëåìåíåì. Ãàçäðóáàë, âîéäÿ ñ âîéñêîì íàãîòîâå â íåïðèÿòåëüñêóþ îáëàñòü, ðåøèë íàïàñòü íà Õàëáà, çíàòíîãî âîæäÿ òàðòåñèåâ, êîòîðûé ñ ñèëüíûì âîéñêîì ñòîÿë ëàãåðåì ó ñòåí ãîðîäà, âçÿòîãî çà íåñêîëüêî äíåé äî òîãî. (7) Ãàçäðóáàë îòïðàâèë âïåðåä ëåãêîâîîðóæåííûõ, êîòîðûå âûìàíèëè áû âðàãà, à ÷àñòü êîííèöû ïîñëàë ãðàáèòü îêðåñòíîñòè è õâàòàòü ðàçáðåäøèõñÿ ïî ïîëÿì. (8)  ëàãåðå íà÷àëîñü çàìåøàòåëüñòâî, à â ïîëÿõ èçáèåíèå áåæàâøèõ; íî êîãäà îíè îòîâñþäó ðàçíûìè äîðîãàìè âåðíóëèñü íàêîíåö â ëàãåðü, òî âäðóã âîñïðÿíóëè äóõîì. Ó íèõ õâàòèëî ìóæåñòâà íå òîëüêî çàùèùàòü óêðåïëåíèÿ, íî è âûçâàòü íà áîé íåïðèÿòåëÿ. (9) Îíè âûíåñëèñü èç ëàãåðÿ, ïðèïëÿñûâàÿ ïî ñâîåìó îáû÷àþ, è ýòà âíåçàïíàÿ ñìåëîñòü ïîðàçèëà óæàñîì âðàãà, åùå íåäàâíî èõ äðàçíèâøåãî. (10) Ãàçäðóáàë ïîâåë ñâîå âîéñêî íà î÷åíü êðóòîé õîëì íàä ðåêîé, çàùèùàâøåé ýòîò õîëì, è ñîáðàë òóäà è ëåãêîâîîðóæåííûõ, êîòîðûå áûëè ïîñëàíû âïåðåä, è ðàçáðåäøèõñÿ âñàäíèêîâ. Íå ñ÷èòàÿ âåðíîé çàùèòîé íè õîëì, íè ðåêó, îí óêðåïèë ëàãåðü âàëîì è ðâîì. (11) Ñòðàõ îõâàòèë îáå ñòîðîíû, íî âñå æå áûëî íåñêîëüêî ñõâàòîê; íóìèäèéñêèé êîííèê óñòóïàë èñïàíñêîìó, à ìàâð, ìåòàâøèé êîïüå, âîèíó ñ ëåãêèì ùèòîì, ïðîòèâíèêè áûëè îäèíàêîâî áûñòðû, íî èñïàíöû ñèëüíåå òåëîì è äóõîì. |
26. Dum haec in Italia geruntur apparanturque, nihilo segnius in Hispania bellum erat, sed ad eam diem magis prosperum Romanis. [2] P. et Cn. Scipionibus inter se partitis copias, ut Gnaeus terra, Publius navibus rem gereret, Hasdrubal Poenorum imperator, neutri parti virium satis fidens, procul ab hoste intervallo ac locis tutus tenebat se, quoad multum ac diu obtestanti quattuor milia peditum et quingenti equites in supplementum missi ex Africa sunt. [3] Tum refecta tandem spe castra propius hostem movit, classemque et ipse instrui pararique iubet ad insulas maritimamque oram tutandam. [4] In ipso impetu movendarum de integro rerum perculit eum praefectorum navium transitio, qui post classem ad Hiberum per pavorem desertam graviter increpiti numquam deinde satis fidi aut duci aut Carthaginiensium rebus fuerant. [5] Fecerant hi transfugae motum in Tartesiorum gente, desciverantque iis auctoribus urbes aliquot; una etiam ab ipsis vi capta fuerat. [6] In eam gentem versum ab Romanis bellum est, infestoque exercitu Hasdrubal ingressus agrum hostium pro captae ante dies paucos urbis moenibus Chalbum, nobilem Tartesiorum ducem, cum valido exercitu castris se tenentem, adgredi statuit. [7] Praemissa igitur levi armatura quae eliceret hostis ad certamen, equitum partem ad populandum per agros passim dimisit et ut palantis exciperent. [8] Simul et ad castra tumultus erat et per agros fugaque et caedes; deinde undique diversis itineribus cum in castra se recepissent, adeo repente decessit animis pavor ut non ad munimenta modo defendenda satis animorum esset sed etiam ad lacessendum proelio hostem. [9] Erumpunt igitur agmine e castris tripudiantes more suo, repentinaque eorum audacia terrorem hosti paulo ante ultro lacessenti incussit. [10] Itaque et ipse Hasdrubal in collem satis arduum, flumine etiam obiecto tutum, copias subducit et praemissam levem armaturam equitesque palatos eodem recipit, nec aut colli aut flumini satis fidens, castra vallo permunit. [11] In hoc alterno pavore certamina aliquot sunt contracta; nec Numida Hispano eques par fuit nec iaculator Maurus caetrato, velocitate pari, robore animi viriumque aliquantum praestanti. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß