История Рима от основания города

Книга XXIII, гл. 28

28. Eae lit­te­rae quam­quam pri­mo ad­mo­dum mo­ve­runt se­na­tum, ta­men, quia Ita­liae cu­ra prior po­tior­que erat, ni­hil de Hasdru­ba­le ne­que de co­piis eius mu­ta­tum est; [2] Hi­mil­co cum exer­ci­tu ius­to et auc­ta clas­se ad re­ti­nen­dam ter­ra ma­ri­que ac tuen­dam His­pa­niam est mis­sus. [3] Qui ut pe­destris na­va­lis­que co­pias traie­cit, castris com­mu­ni­tis na­vi­bus­que sub­duc­tis et val­lo cir­cum­da­tis, cum equi­ti­bus de­lec­tis ip­se, quan­tum ma­xi­me ad­ce­le­ra­re po­te­rat, per du­bios in­fes­tos­que po­pu­los iux­ta in­ten­tus ad Hasdru­ba­lem per­ve­nit. [4] Cum dec­re­ta se­na­tus man­da­ta­que ex­po­suis­set at­que edoc­tus es­set ip­se in vi­cem quem ad mo­dum trac­tan­dum bel­lum in His­pa­nia fo­ret, ret­ro in sua castra re­dit nul­la re quam ce­le­ri­ta­te tu­tior, quod un­di­que abie­rat an­te­quam con­sen­ti­rent. [5] Hasdru­bal pri­us­quam mo­ve­ret castra pe­cu­nias im­pe­rat po­pu­lis om­ni­bus suae di­cio­nis, sa­tis gna­rus Han­ni­ba­lem tran­si­tus quos­dam pre­tio mer­ca­tum [6] nec auxi­lia Gal­li­ca ali­ter quam con­duc­ta ha­buis­se; ino­pem tan­tum iter ingres­sum vix pe­net­ra­tu­rum ad Al­pis fuis­se. Pe­cu­niis igi­tur rap­tim exac­tis ad Hi­be­rum des­cen­dit.

[7] Dec­re­ta Car­tha­gi­nien­sium et Hasdru­ba­lis iter ubi ad Ro­ma­nos sunt per­la­ta, om­ni­bus omis­sis re­bus am­bo du­ces iunctis co­piis ire ob­viam coep­tis at­que ob­sis­te­re pa­rant, [8] ra­ti, si Han­ni­ba­li, vix per se ip­si to­le­ran­do Ita­liae hos­ti, Hasdru­bal dux at­que His­pa­nien­sis exer­ci­tus es­set iunctus, il­lum fi­nem Ro­ma­ni im­pe­rii fo­re. [9] His an­xii cu­ris ad Hi­be­rum contra­hunt co­pias, et tran­si­to am­ne cum diu con­sul­tas­sent ut­rum castra castris con­fer­rent an sa­tis ha­be­rent so­ciis Car­tha­gi­nien­sium op­pug­nan­dis mo­ra­ri ab iti­ne­re pro­po­si­to hos­tem, [10] ur­bem a pro­pin­quo flu­mi­ne Hi­be­ram ap­pel­la­tam, opu­len­tis­si­mam ea tem­pes­ta­te re­gio­nis eius, op­pug­na­re pa­rant. [11] Quod ubi sen­sit Hasdru­bal, pro ope fe­ren­da so­ciis per­git ire ip­se ad ur­bem de­di­tam nu­per in fi­dem Ro­ma­no­rum op­pug­nan­dam. [12] Ita iam coep­ta ob­si­dio omis­sa ab Ro­ma­nis est et in ip­sum Hasdru­ba­lem ver­sum bel­lum.