Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 49

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

49. (1) Ó Ãàëû áûë ñûí Ìàñè­íèñ­ñà, åìó øåë âîñåì­íà­äöà­òûé ãîä176, è ïî çàäàò­êàì åãî áûëî ÿñíî, ÷òî îí îñòà­âèò ïîñëå ñåáÿ öàð­ñòâî áîëåå áîãà­òûì è îáøèð­íûì, ÷åì îíî áûëî, êîãäà îí åãî ïðè­íÿë. (2) Ñèôàê, ñîþç­íèê ðèì­ëÿí, (òâåð­äè­ëè ïîñëû Ãàëå), ñòàë, áëà­ãî­äà­ðÿ ýòî­ìó ñîþ­çó, ãðî­çîé àôðè­êàí­ñêèõ öàðåé è íàðî­äîâ, (3) è Ãàëå âûãîä­íåå ïðè­ñî­åäè­íèòü­ñÿ ê êàð­ôà­ãå­íÿ­íàì ïîñêî­ðåå, ðàíü­øå, ÷åì Ñèôàê ïåðå­ïðà­âèò­ñÿ â Èñïà­íèþ èëè ðèì­ëÿíå — â Àôðè­êó. Âåäü ìîæ­íî ðàçäå­ëàòü­ñÿ ñ Ñèôà­êîì, êîòî­ðûé îò äîãî­âî­ðà ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè íå èìå­åò ïîêà íè÷å­ãî, êðî­ìå èìå­íè; (4) Ãàëó ëåã­êî óáåäè­ëè âûñòà­âèòü âîé­ñêî; ñûí åãî ðâàë­ñÿ íà âîé­íó; ñîåäè­íèâ­øèñü ñ êàð­ôà­ãåí­ñêè­ìè ëåãè­î­íà­ìè, îí â áîëü­øîì ñðà­æå­íèè ïîáåäèë Ñèôà­êà. Ãîâî­ðÿò, â ýòîì ñðà­æå­íèè áûëî óáè­òî òðèä­öàòü òûñÿ÷ ÷åëî­âåê. (5) Ñèôàê ñ íåñêîëü­êè­ìè âñàä­íè­êà­ìè áåæàë ñ ïîëÿ áèò­âû ê ìàâðó­ñè­ÿì — ýòî íóìè­äèé­ñêîå ïëå­ìÿ æèâåò íà ñàìîì áåðå­ãó Îêå­à­íà, íàïðî­òèâ Ãàäå­ñà. Âàð­âà­ðû, ïðî­ñëû­øàâ î Ñèôà­êå, îòî­âñþäó ê íåìó ñòå­êà­ëèñü; âñêî­ðå îí âîîðó­æèë îãðîì­íîå âîé­ñêî, ñ êîòî­ðûì è ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ â Èñïà­íèþ, îòäå­ëåí­íóþ îò Àôðè­êè óçêèì ïðî­ëè­âîì. (6) Ïðè­áûë è Ìàñè­íèñ­ñà ñ ïîáåäèâ­øèì âðà­ãà âîé­ñêîì; îí ñàì, áåç âñÿ­êîé ïîìî­ùè îò êàð­ôà­ãå­íÿí, âåë âîé­íó ñ Ñèôà­êîì è äîáûë âåëè­êóþ ñåáå ñëà­âó.

(7)  Èñïà­íèè íå ïðî­èçî­øëî íè÷å­ãî äîñòî­ïà­ìÿò­íî­ãî; òîëü­êî ðèì­ñêèå âîå­íà­÷àëü­íè­êè ïðè­çâà­ëè ê ñåáå þíî­øåé-êåëüò­èáå­ðîâ, ïîîáå­ùàâ ïëà­òèòü èì òàêîå æå æàëî­âà­íüå, çà êàêîå îíè äîãî­âî­ðè­ëèñü ñ êàð­ôà­ãå­íÿ­íà­ìè, (8) è ïîñëà­ëè áîëü­øå òðåõ­ñîò çíàò­íåé­øèõ èñïàí­öåâ â Èòà­ëèþ îòãî­âî­ðèòü ñîïëå­ìåí­íè­êîâ, ñëó­æèâ­øèõ ó Ãàí­íè­áà­ëà, îò ñëóæ­áû â åãî âñïî­ìî­ãà­òåëü­íûõ âîé­ñêàõ. Ýòî åäèí­ñò­âåí­íîå, ÷òî ñòî­èò îòìå­òèòü â èñïàí­ñêèõ ñîáû­òè­ÿõ òîãî ãîäà, — âåäü ïðåæ­äå ó ðèì­ëÿí â ëàãå­ðå íå áûâà­ëî íèêà­êèõ íàåì­íûõ âîè­íîâ.

49. Fi­lium Ga­la Ma­si­nis­sam ha­be­bat sep­tem de­cem an­nos na­tum, ce­te­rum iuve­nem ea in­do­le ut iam tum ap­pa­re­ret mai­us reg­num opu­len­tius­que quam quod ac­ce­pis­set fac­tu­rum. [2] Le­ga­ti, quo­niam Syphax se Ro­ma­nis iun­xis­set, ut po­ten­tior so­cie­ta­te eorum ad­ver­sus re­ges po­pu­los­que Af­ri­cae es­set, [3] do­cent me­lius fo­re Ga­lae quo­que Car­tha­gi­nien­si­bus iun­gi quam pri­mum, an­te­quam Syphax in His­pa­niam aut Ro­ma­ni in Af­ri­cam tran­seant; oppri­mi Sypha­cem ni­hil­dum prae­ter no­men ex foe­de­re Ro­ma­no ha­ben­tem pos­se. [4] Fa­ci­le per­sua­sum Ga­lae, fi­lio de­pos­cen­te id bel­lum, ut mit­te­ret exer­ci­tum; qui Car­tha­gi­nien­si­bus le­gio­ni­bus co­niunctus mag­no proe­lio Sypha­cem de­vi­cit. Tri­gin­ta mi­lia eo proe­lio ho­mi­num cae­sa di­cun­tur. [5] Syphax cum pau­cis equi­ti­bus in Mau­ru­sios ex acie Nu­mi­das — extre­mi pro­pe Ocea­num ad­ver­sus Ga­dis co­lunt — re­fu­git, adfluen­ti­bus­que ad fa­mam eius un­di­que bar­ba­ris in­gen­tis bre­vi co­pias ar­ma­vit [6] cum qui­bus in His­pa­niam an­gus­to di­remptam fre­to trai­ce­ret. Sed Ma­si­nis­sa cum vic­to­re exer­ci­tu ad­ve­nit; is­que ibi cum Sypha­ce in­gen­ti glo­ria per se si­ne ul­lis Car­tha­gi­nien­sium opi­bus ges­sit bel­lum.

[7] In His­pa­nia ni­hil me­mo­ra­bi­le ges­tum prae­ter­quam quod Cel­ti­be­rum iuven­tu­tem eadem mer­ce­de qua pac­ta cum Car­tha­gi­nien­si­bus erat im­pe­ra­to­res Ro­ma­ni ad se per­du­xe­runt, [8] et no­bi­lis­si­mos His­pa­nos sup­ra tre­cen­tos in Ita­liam ad sol­li­ci­tan­dos po­pu­la­res qui in­ter auxi­lia Han­ni­ba­lis erant mi­se­runt. Id mo­do eius an­ni in His­pa­nia ad me­mo­riam in­sig­ne est, quod mer­cen­na­rium mi­li­tem in castris ne­mi­nem an­te quam tum Cel­ti­be­ros Ro­ma­ni ha­bue­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 176Ìàñè­íèñ­ñà (Ìàñ­ñà­íàññà) âîå­âàë â Èñïà­íèè ïðî­òèâ ðèì­ëÿí äî ñìåð­òè Ãàëû (â 206 ã. äî í. ý.), çàòåì ñòàë èõ ñîþç­íè­êîì. Îí óìåð â 149 ã. äî í. ý. â âîç­ðàñòå 92 ëåò. Î÷å­âèä­íî, â 213 ã. äî í. ý. (î êîòî­ðîì çäåñü èäåò ðå÷ü) åìó áûëî îêî­ëî 27 ëåò.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364002500 1364002501 1364002502