Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
49. (1) Ó Ãàëû áûë ñûí Ìàñèíèññà, åìó øåë âîñåìíàäöàòûé ãîä176, è ïî çàäàòêàì åãî áûëî ÿñíî, ÷òî îí îñòàâèò ïîñëå ñåáÿ öàðñòâî áîëåå áîãàòûì è îáøèðíûì, ÷åì îíî áûëî, êîãäà îí åãî ïðèíÿë. (2) Ñèôàê, ñîþçíèê ðèìëÿí, (òâåðäèëè ïîñëû Ãàëå), ñòàë, áëàãîäàðÿ ýòîìó ñîþçó, ãðîçîé àôðèêàíñêèõ öàðåé è íàðîäîâ, (3) è Ãàëå âûãîäíåå ïðèñîåäèíèòüñÿ ê êàðôàãåíÿíàì ïîñêîðåå, ðàíüøå, ÷åì Ñèôàê ïåðåïðàâèòñÿ â Èñïàíèþ èëè ðèìëÿíå — â Àôðèêó. Âåäü ìîæíî ðàçäåëàòüñÿ ñ Ñèôàêîì, êîòîðûé îò äîãîâîðà ñ ðèìëÿíàìè íå èìååò ïîêà íè÷åãî, êðîìå èìåíè; (4) Ãàëó ëåãêî óáåäèëè âûñòàâèòü âîéñêî; ñûí åãî ðâàëñÿ íà âîéíó; ñîåäèíèâøèñü ñ êàðôàãåíñêèìè ëåãèîíàìè, îí â áîëüøîì ñðàæåíèè ïîáåäèë Ñèôàêà. Ãîâîðÿò, â ýòîì ñðàæåíèè áûëî óáèòî òðèäöàòü òûñÿ÷ ÷åëîâåê. (5) Ñèôàê ñ íåñêîëüêèìè âñàäíèêàìè áåæàë ñ ïîëÿ áèòâû ê ìàâðóñèÿì — ýòî íóìèäèéñêîå ïëåìÿ æèâåò íà ñàìîì áåðåãó Îêåàíà, íàïðîòèâ Ãàäåñà. Âàðâàðû, ïðîñëûøàâ î Ñèôàêå, îòîâñþäó ê íåìó ñòåêàëèñü; âñêîðå îí âîîðóæèë îãðîìíîå âîéñêî, ñ êîòîðûì è ïåðåïðàâèëñÿ â Èñïàíèþ, îòäåëåííóþ îò Àôðèêè óçêèì ïðîëèâîì. (6) Ïðèáûë è Ìàñèíèññà ñ ïîáåäèâøèì âðàãà âîéñêîì; îí ñàì, áåç âñÿêîé ïîìîùè îò êàðôàãåíÿí, âåë âîéíó ñ Ñèôàêîì è äîáûë âåëèêóþ ñåáå ñëàâó. (7)  Èñïàíèè íå ïðîèçîøëî íè÷åãî äîñòîïàìÿòíîãî; òîëüêî ðèìñêèå âîåíà÷àëüíèêè ïðèçâàëè ê ñåáå þíîøåé-êåëüòèáåðîâ, ïîîáåùàâ ïëàòèòü èì òàêîå æå æàëîâàíüå, çà êàêîå îíè äîãîâîðèëèñü ñ êàðôàãåíÿíàìè, (8) è ïîñëàëè áîëüøå òðåõñîò çíàòíåéøèõ èñïàíöåâ â Èòàëèþ îòãîâîðèòü ñîïëåìåííèêîâ, ñëóæèâøèõ ó Ãàííèáàëà, îò ñëóæáû â åãî âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñêàõ. Ýòî åäèíñòâåííîå, ÷òî ñòîèò îòìåòèòü â èñïàíñêèõ ñîáûòèÿõ òîãî ãîäà, — âåäü ïðåæäå ó ðèìëÿí â ëàãåðå íå áûâàëî íèêàêèõ íàåìíûõ âîèíîâ. |
49. Filium Gala Masinissam habebat septem decem annos natum, ceterum iuvenem ea indole ut iam tum appareret maius regnum opulentiusque quam quod accepisset facturum. [2] Legati, quoniam Syphax se Romanis iunxisset, ut potentior societate eorum adversus reges populosque Africae esset, [3] docent melius fore Galae quoque Carthaginiensibus iungi quam primum, antequam Syphax in Hispaniam aut Romani in Africam transeant; opprimi Syphacem nihildum praeter nomen ex foedere Romano habentem posse. [4] Facile persuasum Galae, filio deposcente id bellum, ut mitteret exercitum; qui Carthaginiensibus legionibus coniunctus magno proelio Syphacem devicit. Triginta milia eo proelio hominum caesa dicuntur. [5] Syphax cum paucis equitibus in Maurusios ex acie Numidas — extremi prope Oceanum adversus Gadis colunt — refugit, adfluentibusque ad famam eius undique barbaris ingentis brevi copias armavit [6] cum quibus in Hispaniam angusto diremptam freto traiceret. Sed Masinissa cum victore exercitu advenit; isque ibi cum Syphace ingenti gloria per se sine ullis Carthaginiensium opibus gessit bellum. [7] In Hispania nihil memorabile gestum praeterquam quod Celtiberum iuventutem eadem mercede qua pacta cum Carthaginiensibus erat imperatores Romani ad se perduxerunt, [8] et nobilissimos Hispanos supra trecentos in Italiam ad sollicitandos populares qui inter auxilia Hannibalis erant miserunt. Id modo eius anni in Hispania ad memoriam insigne est, quod mercennarium militem in castris neminem ante quam tum Celtiberos Romani habuerunt. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß