История Рима от основания города

Книга XXVI, гл. 43

43. Ce­te­ra quae mu­nien­da erant cum per­fe­cis­set, na­ves etiam in por­tu, ve­lut ma­ri­ti­mam quo­que os­ten­tans ob­si­dio­nem, instru­xit; cir­cum­vec­tus­que clas­sem cum mo­nuis­set prae­fec­tos na­vium ut vi­gi­lias noc­tur­nas in­ten­ti ser­va­rent, om­nia ubi­que pri­mo ob­ses­sum hos­tem co­na­ri, [2] reg­res­sus in castra, ut con­si­lii sui ra­tio­nem, quod ab ur­be po­tis­si­mum op­pug­nan­da bel­lum or­sus es­set, mi­li­ti­bus os­ten­de­ret et spem po­tiun­dae co­hor­tan­do fa­ce­ret, con­tio­ne ad­vo­ca­ta ita dis­se­ruit: [3] «Ad ur­bem unam op­pug­nan­dam si quis vos ad­duc­tos cre­dit, is ma­gis ope­ris vestri quam emo­lu­men­ti ra­tio­nem exac­tam, mi­li­tes, ha­bet. Op­pug­na­bi­tis enim ve­re moe­nia uni­us ur­bis, sed in una ur­be uni­ver­sam ce­pe­ri­tis His­pa­niam. [4] Hic sunt ob­si­des om­nium no­bi­lium re­gum po­pu­lo­rum­que; qui si­mul in po­tes­ta­te vestra erunt, ex­templo om­nia quae nunc sub Car­tha­gi­nien­si­bus sunt in di­cio­nem tra­dent; [5] hic pe­cu­nia om­nis hos­tium, si­ne qua ne­que il­li ge­re­re bel­lum pos­sunt, quip­pe qui mer­cen­na­rios exer­ci­tus alant, et quae no­bis ma­xi­mo usui ad con­ci­lian­dos ani­mos bar­ba­ro­rum erit; [6] hic tor­men­ta, ar­ma, om­nis ap­pa­ra­tus bel­li est, qui si­mul et vos instruet et hos­tis nu­da­bit. [7] Po­tie­mur prae­te­rea cum pul­cher­ri­ma opu­len­tis­si­ma­que ur­be, tum op­por­tu­nis­si­ma por­tu eg­re­gio un­de ter­ra ma­ri­que quae bel­li usus pos­cunt sup­pe­di­ten­tur. Quae cum mag­na ip­si ha­be­bi­mus, tum dempse­ri­mus hos­ti­bus mul­to maio­ra. [8] Haec il­lis arx, hoc hor­reum, aera­rium, ar­ma­men­ta­rium, hoc om­nium re­rum re­cep­ta­cu­lum est; huc rec­tus ex Af­ri­ca cur­sus est; haec una in­ter Py­re­nae­um et Ga­dis sta­tio; hinc om­ni His­pa­niae im­mi­net Af­ri­ca . . . »