Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXVI, ãë. 46

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1950/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

46. (1) Ðèì­ëÿ­íàì, øåä­øèì íà ïðè­ñòóï ñ ñóøè, ïðè­õî­äè­ëîñü íåëåã­êî: ñòå­íû áûëè âûñî­êè è âçî­áðàâ­øèõ­ñÿ îñû­ïà­ëè äðî­òè­êà­ìè ñïðà­âà è ñëå­âà: áîêàì äîñòà­âà­ëîñü áîëü­øå, ÷åì ãðóäè. (2) À ñ ïðî­òè­âî­ïî­ëîæ­íîé ñòî­ðî­íû ïÿòü­ñîò ñîë­äàò ëåã­êî ïåðå­øëè ÷åðåç ëàãó­íó è âçî­áðà­ëèñü íà ñòå­íó; òàì íå áûëî óêðåï­ëå­íèé — ñ÷è­òà­ëè, ÷òî ëàãó­íà è ñàìà ïðè­ðî­äà äîñòà­òî÷­íî çàùè­ùà­þò ãîðîä, íå áûëî íè êàðà­ó­ëà, íè ñòî­ðî­æå­âî­ãî ïîñòà: âñå ñèëû íàöå­ëå­íû áûëè òóäà, ãäå îïàñ­íîñòü áûëà î÷å­âèä­íîé. (3) Ðèì­ëÿíå âîøëè â ãîðîä áåç áîÿ è âîç­ìîæ­íî áîëåå áûñò­ðûì øàãîì ïðî­ñëå­äî­âà­ëè ê âîðîòàì, ãäå øëà îæå­ñòî­÷åí­íàÿ ñõâàò­êà. (4) Åþ áûëè öåëè­êîì çàõâà­÷å­íû è çðå­íèå, è ñëóõ íå òîëü­êî ó÷àñò­íè­êîâ ñðà­æå­íèÿ, íî è çðè­òå­ëåé, êîòî­ðûå îáî­ä­ðÿ­ëè ñðà­æàâ­øèõ­ñÿ. (5) ×òî ãîðîä âçÿò ñ òûëà, îñà­æäåí­íûå ïîíÿ­ëè, òîëü­êî êîãäà êîïüÿ ïîëå­òå­ëè ñ òûëà è âðàã îêà­çàë­ñÿ ñ îáå­èõ ñòî­ðîí. (6) Çàùèò­íè­êè ãîðî­äà èñïó­ãà­ëèñü è ïðè­øëè â çàìå­øà­òåëü­ñòâî: ñòå­íû áûëè âçÿ­òû; âîðîòà ëîìà­ëè èçíóò­ðè è ñíà­ðó­æè è ðàñ­òàñ­êè­âà­ëè îáëîì­êè, ÷òîáû îíè íå çàãðî­ìîæ­äà­ëè äîðî­ãó; ðèì­ñêèå ñîë­äà­òû âîðâà­ëèñü â ãîðîä, (7) ïåðå­ëå­çà­ëè ÷åðåç ñòå­íû è âñþäó èçáè­âà­ëè ãîðî­æàí; òå, ÷òî âîøëè â âîðîòà, ñîáëþäàÿ ñòðîé, âî ãëà­âå ñî ñâî­è­ìè êîìàí­äè­ðà­ìè ïðî­øëè ÷åðåç ñåðåäè­íó ãîðî­äà, äî ñàìî­ãî ôîðó­ìà. (8) Âèäÿ, ÷òî êàð­ôà­ãå­íÿíå óáå­ãà­þò — îäíè íà âîñòî÷­íóþ ñòî­ðî­íó õîë­ìà203, çàíÿ­òóþ ãàð­íè­çî­íîì â ïÿòü­ñîò ÷åëî­âåê, à äðó­ãèå â êðå­ïîñòü, ãäå íàõî­äèë­ñÿ Ìàãîí è ïî÷òè âñå êàð­ôà­ãåí­ñêèå ñîë­äà­òû, ïðî­ãíàí­íûå ñî ñòåí, Ñöè­ïè­îí ïîñëàë ÷àñòü âîé­ñêà çàíÿòü õîëì, à äðó­ãóþ ïîâåë ñàì íà êðå­ïîñòü. (9) Õîëì áûë âçÿò ñ õîäó. Ìàãîí ïîïû­òàë­ñÿ çàùè­ùàòü­ñÿ, íî, âèäÿ, ÷òî âñå çàõâà­÷å­íî âðà­ãà­ìè è åìó íå íà ÷òî íàäå­ÿòü­ñÿ, ñäàë êðå­ïîñòü è ñäàë­ñÿ ñàì âìå­ñòå ñ ãàð­íè­çî­íîì. (10) Ïîêà ïðî­èñ­õî­äè­ëà ñäà­÷à, ïî âñå­ìó ãîðî­äó èçáè­âà­ëè ëþäåé, íå ùàäÿ íèêî­ãî èç âñòðå­÷åí­íûõ âçðîñ­ëûõ. Ïî äàí­íî­ìó ñèã­íà­ëó èçáè­å­íèå ïðå­êðà­òè­ëîñü; ïîáåäè­òå­ëè çàíÿ­ëèñü äîáû­÷åé: îíà áûëà îãðîì­íà è ðàç­íî­îá­ðàç­íà.

46. Ab ter­ra in­gens la­bor suc­ce­den­ti­bus erat; nec al­ti­tu­di­ne tan­tum moe­nium im­pe­die­ban­tur, sed quod de­fen­so­res adgre­dien­tis ad an­ci­pi­tes ut­rim­que ic­tus su­biec­tos ha­be­bant Ro­ma­nos, ut la­te­ra in­fes­tio­ra su­beun­ti­bus quam ad­ver­sa cor­po­ra es­sent. [2] At par­te in alia quin­gen­tis et per stag­num fa­ci­lis tran­si­tus et in mu­rum as­cen­sus in­de fuit; nam ne­que ope­re emu­ni­tus erat, ut ubi ip­sius lo­ci ac stag­ni prae­si­dio sa­tis cre­di­tum fo­ret, nec ul­la ar­ma­to­rum sta­tio aut cus­to­dia op­po­si­ta, in­ten­tis om­ni­bus ad opem eo fe­ren­dam un­de pe­ri­cu­lum os­ten­de­ba­tur.

[3] Ubi ur­bem si­ne cer­ta­mi­ne intra­ve­re, per­gunt in­de quan­to ma­xi­mo cur­su po­te­rant ad eam por­tam cir­ca quam om­ne contrac­tum cer­ta­men erat. [4] In quod adeo in­ten­ti om­nium non ani­mi so­lum fue­re, sed etiam ocu­li aures­que pug­nan­tium spec­tan­tium­que et ad­hor­tan­tium pug­nan­tis, [5] ut ne­mo an­te ab ter­go sen­se­rit cap­tam ur­bem quam te­la in aver­sos in­ci­de­runt et ut­rim­que an­ci­pi­tem hos­tem ha­be­bant. [6] Tunc tur­ba­tis de­fen­so­ri­bus me­tu et moe­nia cap­ta, et por­ta in­tus fo­ris­que pa­ri­ter ref­rin­gi coep­ta; et mox cae­den­do con­fec­tis ac distrac­tis, ne iter in­pe­di­re­tur, fo­ri­bus ar­ma­ti im­pe­tum fe­ce­runt. [7] Mag­na mul­ti­tu­do et mu­ros transcen­de­bat, sed ii pas­sim ad cae­dem op­pi­da­no­rum ver­si; il­la quae por­tam ingres­sa erat ius­ta acies cum du­ci­bus, cum or­di­ni­bus me­dia ur­be us­que in fo­rum pro­ces­sit. [8] In­de cum duo­bus iti­ne­ri­bus fu­gien­tis vi­de­ret hos­tis, alios ad tu­mu­lum in orien­tem ver­sum, qui te­ne­ba­tur quin­gen­to­rum mi­li­tum prae­si­dio, alios in ar­cem, in quam et ip­se Ma­go cum om­ni­bus fe­re ar­ma­tis qui mu­ris pul­si fue­rant re­fu­ge­rat, par­tim co­pia­rum ad tu­mu­lum ex­pug­nan­dum mit­tit, par­tim ip­se ad ar­cem du­cit. [9] Et tu­mu­lus pri­mo im­pe­tu est cap­tus, et Ma­go ar­cem co­na­tus de­fen­de­re, cum om­nia hos­tium ple­na vi­de­ret ne­que spem ul­lam es­se, se ar­cem­que et prae­si­dium de­di­dit. [10] Quoad de­di­ta arx est, cae­des to­ta ur­be pas­sim fac­tae, nec ul­li pu­be­rum qui ob­vius fuit par­ce­ba­tur; tum sig­no da­to cae­di­bus fi­nis fac­tus; ad prae­dam vic­to­res ver­si, quae in­gens om­nis ge­ne­ris fuit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 203Ò. å. þæíóþ (ñì. ïðè­ìå÷. 196).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327009001 1327009004 1327009012 1364002647 1364002648 1364002649