Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
8. (1) Ñåêñò Ýëèé Ïåò è Òèò Êâèíêöèé Ôëàìèíèí, âñòóïèâ â äîëæíîñòü, ñîáðàëè ñåíàò íà Êàïèòîëèè34. Ñåíàòîðû ïîñòàíîâèëè, ÷òîáû êîíñóëû ïîäåëèëè ìåæäó ñîáîé ïðîâèíöèè Ìàêåäîíèþ è Èòàëèþ ëèáî ïî âçàèìíîìó ñîãëàøåíèþ, ëèáî æåðåáüåâêîé; ñ.49 (2) òîìó èç íèõ, êòî ïîëó÷èë áû Ìàêåäîíèþ, ïðåäñòîÿëî íàáðàòü äëÿ ïîïîëíåíèÿ ëåãèîíîâ òðè òûñÿ÷è ïåõîòèíöåâ è òðèñòà âñàäíèêîâ ñðåäè ðèìëÿí, à ñâåðõ òîãî ïÿòü òûñÿ÷ ïåõîòèíöåâ è ïÿòüñîò êîííèêîâ ñðåäè ñîþçíèêîâ è ëàòèíîâ. (3) Âòîðîìó æå êîíñóëó ïðåäñòîÿëî íàáðàòü öåëèêîì íîâîå âîéñêî. Êîíñóëó ïðåäûäóùåãî ãîäà Ëóöèþ Ëåíòóëó ïðîäëèëè âëàñòü è çàïðåòèëè ïîêèäàòü ïðîâèíöèþ èëè óâîäèòü îòòóäà ñòàðîå âîéñêî, ïðåæäå ÷åì ïðèáóäåò íîâûé êîíñóë ñ íîâûìè ëåãèîíàìè. (4) Êîíñóëû ïîäåëèëè ïðîâèíöèè æåðåáüåâêîé: Ýëèþ âûïàëà Èòàëèÿ, Êâèíêöèþ — Ìàêåäîíèÿ. (5) Ñðåäè ïðåòîðîâ Ëóöèþ Êîðíåëèþ Ìåðóëå äîñòàëàñü ãîðîäñêàÿ ïðåòóðà, Ìàðêó Êëàâäèþ — Ñèöèëèÿ, Ìàðêó Ïîðöèþ — Ñàðäèíèÿ, Ãåëüâèþ — Ãàëëèÿ. (6) Ïîòîì íà÷àëñÿ íàáîð. Ðå÷ü øëà íå òîëüêî î âîéñêàõ êîíñóëîâ, ïðåäïèñàíî áûëî ïðîâåñòè íàáîð è ïðåòîðàì: (7) Ìàðöåëëó äëÿ Ñèöèëèè ïðåäñòîÿëî íàáðàòü ÷åòûðå òûñÿ÷è ïåõîòèíöåâ è òðèñòà âñàäíèêîâ èç ëàòèíñêèõ ñîþçíèêîâ, Êàòîíó — äëÿ Ñàðäèíèè äâå òûñÿ÷è ïåõîòèíöåâ è äâåñòè âñàäíèêîâ — (8) ñ òåì, ÷òîáû îáà ýòèõ ïðåòîðà, ïðèáûâ â ñâîè ïðîâèíöèè, ðàñïóñòèëè ñòàðîñëóæàùèõ ïåõîòèíöåâ è âñàäíèêîâ. (9) Çàòåì êîíñóëû ïðåäñòàâèëè ñåíàòó ïîñëîâ öàðÿ Àòòàëà. Òå ðàñïèñûâàëè, êàê öàðü ñëóæèò ðèìñêîìó äåëó è íà ñóøå, è íà ìîðå — è ôëîòîì ñâîèì, è âñåìè áîåâûìè ñèëàìè; êàê îí âïëîòü äî ñåãî äíÿ ðåâíîñòíî è áåñïðåêîñëîâíî âûïîëíÿë âñå, ÷òî áû íè ïðèêàçûâàëè åìó ðèìñêèå êîíñóëû. (10) Íî, ïðîäîëæàëè ïîñëû, îí îïàñàåòñÿ, ÷òî îòíûíå ïðåïÿòñòâèåì â ýòîì áóäåò åìó öàðü Àíòèîõ, êîòîðûé âòîðãñÿ â öàðñòâî Àòòàëà, îñòàâøååñÿ áåç çàùèòû êàê íà ìîðå, òàê è íà ñóøå. (11) Ïîýòîìó öàðü Àòòàë ïðîñèò îòöîâ-ñåíàòîðîâ ïîñëàòü åìó ïîìîùü äëÿ îáîðîíû öàðñòâà, åñëè îíè õîòÿò èñïîëüçîâàòü åãî ôëîò è åãî ñèëû â ìàêåäîíñêîé âîéíå. Åñëè æå îíè íà ýòî íå ñîãëàñíû, ïóñòü ðàçðåøàò åìó âîçâðàòèòüñÿ ñ ôëîòîì è ïðî÷èìè ñèëàìè äëÿ çàùèòû ñâîèõ âëàäåíèé. (12) Ïîñëàì áûëî âåëåíî îòâåòèòü âîò ÷òî: ñåíàò áëàãîäàðåí öàðþ Àòòàëó çà ïîìîùü, êîòîðóþ òîò îêàçàë ðèìñêèì âîåíà÷àëüíèêàì êàê ôëîòîì, òàê è èíûìè ñðåäñòâàìè, (13) îäíàêî ðèìëÿíå íå ñîáèðàþòñÿ ïîñûëàòü Àòòàëó ïîäêðåïëåíèÿ ïðîòèâ Àíòèîõà, ñîþçíèêà è äðóãà íàðîäà ðèìñêîãî; íå ñòàíóò è çàäåðæèâàòü âîéñêà ñàìîãî Àòòàëà äîëåå, ÷åì öàðü ñî÷òåò ýòî ïîëåçíûì äëÿ ñåáÿ; (14) ðèìñêèé íàðîä íåèçìåííî èñõîäèò â ÷óæèõ äåëàõ èç ÷óæèõ ðåøåíèé, è òîò, êòî õî÷åò ñâîèìè ñðåäñòâàìè îêàçàòü âîåííóþ ïîìîùü ðèìëÿíàì, âëàñòåí îïðåäåëÿòü, êîãäà åìó íà÷àòü ýòî äåëî è êîãäà îêîí÷èòü. (15) À ê Àíòèîõó ñåíàò îòïðàâèë ïîñëîâ, äàáû âîçâåñòèòü, ÷òî ðèìñêèé íàðîä ïîëüçóåòñÿ óñëóãàìè Àòòàëà, åãî êîðàáëåé è âîèíîâ, â áîðüáå ïðîòèâ îáùåãî èõ âðàãà Ôèëèïïà; (16) Àíòèîõ îêàæåò óñëóãó ñåíàòó, åñëè îñòàâèò â ïîêîå öàðñòâî Àòòàëà è ïðåêðàòèò âîéíó: âåäü ñïðàâåäëèâî, ÷òîáû ñîþçíûå è äðóæåñòâåííûå ðèìñêîìó íàðîäó öàðè ìåæäó ñîáîþ òîæå ñîõðàíÿëè áû ìèð. |
8. Sex. Aelius Paetus T. Quinctius Flamininus magistratu inito senatum in Capitolio cum habuissent, decreverunt patres, ut provincias Macedoniam atque Italiam consules compararent inter se sortirenturve; [2] utri eorum Macedonia evenisset, in supplementum legionum tria milia militum Romanorum scriberet et trecentos equites, item sociorum Latini nominis quinque milia peditum, quingentos equites. [3] Alteri consuli novus omnis exercitus decretus. L. Lentulo, prioris anni consuli, prorogatum imperium, vetitusque aut ipse provincia decedere prius aut veterem deducere exercitum, quam cum legionibus novis consul venisset. [4] Sortiti consules provincias; Aelio Italia, Quinctio Macedonia evenit. [5] Praetores L. Cornelius Merula urbanam, M. Claudius Siciliam, M. Porcius Sardiniam, C. Helvius Galliam est sortitus. [6] Dilectus inde haberi est coeptus; nam praeter consulares exercitus praetoribus quoque iussi scribere milites erant, [7] Marcello in Siciliam quattuor milia peditum socium et Latini nominis et trecentos equites, Catoni in Sardiniam ex eodem genere militum duo milia peditum, ducentos equites, [8] ita ut ii praetores ambo cum in provincias venissent, veteres dimitterent pedites equitesque. [9] Attali deinde regis legatos in senatum consules introduxerunt. Ii regem classe sua copiisque omnibus terra marique rem Romanam iuvare quaeque imperarent Romani consules, impigre atque oboedienter ad eam diem fecisse cum exposuissent, vereri dixerunt, [10] ne id praestare ei per Antiochum regem ultra non liceret; vacuum namque praesidiis navalibus terrestribusque regnum Attali Antiochum invasisse. [11] Itaque Attalum orare patres conscriptos, si sua classi suaque opera uti ad Macedonicum bellum vellent, mitterent ipsi praesidium ad regnum eius tutandum; si id nollent, ipsum ad sua defendenda cum classe ac reliquis copiis redire paterentur. [12] Senatus legatis ita responderi iussit: quod rex Attalus classe copiisque aliis duces Romanos iuvisset, id gratum senatui esse; [13] auxilia nec ipsos missuros Attalo adversus Antiochum, socium et amicum populi Romani, nec Attali auxilia retenturos ultra, quam regi commodum esset; [14] semper populum Romanum alienis rebus arbitrio alieno usum; et principium et finem in potestatem ipsorum, qui ope sua velint adiutos Romanos, esse; [15] legatos ad Antiochum missuros, qui nuntient Attali naviumque eius et militum opera adversus Philippum communem hostem uti populum Romanum; [16] gratum eum facturum senatui, si regno Attali abstineat belloque absistat; aequum esse socios et amicos populi Romani reges inter se quoque ipsos pacem servare. |