Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
11. (1) Âîò êàê îáñòîÿëè äåëà, êîãäà ê êîíñóëó áûë ïðèâåäåí íåêèé ïàñòóõ, ïîñëàííûé ýïèðñêèì âîæäåì Õàðîïîì. (2) Îí ðàññêàçàë, ÷òî âñåãäà ïàñåò ñêîò â óùåëüå, êîòîðîå òåïåðü çàíÿòî öàðñêèì ëàãåðåì, è çíàåò â òåõ ãîðàõ êàæäûé óñòóï, êàæäóþ òðîïêó. (3) Åñëè êîíñóë çàõî÷åò îòðÿäèòü ñ íèì íåñêîëüêî ÷åëîâåê, îí ïðîâåäåò èõ óäîáíîé è íå ñëèøêîì îïàñíîé äîðîãîé ïðÿìî íàä ãîëîâàìè âðàãîâ. (4) Âûñëóøàâ ïàñòóõà, êîíñóë ïîñëàë ê Õàðîïó ñïðîñèòü, ìîæíî ëè, ïî åãî ìíåíèþ, äîâåðèòüñÿ ïðîñòîìó ñåëÿíèíó â äåëå òàêîé âàæíîñòè. Õàðîï âåëåë îòâåòèòü, ïóñêàé äîâåðèòñÿ, íî ñåáÿ âî âëàñòü åìó íå ââåðÿåò. (5) Êîíñóë, õîòü è æåëàë âåðèòü îáåùàíèþ, äîëãî íå ìîã îòâàæèòüñÿ; ðàäîñòü â åãî äóøå ìåøàëàñü ñî ñòðàõîì. Íàêîíåö, ïîëîæèâøèñü íà ñëîâà Õàðîïà, îí ðåøèëñÿ ïîïûòàòü ñ÷àñòüå. (6) ×òîáû âðàãè íå çàïîäîçðèëè åãî íàìåðåíèé, Êâèíêöèé â òå÷åíèå äâóõ ñëåäóþùèõ äíåé íåïðåðûâíî áåñïîêîèë èõ, îáëîæèâ âîéñêàìè ñî âñåõ ñòîðîí è çàìåíÿÿ óñòàâøèõ áîéöîâ ñâåæèìè. (7) Çàòåì îí ïåðåäàë âîåííîìó òðèáóíó ÷åòûðå òûñÿ÷è îòáîðíûõ ïåõîòèíöåâ è òðèñòà âñàäíèêîâ. Êîííèöó áûëî ïðèêàçàíî âåñòè äî òåõ ïîð, ïîêà ýòî ïîçâîëèò ìåñòíîñòü; åñëè îíà îêàæåòñÿ íåïðîõîäèìîé äëÿ âñàäíèêîâ, òî êîíåé ïðèäåòñÿ îñòàâèòü ãäå-íèáóäü íà ïîëÿíå. Ïåõîòå áûëî âåëåíî èäòè òîé äîðîãîé, êàêóþ óêàæåò ïðîâîäíèê. (8) Îêàçàâøèñü, êàê òîò îáåùàë, íàä ãîëîâîþ ïðîòèâíèêà, îíè äîëæíû áóäóò ïîäàòü çíàê äûìîì, à ëèøü òîëüêî ïî îòâåòíîìó çíàêó ïîéìóò, ÷òî áèòâà âíèçó íà÷àëàñü, ïîäíÿòü êðèê. (9) Êîíñóë ïðèêàçàë äâèãàòüñÿ ïî íî÷àì (íî÷è êàê ðàç áûëè ëóííûå), à äíåâíîå âðåìÿ èñïîëüçîâàòü äëÿ åäû è îòäûõà. Ïðîâîäíèêó îí íàäàâàë ñàìûõ çàìàí÷èâûõ îáåùàíèé, åñëè òîò ñäåðæèò ñëîâî, îäíàêî ïåðåäàë åãî òðèáóíó ñâÿçàííûì. (10) Êîãäà ýòîò îòðÿä ñ.52 äâèíóëñÿ â ïóòü, ðèìëÿíå ñ óäâîåííûì óïîðñòâîì ñòàëè ñî âñåõ ñòîðîí íàñåäàòü íà âðàãà, çàõâàòûâàÿ çàñòàâû. |
11. Cum in hoc statu res esset, pastor quidam a Charopo, principe Epirotarum, missus deducitur ad consulem. [2] Is se in eo saltu, qui regiis tum teneretur castris, armentum pascere solitum ait omnes montium eorum amfractus callesque nosse. [3] Si secum aliquos consul mittere velit, se non iniquo nec perdifficili aditu super caput hostium eos educturum. [4] Haec ubi consul audivit, percunctatum ad Charopum mittit, satisne credendum super tanta re agresti censeret. Charopus renuntiari iubet, ita crederet, ut suae potius omnia quam illius potestatis essent. [5] Cum magis vellet credere quam auderet mixtumque gaudio et metu animum gereret, auctoritate motus Charopi experiri spem oblatam statuit et, [6] ut averteret regem ab suspicione, biduo insequenti lacessere hostem dispositis ab omni parte copiis succedentibusque integris in locum defessorum non destitit. [7] Quattuor milia inde lecta peditum et trecentos equites tribuno militum tradit. Equites quoad loca patiantur ducere iubet; ubi ad invia equiti ventum sit, in planitie aliqua locari equitatum, pedites, qua dux monstraret viam, ire; [8] ubi, ut polliceatur, super caput hostium perventum sit, fumo dare signum nec antea clamorem tollere, quam ab se signo recepto pugnam coeptam arbitrari posset. [9] Nocte itinera fieri iubet — et pernox forte luna erat — interdiu cibi quietisque sumeret tempus. Ducem promissis ingentibus oneratum, si fides extet, vinctum tamen tribuno tradit. [10] His copiis ita dimissis eo intentius Romanus undique instat, capit stationes. |