Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
19. (1) Ãàííèáàëà íà ñîâåò íå ïîçâàëè — èç-çà áåñåä ñ Âèëëèåì îí ñòàë êàçàòüñÿ öàðþ ïîäîçðèòåëüíûì è ïîñëå íèõ íå áûë âçûñêàí íè îäíîé ïî÷åñòüþ. Ñíà÷àëà Ãàííèáàë, ïðîìîë÷àâ, ñíåñ îáèäó, (2) íî çàòåì ðåøèë, ÷òî ëó÷øå óçíàòü ïðè÷èíó âíåçàïíîãî îò÷óæäåíèÿ è î÷èñòèòüñÿ îò ïîäîçðåíèé. Âûáðàâ ïîäõîäÿùèé ìîìåíò, îí íàïðÿìèê ñïðîñèë, íà ÷òî öàðü ãíåâàåòñÿ, è, âûñëóøàâ îòâåò, ñêàçàë: (3) «Êîãäà, Àíòèîõ, ÿ áûë åùå ìàëûì ðåáåíêîì, ìîé îòåö Ãàìèëüêàð êàê-òî âî âðåìÿ æåðòâîïðèíîøåíèÿ ïîäâåë ìåíÿ ê àëòàðþ è çàñòàâèë ïîêëÿñòüñÿ, ÷òî íèêîãäà íå áóäó ÿ äðóãîì ðèìñêîãî íàðîäà. (4) Ïîä çíàêîì ýòîé êëÿòâû ÿ âîåâàë òðèäöàòü øåñòü ëåò61, îíà æå èçãíàëà ìåíÿ èç îòå÷åñòâà âî âðåìÿ ìèðà, îíà ïðèâåëà áåãëåöîì â òâîé öàðñêèé äâîðåö, è åñëè òû îáìàíåøü ìîþ íàäåæäó, ÿ, âåäîìûé âñå òîþ æå êëÿòâîé, ðàçóçíàâàÿ, ãäå åùå åñòü âîåííûå ñèëû, ãäå åñòü îðóæèå, ïî âñåìó ñâåòó ñòàíó èñêàòü è íàéäó âðàãîâ ðèìëÿíàì. (5) Òàê ÷òî åñëè òâîèì ïðèáëèæåííûì ëþáî ìíîæèòü ïåðåä òîáîþ ìîè âèíû, ïóñòü îíè ïîèùóò äëÿ ýòîãî äðóãîé ïîâîä. (6) ß íåíàâèæó ðèìëÿí è íåíàâèñòåí èì! Ñâèäåòåëÿìè ïðàâäèâîñòè ìîèõ ñëîâ äà áóäóò ìîé îòåö Ãàìèëüêàð è áîãè. Èòàê, åñëè òû ðàçìûøëÿåøü î âîéíå ñ Ðèìîì, Ãàííèáàë áóäåò ñðåäè ïåðâûõ òâîèõ äðóçåé, íî åñëè ÷òî-òî òåáÿ âûíóæäàåò ê ìèðó, íà ýòî èùè ñåáå äðóãîãî ñîâåò÷èêà». (7) Òàêàÿ ðå÷ü íå òîëüêî òðîíóëà öàðÿ, íî è ïðèìèðèëà åãî ñ Ãàííèáàëîì. Ñîâåò çàêîí÷èëñÿ òåì, ÷òî ðåøèëè âåñòè âîéíó. |
19. Hannibal non adhibitus est in consilium, propter colloquia cum Villio suspectus regi et in nullo postea honore habitus. Primo eam contumeliam tacitus tulit; [2] deinde melius esse ratus et percunctari causam repentinae alienationis et purgare se, tempore apto quaesita simpliciter iracundiae causa auditaque [3] «pater Hamilcar» inquit «Antioche, parvum admodum me, cum sacrificaret, altaribus admotum iureiurando adegit numquam amicum fore populi Romani. [4] Sub hoc sacramento sex et triginta annos militavi; hoc me in pace patria mea expulit; hoc patria extorrem in tuam regiam adduxit; hoc duce, si tu spem meam destitueris, ubicumque vires, ubi arma esse sciam, inveniam, toto orbe terrarum quaerens, aliquos Romanis hostes. [5] Itaque si quibus tuorum meis criminibus apud te crescere libet, aliam materiam crescendi ex me quaerant. [6] Odi odioque sum Romanis. Id me verum dicere pater Hamilcar et dii testes sunt. Proinde cum de bello Romano cogitabis, inter primos amicos Hannibalem habeto; si qua res te ad pacem compellet, in id consilium alium, cum quo deliberes, quaerito». [7] Non movit modo talis oratio regem, sed etiam reconciliavit Hannibali. Ex consilio ita discessum est ut bellum gereretur. |