Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
8. (1) Ñöèïèîí, âèäÿ, ÷òî âðàãè ïîêèíóëè è êðåïîñòü, è ëàãåðü, ñîçâàë ëîêðèéöåâ è ðàçáðàíèë èõ çà èçìåíó. (2) Âèíîâíèêîâ åå îí êàçíèë, à èìóùåñòâî èõ îòäàë âîæäÿì ïðîòèâíîé ïàðòèè çà íåïîêîëåáèìóþ âåðíîñòü Ðèìó; (3) ëîêðèéöàì çàÿâèë, ÷òî èõ ãîðîäó îí íè÷åãî íå äàñò è íè÷åãî íå îòíèìåò; ïóñòü îòïðàâÿò ïîñîëüñòâî â Ðèì: íà òåõ óñëîâèÿõ, êàêèå ñåíàò ñî÷òåò ñïðàâåäëèâûìè, îíè è áóäóò æèòü; (4) îí æå òâåðäî çíàåò: õîòÿ îíè è âèíîâàòû ïåðåä ðèìñêèì íàðîäîì, íî æèòüñÿ èì áóäåò ëó÷øå ïîä âëàñòüþ ðàçãíåâàííûõ ðèìëÿí, ÷åì äðóæåñòâåííûõ êàðôàãåíÿí. (5) Äëÿ îõðàíû ãîðîäà îí îñòàâèë ñâîåãî ëåãàòà Ïëåìèíèÿ è îòðÿä, âçÿâøèé êðåïîñòü, à ñàì ñ âîéñêîì, ñ êîòîðûì ïðèøåë, âåðíóëñÿ â Ìåññàíó. (6) Êàðôàãåíÿíå îáðàùàëèñü ñ ëîêðèéöàìè, èçìåíèâøèìè Ðèìó, âûñîêîìåðíî è æåñòîêî, íî íå ñëèøêîì áîëüøèå îáèäû îò íèõ åùå ìîæíî áûëî ñíîñèòü ñïîêîéíî è äàæå äîáðîäóøíî. (7) Ïëåìèíèé æå íàñòîëüêî ïðåâçîøåë Ãàìèëüêàðà, íà÷àëüíèêà êàðôàãåíñêîãî ãàðíèçîíà, à ðèìñêèå ãàðíèçîííûå ñîëäàòû íàñòîëüêî ïðåâçîøëè êàðôàãåíñêèõ ïðåñòóïíîñòüþ è êîðûñòîëþáèåì, ÷òî êàçàëîñü, áóäòî ñîïåðíè÷àëè îíè íå â óìåíèè âîåâàòü, à â ïîðî÷íîñòè. (8) È íà÷àëüíèê, è ñîëäàòû âûòâîðÿëè âñå, íà ÷òî òîëêàåò áåäíÿêà íåíàâèñòü ê áîãà÷ó: ñàìè ãîðîæàíå, èõ äåòè è æåíû ïðåòåðïåâàëè íåîïèñóåìûå íàäðóãàòåëüñòâà. (9) Æàäíîñòü íå îñòàíîâèëàñü ïåðåä ñâÿòîòàòñòâîì: áûëè îãðàáëåíû íå òîëüêî äðóãèå õðàìû, íî è îò âåêà íåïðèêîñíîâåííàÿ ñîêðîâèùíèöà Ïðîçåðïèíû16. Ðàññêàçûâàþò, ïðàâäà, ÷òî íåêîãäà îíà áûëà ðàñõèùåíà Ïèððîì, íî âî èñêóïëåíèå ñâîåãî ñòðàøíîãî ñâÿòîòàòñòâà îí âíåñ â íåå êàê âêëàä âñþ ñâîþ äîáû÷ó17. (10)  òîò ðàç ñ öàðñêèõ êîðàáëåé, ïîòåðïåâøèõ êðóøåíèå, íè÷åãî íå âûáðîñèëî íà çåìëþ â öåëîñòè è ñîõðàííîñòè, êðîìå äåíåã áîãèíè, êîòîðûå ïûòàëèñü óâåçòè. (11) Òåïåðü ýòè æå äåíüãè íàâåëè äðóãóþ áåäó íà âñåõ ïðè÷àñòíûõ ê îñêâåðíåíèþ õðàìà: ïîðàæåííûå áåçóìèåì, ÿðîñòíî, êàê íà âðàãîâ, îíè êèíóëèñü äðóã íà äðóãà — âîæäü íà âîæäÿ è ñîëäàò íà ñîëäàòà. |
8. Scipio ut et arcem relictam ab hostibus et vacua vidit castra, vocatos ad contionem Locrenses graviter ob defectionem incusavit; [2] de auctoribus supplicium sumpsit bonaque eorum alterius factionis principibus ob egregiam fidem adversus Romanos concessit. [3] Publice nec dare nec eripere se quicquam Locrensibus dixit; Romam mitterent legatos; quam senatus aequum censuisset, eam fortunam habituros. [4] Illud satis scire, etsi male de populo Romano meriti essent, in meliore statu sub iratis Romanis futuros quam sub amicis Carthaginiensibus fuerint. [5] Ipse Pleminio legato praesidioque quod arcem ceperat ad tuendam urbem relicto, cum quibus venerat copiis Messanam traiecit. [6] Ita superbe et crudeliter habiti Locrenses ab Carthaginiensibus post defectionem ab Romanis fuerant ut modicas iniurias non aequo modo animo pati sed prope libenti possent; [7] verum enimvero tantum Pleminius Hamilcarem praesidii praefectum, tantum praesidiarii milites Romani Poenos scelere atque avaritia superaverunt ut non armis, sed vitiis videretur certari. [8] Nihil omnium quae inopi invisas opes potentioris faciunt praetermissum in oppidanos est ab duce aut a militibus; in corpora ipsorum, in liberos, in coniuges infandae contumeliae editae. [9] Nam avaritia ne sacrorum quidem spoliatione abstinuit; nec alia modo templa violata, sed Proserpinae etiam intacti omni aetate thensauri, praeterquam quod a Pyrrho, qui cum magno piaculo sacrilegii sui manubias rettulit, spoliati dicebantur. [10] Ergo sicut ante regiae naves laceratae naufragiis nihil in terram integri praeter sacram pecuniam deae quam asportabant extulerant, [11] tum quoque alio genere cladis eadem illa pecunia omnibus contactis ea violatione templi furorem obiecit atque inter se ducem in ducem, militem in militem rabie hostili vertit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß