Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIX, ãë. 8

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

8. (1) Ñöè­ïè­îí, âèäÿ, ÷òî âðà­ãè ïîêè­íó­ëè è êðå­ïîñòü, è ëàãåðü, ñîçâàë ëîêðèé­öåâ è ðàç­áðà­íèë èõ çà èçìå­íó. (2) Âèíîâ­íè­êîâ åå îí êàç­íèë, à èìó­ùå­ñòâî èõ îòäàë âîæäÿì ïðî­òèâ­íîé ïàð­òèè çà íåïî­êî­ëå­áè­ìóþ âåð­íîñòü Ðèìó; (3) ëîêðèé­öàì çàÿâèë, ÷òî èõ ãîðî­äó îí íè÷å­ãî íå äàñò è íè÷å­ãî íå îòíè­ìåò; ïóñòü îòïðà­âÿò ïîñîëü­ñòâî â Ðèì: íà òåõ óñëî­âè­ÿõ, êàêèå ñåíàò ñî÷òåò ñïðà­âåä­ëè­âû­ìè, îíè è áóäóò æèòü; (4) îí æå òâåð­äî çíà­åò: õîòÿ îíè è âèíî­âà­òû ïåðåä ðèì­ñêèì íàðî­äîì, íî æèòü­ñÿ èì áóäåò ëó÷­øå ïîä âëà­ñòüþ ðàç­ãíå­âàí­íûõ ðèì­ëÿí, ÷åì äðó­æå­ñò­âåí­íûõ êàð­ôà­ãå­íÿí. (5) Äëÿ îõðà­íû ãîðî­äà îí îñòà­âèë ñâî­åãî ëåãà­òà Ïëå­ìè­íèÿ è îòðÿä, âçÿâ­øèé êðå­ïîñòü, à ñàì ñ âîé­ñêîì, ñ êîòî­ðûì ïðè­øåë, âåð­íóë­ñÿ â Ìåñ­ñà­íó.

(6) Êàð­ôà­ãå­íÿíå îáðà­ùà­ëèñü ñ ëîêðèé­öà­ìè, èçìå­íèâ­øè­ìè Ðèìó, âûñî­êî­ìåð­íî è æåñòî­êî, íî íå ñëèø­êîì áîëü­øèå îáèäû îò íèõ åùå ìîæ­íî áûëî ñíî­ñèòü ñïî­êîé­íî è äàæå äîá­ðî­äóø­íî. (7) Ïëå­ìè­íèé æå íàñòîëü­êî ïðå­âçî­øåë Ãàìèëü­êà­ðà, íà÷àëü­íè­êà êàð­ôà­ãåí­ñêî­ãî ãàð­íè­çî­íà, à ðèì­ñêèå ãàð­íè­çîí­íûå ñîë­äà­òû íàñòîëü­êî ïðå­âçî­øëè êàð­ôà­ãåí­ñêèõ ïðå­ñòóï­íî­ñòüþ è êîðû­ñòî­ëþ­áè­åì, ÷òî êàçà­ëîñü, áóä­òî ñîïåð­íè­÷à­ëè îíè íå â óìå­íèè âîå­âàòü, à â ïîðî÷­íî­ñòè. (8) È íà÷àëü­íèê, è ñîë­äà­òû âûòâî­ðÿ­ëè âñå, íà ÷òî òîë­êà­åò áåä­íÿ­êà íåíà­âèñòü ê áîãà­÷ó: ñàìè ãîðî­æàíå, èõ äåòè è æåíû ïðå­òåð­ïå­âà­ëè íåîïè­ñó­å­ìûå íàä­ðó­ãà­òåëü­ñòâà. (9) Æàä­íîñòü íå îñòà­íî­âè­ëàñü ïåðåä ñâÿ­òîòàò­ñò­âîì: áûëè îãðàá­ëå­íû íå òîëü­êî äðó­ãèå õðà­ìû, íî è îò âåêà íåïðè­êîñ­íî­âåí­íàÿ ñîêðî­âèù­íè­öà Ïðî­çåð­ïè­íû16. Ðàñ­ñêà­çû­âà­þò, ïðàâ­äà, ÷òî íåêî­ãäà îíà áûëà ðàñ­õè­ùå­íà Ïèððîì, íî âî èñêóï­ëå­íèå ñâî­åãî ñòðàø­íî­ãî ñâÿ­òîòàò­ñòâà îí âíåñ â íåå êàê âêëàä âñþ ñâîþ äîáû­÷ó17. (10)  òîò ðàç ñ öàð­ñêèõ êîðàá­ëåé, ïîòåð­ïåâ­øèõ êðó­øå­íèå, íè÷å­ãî íå âûáðî­ñè­ëî íà çåì­ëþ â öåëî­ñòè è ñîõðàí­íî­ñòè, êðî­ìå äåíåã áîãè­íè, êîòî­ðûå ïûòà­ëèñü óâåç­òè. (11) Òåïåðü ýòè æå äåíü­ãè íàâå­ëè äðó­ãóþ áåäó íà âñåõ ïðè­÷àñò­íûõ ê îñêâåð­íå­íèþ õðà­ìà: ïîðà­æåí­íûå áåçó­ìè­åì, ÿðîñò­íî, êàê íà âðà­ãîâ, îíè êèíó­ëèñü äðóã íà äðó­ãà — âîæäü íà âîæäÿ è ñîë­äàò íà ñîë­äà­òà.

8. Sci­pio ut et ar­cem re­lic­tam ab hos­ti­bus et va­cua vi­dit castra, vo­ca­tos ad con­tio­nem Loc­ren­ses gra­vi­ter ob de­fec­tio­nem in­cu­sa­vit; [2] de auc­to­ri­bus suppli­cium sumpsit bo­na­que eorum al­te­rius fac­tio­nis prin­ci­pi­bus ob eg­re­giam fi­dem ad­ver­sus Ro­ma­nos con­ces­sit. [3] Pub­li­ce nec da­re nec eri­pe­re se quic­quam Loc­ren­si­bus di­xit; Ro­mam mit­te­rent le­ga­tos; quam se­na­tus aequ­um cen­suis­set, eam for­tu­nam ha­bi­tu­ros. [4] Il­lud sa­tis sci­re, et­si ma­le de po­pu­lo Ro­ma­no me­ri­ti es­sent, in me­lio­re sta­tu sub ira­tis Ro­ma­nis fu­tu­ros quam sub ami­cis Car­tha­gi­nien­si­bus fue­rint. [5] Ip­se Ple­mi­nio le­ga­to prae­si­dio­que quod ar­cem ce­pe­rat ad tuen­dam ur­bem re­lic­to, cum qui­bus ve­ne­rat co­piis Mes­sa­nam traie­cit.

[6] Ita su­per­be et cru­de­li­ter ha­bi­ti Loc­ren­ses ab Car­tha­gi­nien­si­bus post de­fec­tio­nem ab Ro­ma­nis fue­rant ut mo­di­cas iniu­rias non aequo mo­do ani­mo pa­ti sed pro­pe li­ben­ti pos­sent; [7] ve­rum enim­ve­ro tan­tum Ple­mi­nius Ha­mil­ca­rem prae­si­dii prae­fec­tum, tan­tum prae­si­dia­rii mi­li­tes Ro­ma­ni Poe­nos sce­le­re at­que ava­ri­tia su­pe­ra­ve­runt ut non ar­mis, sed vi­tiis vi­de­re­tur cer­ta­ri. [8] Ni­hil om­nium quae ino­pi in­vi­sas opes po­ten­tio­ris fa­ciunt prae­ter­mis­sum in op­pi­da­nos est ab du­ce aut a mi­li­ti­bus; in cor­po­ra ip­so­rum, in li­be­ros, in co­niu­ges in­fan­dae con­tu­me­liae edi­tae. [9] Nam ava­ri­tia ne sac­ro­rum qui­dem spo­lia­tio­ne absti­nuit; nec alia mo­do templa vio­la­ta, sed Pro­ser­pi­nae etiam in­tac­ti om­ni aeta­te then­sau­ri, prae­ter­quam quod a Pyrrho, qui cum mag­no pia­cu­lo sac­ri­le­gii sui ma­nu­bias ret­tu­lit, spo­lia­ti di­ce­ban­tur. [10] Er­go si­cut an­te re­giae na­ves la­ce­ra­tae nauf­ra­giis ni­hil in ter­ram in­teg­ri prae­ter sac­ram pe­cu­niam deae quam as­por­ta­bant ex­tu­le­rant, [11] tum quo­que alio ge­ne­re cla­dis eadem il­la pe­cu­nia om­ni­bus con­tac­tis ea vio­la­tio­ne templi fu­ro­rem obie­cit at­que in­ter se du­cem in du­cem, mi­li­tem in mi­li­tem ra­bie hos­ti­li ver­tit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 16Ò. å. Ïåð­ñå­ôî­íû, êîòî­ðàÿ áûëà íàè­áî­ëåå ïî÷è­òàå­ìûì áîæå­ñò­âîì â Ëîêðàõ. Åå çíà­ìå­íè­òûé õðàì ñ ñîêðî­âèù­íè­öåé ñòî­ÿë âíå ãîðîä­ñêèõ ñòåí ê ñåâå­ðî-çàïà­äó îò ãîðî­äà.
  • 17Ïîäðîá­íåå ñì. íèæå, ãë. 18, 3—6. Îá ýòîé èñòî­ðèè ðàñ­ñêà­çû­âà­þò è äðó­ãèå äðåâ­íèå àâòî­ðû. Ñð.: Äèî­äîð, XXVII, 4, 3 (òîæå â ñâÿ­çè ñ ðàñ­ñêà­çîì î Ïëå­ìè­íèè, êîòî­ðî­ìó óäå­ëå­íà âñÿ ãëà­âà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364002909 1364002910 1364002911