Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVIII, ãë. 8

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

8. (1) Ïîêà òàê øëè äåëà ïîä Àìáðà­êè­åé17, â ðèì­ñêèé ëàãåðü äëÿ ïåðå­ãî­âî­ðîâ ñ êîí­ñó­ëîì ïðè­øëè îáëå­÷åí­íûå øèðî­êè­ìè ïîë­íî­ìî­÷è­ÿ­ìè ïîñëû ýòî­ëèé­öåâ Ôåíåé è Äàìî­òåë. Ïðè­÷è­íîé èõ ïðè­åçäà áûëî òî, ÷òî ýòî­ëèé­ñêèé ïðå­òîð, âèäÿ, ÷òî Àìáðà­êèÿ åëå âûäåð­æè­âà­åò âðà­æå­ñêèé íàòèñê, (2) íà ïîáå­ðå­æüå îäíî çà äðó­ãèì îáðó­øè­âà­þò­ñÿ íàïà­äå­íèÿ íåïðè­ÿ­òåëü­ñêî­ãî ôëîòà, ìàêåäî­íÿíå ñî ñâî­åé ñòî­ðî­íû îïó­ñòî­øà­þò Àìôè­ëî­õèþ è Äîëî­ïèþ, ïðå­êðàñ­íî ïîíè­ìàÿ, ÷òî ýòî­ëèé­ñêîå âîé­ñêî íå â ñèëàõ âåñòè âîé­íó ñðà­çó íà òðåõ íàïðàâ­ëå­íè­ÿõ, ñîçâàë âîæäåé Ýòî­ëèé­ñêî­ãî ñîþ­çà, ÷òîáû ñîâ­ìåñò­íî ðåøèòü, êàê äåé­ñò­âî­âàòü äàëü­øå. (3) Âñå ñîøëèñü íà òîì, ÷òî íóæ­íî ïðî­ñèòü ìèðà, íà ðàâ­íûõ èëè, íà õóäîé êîíåö, íà òåð­ïè­ìûõ óñëî­âè­ÿõ: ñîþç âñòó­ïàë â âîé­íó, ïîëà­ãà­ÿñü íà ïîä­äåðæ­êó Àíòèî­õà, (4) íî òåïåðü, êîãäà öàðü ïîòåð­ïåë ïîðà­æå­íèå è íà ñóøå, è íà ìîðå è îòòåñ­íåí ïî÷òè çà ïðå­äå­ëû çåì­íî­ãî êðó­ãà, çà õðåá­òû Òàâ­ðà17a, ðàç­âå îñòà­åò­ñÿ åùå õîòü êàêàÿ-íèáóäü íàäåæ­äà íà ïîáåäó? Íè÷å­ãî òóò íå ïðè­äó­ìà­åøü, äðó­ãî­ãî âûáî­ðà ñóäü­áà íå îñòà­âè­ëà, (5) òàê ïóñòü æå ñ.274 Ôåíåé è Äàìî­òåë âåäóò ïåðå­ãî­âî­ðû òàê, êàê ñî÷òóò ïîëåç­íûì äëÿ Ýòî­ëèé­ñêî­ãî ãîñóäàð­ñòâà è êàê âåëèò èì äîëã. (6) Ñ òàêèì ïîðó­÷å­íè­åì ïîñëîâ è ñíà­ðÿäè­ëè; ïðè­áûâ â ëàãåðü, îíè ñòà­ëè óìî­ëÿòü êîí­ñó­ëà ïîùà­äèòü ãîðîä è ïîæà­ëåòü áûâ­øèõ ñîþç­íè­êîâ, íûíå äîâåäåí­íûõ, ìîæ­íî ñêà­çàòü, äî áåçó­ìèÿ áåäà­ìè è íåñ÷à­ñòüÿ­ìè (÷òîáû íå ãîâî­ðèòü — îáèäà­ìè); (7) âåäü èõ âèíà â âîéíå ñ Àíòèîõîì íå áîëü­øå, ÷åì ïðåæ­íèå èõ çàñëó­ãè â âîéíå ñ Ôèëèï­ïîì: åñëè òîãäà èõ íå òàê óæ ùåä­ðî îòáëà­ãî­äà­ðè­ëè, òî è òåïåðü íå ñòî­èò âîçäà­âàòü èì ñëèø­êîì ñóðî­âî. Íà ýòè ðå÷è êîí­ñóë îòâå­òèë, ÷òî ýòî­ëèé­öû ÷àñòî ïðî­ñÿò î ìèðå, íî íè ðàçó íå áûëè èñêðåí­íè. Ïóñòü, ïðî­ñÿ ìèðà, âîçü­ìóò â ïðè­ìåð Àíòèî­õà, êîòî­ðî­ãî ñàìè æå âòÿ­íó­ëè â âîé­íó: (8) îí óñòó­ïèë ðèì­ëÿ­íàì íå òîëü­êî òå íåñêîëü­êî ãîðî­äîâ, ðàäè ñâî­áî­äû êîòî­ðûõ âîé­íà íà÷à­ëàñü, íî òàê æå âñå áîãà­òåé­øèå çåì­ëè Àçèè ïî ñþ ñòî­ðî­íó Òàâ­ðà. (9) Ðàç­ãî­âî­ðû ýòî­ëèé­öåâ î ìèðå, ïðî­äîë­æàë êîí­ñóë, îí íå ñòàíåò ñëó­øàòü, ïðåæ­äå ÷åì ýòî­ëèé­öû íå ñëî­æàò îðó­æèÿ (10) è ïåðå­äà­äóò åãî ïîáåäè­òå­ëÿì, âûäà­äóò âñåõ êîíåé, à çàòåì âûïëà­òÿò ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó òûñÿ­÷ó òàëàí­òîâ ñåðåá­ðà, èç êîòî­ðûõ ïîëî­âè­íó îíè, åñëè õîòÿò ïîëó­÷èòü ìèð, îòñ÷è­òà­þò íåìåä­ëåí­íî. Ê äîãî­âî­ðó áóäåò ïðè­áàâ­ëå­íî, ÷òî îíè äîëæ­íû ñ÷è­òàòü äðó­çåé Ðèìà ñâî­è­ìè äðó­çüÿ­ìè, à åãî âðà­ãîâ — ñâî­è­ìè âðà­ãà­ìè.

8. Cum in hoc sta­tu ad Ambra­ciam res es­set, le­ga­ti ab Aeto­lis Phae­neas et Da­mo­te­les cum li­be­ris man­da­tis dec­re­to gen­tis ad con­su­lem ve­ne­runt. Nam prae­tor eorum, cum alia par­te Ambra­ciam op­pug­na­ri cer­ne­ret, [2] alia in­fes­tam oram na­vi­bus hos­tium es­se, alia Am­phi­lochos Do­lo­piam­que a Ma­ce­do­ni­bus vas­ta­ri, nec Aeto­los ad tria si­mul di­ver­sa bel­la oc­cur­san­tes suf­fi­ce­re, con­vo­ca­to con­ci­lio Aeto­liae prin­ci­pes quid agen­dum es­set con­su­luit. [3] Om­nium eo sen­ten­tiae de­cur­re­runt, ut pax si pos­set aequis, si mi­nus to­le­ran­dis con­di­cio­ni­bus pe­te­re­tur; An­tio­chi fi­du­cia bel­lum sus­cep­tum; [4] An­tio­cho ter­ra ma­ri­que su­pe­ra­to et pro­pe extra or­bem ter­rae ultra iuga Tau­ri exac­to quam spem es­se sus­ti­nen­di bel­li? [5] Phae­neas et Da­mo­te­les quod e re Aeto­lo­rum, ut in ta­li ca­su, fi­de­que sua es­se cen­se­rent, age­rent; quod enim si­bi con­si­lium aut cui­us rei elec­tio­nem a for­tu­na re­lic­tam? [6] Cum his man­da­tis le­ga­ti mis­si ora­re con­su­lem ut par­ce­ret ur­bi, mi­se­re­re­tur gen­tis quon­dam so­ciae, nol­le di­ce­re iniu­riis, mi­se­riis cer­te coac­tae in­sa­ni­re; [7] non plus ma­li me­ri­tos Aeto­los An­tio­chi bel­lo quam bo­ni an­te, cum ad­ver­sus Phi­lip­pum bel­la­tum sit, fe­cis­se; nec tum lar­ge gra­tiam re­la­tam si­bi, nec nunc im­mo­di­ce poe­nam iniun­gi de­be­re. Ad ea con­sul res­pon­dit ma­gis sae­pe quam ve­re um­quam Aeto­los pa­cem pe­te­re. Imi­ta­ren­tur An­tio­chum in pe­ten­da pa­ce, quem in bel­lum tra­xis­sent; [8] non pau­cis ur­bi­bus eum, de qua­rum li­ber­ta­te cer­ta­tum sit, sed om­ni Asia cis Tau­rum mon­tem, opi­mo reg­no, ex­ces­sis­se. [9] Aeto­los ni­si iner­mes de pa­ce agen­tes non audi­tu­rum se; [10] ar­ma il­lis pri­us equos­que om­nes tra­den­dos es­se, dein­de mil­le ta­len­tum ar­gen­ti po­pu­lo Ro­ma­no dan­dum, cui­us sum­mae di­mi­dium prae­sens nu­me­re­tur, si pa­cem ha­be­re vel­lent. Ad ea adiec­tu­rum etiam in foe­dus es­se ut eos­dem quos po­pu­lus Ro­ma­nus ami­cos at­que hos­tes ha­beant.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 17Ñì. âûøå, ãë. 3—5.
  • 17aÒàâð — ñèñòå­ìà ãîð­íûõ öåïåé â Ìàëîé Àçèè. Òÿíåò­ñÿ îò Ëèêèé­ñêî­ãî ïîáå­ðå­æüÿ äî Êàâ­êà­çà — îò Ëèêèè ÷åðåç Êèëè­êèþ ê âîñòî­êó, à çàòåì ê ñåâå­ðî-âîñòî­êó è ñåâå­ðó.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1260010318 1327007032 1364003809 1364003810 1364003811