Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
20. (1) Êîíñóë, ïðåäâèäÿ, ÷òî áîé ïðåäñòîèò íå áëèæíèé, ÷òî íàïàäàòü íàäî áóäåò èçäàëè, ïðèêàçàë ïðèãîòîâèòü ãîðàçäî áîëüøèé, ÷åì îáû÷íî, çàïàñ ìåòàòåëüíûõ êîïèé, äðîòèêîâ, ñòðåë, ïóëü58 è íåáîëüøèõ êàìíåé, ãîäíûõ äëÿ ìåòàíèÿ èç ïðàùè. (2) Ïîñëå ýòîãî îí ïðèêàçàë âûñòóïèòü ê ãîðå Îëèìïó è ñòàë ñ.284 ëàãåðåì ìèëÿõ â ïÿòè îò íåå. (3) Íà ñëåäóþùèé äåíü, êîãäà êîíñóë âìåñòå ñ Àòòàëîì â ñîïðîâîæäåíèè êîííîãî îòðÿäà â ÷åòûðåñòà ÷åëîâåê ïîäúåõàë áëèæå ê ãîðå, ÷òîáû îñìîòðåòü åå è ðàçâåäàòü ìåñòîïîëîæåíèå ãàëëüñêîãî ëàãåðÿ, îòòóäà âûëåòåë êîííûé îòðÿä ÷èñëîì âäâîå áîëüøå, ÷åì ó ðèìëÿí, è îáðàòèë èõ â áåãñòâî; ðèìëÿíå ïîòåðÿëè íåñêîëüêî ÷åëîâåê óáèòûìè è íåìíîãî áîëüøå ðàíåíûìè. (4) Íà òðåòèé äåíü Ôóëüâèé, âçÿâ ñ ñîáîé âñþ êîííèöó, îòïðàâèëñÿ îñìàòðèâàòü ìåñòíîñòü è, òàê êàê íåïðèÿòåëü íå ðåøèëñÿ íà âûëàçêó, áåç ïîìåõ îáúåõàë ãîðó êðóãîì. Êîíñóë çàìåòèë, ÷òî ñ þæíîé ñòîðîíû ãîðû áûë — äî êàêîé-òî âûñîòû — ïîäúåì ïî õîëìàì; (5) ñ ñåâåðà ãîðà êðóòî îáðûâàëàñü ïî÷òè îòâåñíûìè ñêàëàìè. Ââåðõ áûëî ëèøü òðè ïóòè: îäèí ïîñðåäèíå ãîðû — òàì, ãäå ìîæíî áûëî èäòè ïî çåìëå; äðóãèå äâà ïîäúåìà — ñ þãî-âîñòîêà è ñåâåðî-çàïàäà — áûëè òðóäíû. À â îñòàëüíîì ãîðà îòîâñþäó áûëà íåïðèñòóïíà. Ðàçâåäàâ ýòî, êîíñóë â òîò æå äåíü ïîñòàâèë ëàãåðü ó ñàìîãî ïîäíîæüÿ ãîðû. (6) Íà äðóãîé äåíü îí ñîâåðøèë æåðòâîïðèíîøåíèå è óæå ñ ïåðâîãî ðàçà ïîëó÷èë áëàãèå ïðåäçíàìåíîâàíèÿ; òîãäà, ðàçäåëèâ âîéñêî íà òðè ÷àñòè, îí ïîâåë åãî íà âðàãà. (7) Ñàì îí øåë ñ îñíîâíûìè ñèëàìè — òàì, ãäå ïîäúåì áûë íàèáîëåå ëåãîê; ñâîåìó áðàòó, Ëóöèþ Ìàíëèþ, îí âåëåë ïðîäâèãàòüñÿ ñ þãî-âîñòî÷íîé ñòîðîíû, íàñêîëüêî ýòî îêàæåòñÿ âîçìîæíûì. (8) Åìó ïðèêàçàíî áûëî, åñëè ïóòü ïðåãðàäÿò îïàñíûå êðó÷è, íå ïûòàòüñÿ ïðåîäîëåòü èõ âî ÷òî áû òî íè ñòàëî è íå òðàòèòü ñèëû íà íåâîçìîæíîå, à ïîâåðíóòü íàèñêîñü ïî ñêëîíó è ñîåäèíèòüñÿ ñ îòðÿäîì êîíñóëà. (9) Ãàþ Ãåëüâèþ ñ òðåòüèì îòðÿäîì ïîðó÷åíî áûëî íåçàìåòíî îáîéòè ãîðó ïîíèçó è ïîäíèìàòüñÿ ñ ñåâåðî-çàïàäà. Âñïîìîãàòåëüíîå âîéñêî Àòòàëà òîæå áûëî ðàçäåëåíî íà òðè ÷àñòè; âñå òðè îòðÿäà áûëè îäèíàêîâîé ÷èñëåííîñòè. Ñàìîìó Àòòàëó êîíñóë ïðèêàçàë ñëåäîâàòü âìåñòå ñ ñîáîé. (10) Êîííèöó è áîåâûõ ñëîíîâ Ôóëüâèé îñòàâèë âíèçó, íà áëèæàéøåé ê ãîðàì ðàâíèíå. Íà÷àëüíèêàì âåëåíî áûëî âíèìàòåëüíî ñëåäèòü çà õîäîì âñåãî äåëà, ÷òîáû îíè áûëè ãîòîâû ïîäàòü ïîìîùü òàì, ãäå ýòî ïîíàäîáèòñÿ. |
20. Consul quia non comminus pugnam sed procul locis oppugnandis futuram praeceperat animo, ingentem vim pilorum, velitarium hastarum, sagittarum glandesque et modicorum qui funda mitti possent lapidum paraverat, [2] instructusque missilium apparatu ad Olympum montem ducit et a quinque ferme milibus castra locat. [3] Postero die cum quadringentis equitibus et Attalo progressum eum ad naturam montis situmque Gallicorum castrorum visendum equites hostium, duplex numerus, effusi e castris, in fugam averterunt; occisi quoque pauci fugientium, vulnerati plures. [4] Tertio die cum omnibus ad loca exploranda profectus, quia nemo hostium extra munimenta processit, tuto circumvectus montem, animadvertit meridiana regione terrenos et placide acclives ad quendam finem colles esse, [5] a septentrione arduas et rectas prope rupes, atque omnibus ferme aliis inviis itinera tria esse, unum medio monte, qua terrena erant, duo difficilia ab hiberno solis ortu et ab aestivo occasu. Haec contemplatus eo die sub ipsis radicibus posuit castra; [6] postero, sacrificio facto, cum primis hostiis litasset, trifariam exercitum divisum ducere ad hostem pergit. [7] Ipse cum maxima parte copiarum, qua aequissimum aditum praebebat mons, ascendit; L. Manlium fratrem ab hiberno ortu, quoad loca patiantur et tuto possit, subire iubet; [8] si qua periculosa et praerupta occurrant, non pugnare cum iniquitate locorum neque inexsuperabilibus vim adferre, sed obliquo monte ad se declinare et suo agmini coniungi; [9] C. Helvium cum tertia parte circuire sensim per infima montis, deinde ab occasu aestivo erigere agmen. Et Attali auxilia trifariam aequo numero divisit, secum esse ipsum iuvenem iussit. [10] Equitatum cum elephantis in proxima tumulis planitie reliquit; edictum praefectis ut intenti quid ubique geratur animadvertant opemque ferre quo postulet res possint. |