История Рима от основания города

Книга XXIX, гл. 35

35. Eodem for­te quo haec ges­ta sunt die na­ves quae prae­dam in Si­ci­liam ve­xe­rant cum com­mea­tu re­die­re, ve­lut omi­na­tae ad prae­dam al­te­ram re­pe­ten­dam se­se ve­nis­se. [2] Duos eodem no­mi­ne Car­tha­gi­nien­sium du­ces duo­bus equestri­bus proe­liis in­ter­fec­tos non om­nes auc­to­res sunt, ve­ri­ti, cre­do, ne fal­le­ret bis re­la­ta eadem res; Coe­lius qui­dem et Va­le­rius cap­tum etiam Han­no­nem tra­dunt.

[3] Sci­pio prae­fec­tos equi­tes­que, prout cui­us­que ope­ra fue­rat, an­te om­nes Ma­si­nis­sam in­sig­ni­bus do­nis do­nat; [4] et fir­mo prae­si­dio Sa­lae­cae im­po­si­to ip­se cum ce­te­ro exer­ci­tu pro­fec­tus, non ag­ris mo­do qua­cum­que in­ce­de­bat po­pu­la­tis, sed ur­bi­bus etiam qui­bus­dam vi­cis­que ex­pug­na­tis, [5] la­te fu­so ter­ro­re bel­li, sep­ti­mo die quam pro­fec­tus erat mag­nam vim ho­mi­num et pe­co­ris et om­nis ge­ne­ris prae­dae tra­hens in castra re­dit, gra­ves­que ite­rum hos­ti­li­bus spo­liis na­ves di­mit­tit. [6] In­de omis­sis ex­pe­di­tio­ni­bus par­vis po­pu­la­tio­ni­bus­que ad op­pug­nan­dam Uti­cam om­nes bel­li vi­res con­ver­tit, eam dein­de, si ce­pis­set, se­dem ad ce­te­ra ex­se­quen­da ha­bi­tu­rus. [7] Si­mul et a clas­se na­va­les so­cii, qua ex par­te urbs ma­ri ad­lui­tur, et ter­restris exer­ci­tus ab im­mi­nen­te pro­pe ip­sis moe­ni­bus tu­mu­lo est ad­mo­tus. [8] Tor­men­ta machi­nas­que et ad­ve­xe­rat se­cum, et ex Si­ci­lia mis­sa cum com­mea­tu erant, et no­va in ar­ma­men­ta­rio, mul­tis ta­lium ope­rum ar­ti­fi­ci­bus de in­dustria inclu­sis, fie­bant.

[9] Uti­cen­si­bus tan­ta un­di­que mo­le cir­cum­ses­sis in Car­tha­gi­nien­si po­pu­lo, Car­tha­gi­nien­si­bus in Hasdru­ba­le ita, si is mo­vis­set Sypha­cem, spes om­nis erat; sed de­si­de­rio in­di­gen­tium auxi­lii tar­dius cuncta mo­ve­ban­tur. [10] Hasdru­bal in­ten­tis­si­ma con­qui­si­tio­ne cum ad tri­gin­ta mi­lia pe­di­tum, tria equi­tum con­fe­cis­set, non ta­men an­te ad­ven­tum Sypha­cis castra pro­pius hos­tem mo­ve­re est ausus. [11] Syphax cum quin­qua­gin­ta mi­li­bus pe­di­tum, de­cem equi­tum ad­ve­nit, con­fes­tim­que mo­tis a Car­tha­gi­ne castris haud pro­cul Uti­ca mu­ni­tio­ni­bus­que Ro­ma­nis con­se­dit. [12] Quo­rum ad­ven­tus hoc ta­men mo­men­ti fe­cit ut Sci­pio, cum quad­ra­gin­ta fer­me dies ne­qui­quam om­nia ex­pe­riens ob­se­dis­set Uti­cam, absce­de­ret in­de in­ri­to in­cep­to. [13] Et — iam enim hiems insta­bat — castra hi­ber­na in pro­mun­tu­rio, quod te­nui iugo con­ti­nen­ti ad­hae­rens in ali­quan­tum ma­ris spa­tium ex­ten­di­tur, com­mu­nit. [14] Uno val­lo et na­va­lia castra amplec­ti­tur; iugo me­dio le­gio­num castris in­po­si­tis, la­tus ad sep­tentrio­nem ver­sum sub­duc­tae na­ves na­va­les­que so­cii te­ne­bant, me­ri­dia­nam val­lem ad al­te­rum li­tus de­ve­xam equi­ta­tus. [15] Haec in Af­ri­ca us­que ad extre­mum autum­ni ges­ta.