Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
27. (1) Ãàëëîâ ïóãàëà ìûñëü î ïîðàæåíèè òîëîñòîáîãèåâ, ìó÷èëè çàñòðÿâøèå â òåëàõ íåïðèÿòåëüñêèå ñòðåëû, îíè èçíåìîãëè îò ñòîÿíèÿ è ðàí, òàê ÷òî íå âûíåñëè äàæå ïåðâîãî íàòèñêà è êðèêà ðèìñêèõ âîèíîâ. (2) Ãàëëû ïîáåæàëè â ñòîðîíó ñâîåãî ëàãåðÿ, íî òîëüêî íåìíîãèå óêðûëèñü â åãî ñòåíàõ: áîëüøèíñòâî ñâåðíóëî èëè íàïðàâî, èëè íàëåâî, ñìîòðÿ ïî òîìó, êóäà êîãî çàíîñèë ïîðûâ áåãñòâà. (3) Ïîáåäèòåëè áèëè íåïðèÿòåëÿ, ïðåñëåäóÿ åãî ïî ïÿòàì, íî ó ëàãåðÿ èõ îñòàíîâèëà æàæäà äîáû÷è. Ïðåñëåäîâàíèå íèêòî íå ïðîäîëæàë. (4) Íà ôëàíãàõ ãàëëû äåðæàëèñü äîëüøå, ïîòîìó ÷òî ïðîòèâíèê òóäà ïîäîñïåë ïîçäíåå, îäíàêî è òàì îíè òàê æå íå âûäåðæàëè òåõ æå ñòðåë è ïðî÷èõ ìåòàòåëüíûõ ñíàðÿäîâ. (5) Ñîëäàò, âîðâàâøèõñÿ â ãàëëüñêèé ëàãåðü, êîíñóë íå ìîã óäåðæàòü îò ðàçãðàáëåíèÿ è ïîýòîìó òåõ, ÷òî äåéñòâîâàëè íà ôëàíãàõ, îí ïîñëàë ïðåñëåäîâàòü íåïðèÿòåëÿ. (6) Îíè äîñòàòî÷íî äîëãî ãíàëèñü çà áåãóùèìè ãàëëàìè, íî ïåðåáèòî áûëî íå áîëåå âîñüìè òûñÿ÷ — âåäü íèêàêîãî ñðàæåíèÿ òàê è íå áûëî. Îñòàëüíûå óøëè çà ðåêó Ãàëèñ. (7) Òîé íî÷üþ âî âðàæåñêîì ëàãåðå îñòàëîñü ìíîãî ðèìñêèõ ñîëäàò; äðóãèå âåðíóëèñü ñ êîíñóëîì â ñâîé. Íà ñëåäóþùèé äåíü êîíñóë ñäåëàë ïîäñ÷åò ïëåííèêàì è äîáû÷å. Äîáðà áûëî ñòîëüêî, ñêîëüêî ìîãëî ñêîïèòü ïëåìÿ, îòëè÷àþùååñÿ íåíàñûòíîé àë÷íîñòüþ, çà òå ìíîãèå ãîäû, ïîêà îíî ñèëîé îðóæèÿ óäåðæèâàëî ãîñïîäñòâî íàä âñåìè çåìëÿìè ïî ñþ ñòîðîíó Òàâðà. (8) Ãàëëû, ðàçáåæàâøèåñÿ â ðàçíûå ñòîðîíû âî âðåìÿ ñâîåãî áåñïîðÿäî÷íîãî îòñòóïëåíèÿ, ñîáðàëèñü â îäíî ìåñòî; ìíîãèå — ðàíåíûå èëè áåçîðóæíûå. Ëèøèâøèñü âñåãî èìóùåñòâà, îíè îòïðàâèëè ê êîíñóëó ïîñëàíöåâ ñ ìîëüáàìè î ìèðå. (9) Ìàíëèé ïðèêàçàë èì èäòè â Ýôåñ, à ñàì, ñïåøà ïîêèíóòü õîëîäíóþ ãîðíóþ îáëàñòü áëèç Òàâðà, ïðèâåë ïîáåäîíîñíîå âîéñêî íàçàä, íà ïîáåðåæüå, ÷òîáû ðàçáèòü çèìíèé ëàãåðü, — áûëà óæå ñåðåäèíà îñåíè. |
27. Galli et memoria Tolostobogiorum cladis territi et inhaerentia corporibus gerentes tela fessique et stando et vulneribus ne primum quidem impetum et clamorem Romanorum tulerunt. [2] Fuga ad castra inclinavit; sed pauci intra munimenta sese recepere; pars maior dextra laevaque praelati qua quemque impetus tulit fugerunt. [3] Victores usque ad castra secuti ceciderunt terga; deinde in castris cupiditate praedae haeserunt, nec sequebatur quisquam. [4] In cornibus Galli diutius steterunt quia serius ad eos perventum est; ceterum ne primum quidem coniectum telorum tulerunt. [5] Consul, quia ingressos in castra ab direptione abstrahere non poterat, eos qui in cornibus fuerant protinus ad sequendos hostes misit. [6] Per aliquantum spatium secuti non plus tamen octo milia hominum in fuga — nam pugna nulla fuit — ceciderunt; reliqui flumen Halyn traiecerunt. [7] Romanorum pars magna ea nocte in castris hostium mansit; ceteros in sua castra consul reduxit. Postero die captivos praedamque recensuit, quae tanta fuit quantam avidissima rapiendi gens, cum cis montem Taurum omnia armis per multos annos tenuisset, coacervare potuit. [8] Galli ex dissipata passim fuga in unum locum congregati, magna pars saucii aut inermes, nudati omnibus rebus, oratores de pace ad consulem miserunt. [9] Eos Manlius Ephesum venire iussit; ipse — iam enim medium autumni erat — locis gelidis propinquitate Tauri montis excedere properans victorem exercitum in hiberna maritimae orae reduxit. |