Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVIII, ãë. 29

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

29. (1) Ãîðî­æàíå òîæå ïóñòè­ëè â õîä ïðî­òèâ îñàä­íûõ óñòðîéñòâ è ñîë­äàò âñå âîç­ìîæ­íûå ñðåä­ñòâà, íî ïðåæ­äå âñå­ãî äâà òàêèõ: (2) âî-ïåð­âûõ, ñî ñâî­åé ñòî­ðî­íû ðàç­ðó­øàå­ìîé ñòå­íû îíè âñÿ­êèé ðàç âîç­âî­äè­ëè åùå îäíó, òàê ÷òî çà ðàç­áè­òîé îêà­çû­âà­ëàñü íîâàÿ íàäåæ­íàÿ; âî-âòî­ðûõ, îíè äåëà­ëè âíå­çàï­íûå âûëàç­êè òî ïðî­òèâ îñàä­íûõ ñîîðó­æå­íèé, òî ïðî­òèâ çàñòàâ íåïðè­ÿ­òå­ëÿ, âûõî­äÿ èç òàêèõ ñõâà­òîê ïî÷òè âñå­ãäà ïîáåäè­òå­ëÿ­ìè. (3) Äëÿ çàùè­òû îò íèõ íàøëîñü îäíî ñðåä­ñòâî, íå ñëèø­êîì ìóä­ðå­íîå: âûçâà­ëè ñîò­íþ ïðàù­íè­êîâ èç Ýãèÿ, Ïàòð è Äèì. (4) Òàì ïðè­íÿ­òî ñ äåò­ñòâà óïðàæ­íÿòü­ñÿ ñ ïðà­ùîé, ïóñ­êàÿ â îòêðû­òîå ìîðå êðóã­ëîé ãàëü­êîé, ÷òî âïå­ðå­ìåø­êó ñ ïåñ­êîì ïîêðû­âà­åò îáûê­íî­âåí­íî ìîð­ñêîé áåðåã. (5) Ïîýòî­ìó äàëü­íî­ñòüþ áðîñ­êà îíè ïðå­âîñ­õî­äÿò áàëå­àð­ñêèõ ïðàù­íè­êîâ73 è ïðè ýòîì áüþò è âåð­íåé, è ñèëü­íåé. (6) Äåëî â òîì, ÷òî ó íèõ ïåò­ëÿ ïðà­ùè íå èç îäíî­ãî ðåì­íÿ, êàê ó áàëå­àð­öåâ è ïðî­÷èõ, à òðîé­íàÿ, äëÿ æåñò­êî­ñòè ïðî­øè­òàÿ âî ìíî­ãèõ ìåñòàõ, ÷òîáû âî âðå­ìÿ ìåòà­íèÿ ïóëÿ íå ïåðå­êà­òû­âà­ëàñü, êàê òî áûâà­åò, êîãäà ðåìåíü ñëàá, íî êðåï­êî óäåð­æè­âà­ëàñü ïåò­ëåé ïðè ðàç­ìà­õå, à ïðè áðîñ­êå âûëå­òà­ëà êàê ïóùåí­íàÿ òåòè­âîé. (7) Ïðè­âûê­øè èçäà­ëå­êà ïóñ­êàòü êàì­íè òàê, ÷òîáû îíè ïðî­ëå­òà­ëè ÷åðåç íåáîëü­øîå êîëü­öî, îíè ïîïà­äà­ëè íå òî ÷òî â ãîëî­âó íåïðè­ÿ­òåëü­ñêî­ãî ñîë­äà­òà, íî â òî ìåñòî ëèöà, êóäà ìåòè­ëè. (8) Ýòè ïðàù­íè­êè ñäåð­æè­âà­ëè îñà­æäåí­íûõ â èõ âûëàç­êàõ, ïðåæ­äå ñòîëü ÷àñòûõ è äåðç­êèõ, òàê ÷òî ãîðî­æàíå äàæå âçìî­ëè­ëèñü ñî ñòåí ê àõåé­öàì74, ÷òîáû îíè íåíà­äîë­ãî îòî­øëè è ñïî­êîé­íî áû ïðî­ñòî ïîñìîò­ðå­ëè, êàê æèòå­ëè Ñàìû ïîêà­æóò ñåáÿ ïðî­òèâ ðèì­ñêèõ çàñòàâ. (9) Ñàìà âûäåð­æè­âà­ëà îñà­äó ÷åòû­ðå ìåñÿ­öà. Îñà­æäåí­íûå, êîòî­ðûõ è òàê áûëî íåìíî­ãî, âñÿ­êèé äåíü òåðÿ­ëè êîãî-íèáóäü, äà è òå, êòî îñòà­âàë­ñÿ â ñòðîþ, îñëà­áå­ëè è òåëîì, è äóõîì. (10) È âîò ðèì­ëÿíå íî÷üþ ïðî­íèê­ëè â ãîðîä ÷åðåç êðå­ïîñòü Êèíå­à­òè­äó, ïðå­îäîëåâ îòäå­ëÿ­þ­ùóþ åå îò ãîðî­äà ñòå­íó, è äîøëè äî ãîðîä­ñêîé ñ.292 ïëî­ùà­äè; ñàì ãîðîä ñïóñ­êà­åò­ñÿ ê ìîðþ è îáðà­ùåí íà çàïàä. (11) Óçíàâ, ÷òî íåïðè­ÿ­òåëü çàõâà­òèë ÷àñòü ãîðî­äà, åãî æèòå­ëè ñ æåíà­ìè è äåòüìè óêðû­ëèñü â äðó­ãîé — áîëü­øåé — êðå­ïî­ñòè. Îòòóäà îíè íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü îáú­ÿâè­ëè î ñäà­÷å è ïî ðàç­ãðàá­ëå­íèè ãîðî­äà âñå áûëè ïðî­äà­íû â ðàá­ñòâî.

29. Nec ab Sa­maeis quic­quam quo aut ope­ra aut hos­tis ar­ce­ri pos­set prae­ter­mis­sum est. Dua­bus ta­men ma­xi­me re­sis­te­bant re­bus, [2] una, in­te­rio­rem sem­per iux­ta va­li­dum pro di­ru­to no­vum obstruen­tes mu­rum, al­te­ra, erup­tio­ni­bus su­bi­tis nunc in ope­ra hos­tium nunc in sta­tio­nes; et ple­rum­que his proe­liis su­pe­rio­res erant. [3] Una ad coer­cen­dos in­ven­ta, haud mag­na me­mo­ra­tu, res est. Cen­tum fun­di­to­res ab Aegio et Pat­ris et Dy­mis ac­ci­ti. [4] A pue­ris ii mo­re quo­dam gen­tis sa­xis glo­bo­sis, qui­bus fer­me ha­re­nae im­mix­tis stra­ta li­to­ra sunt, fun­da ma­re aper­tum in­ces­sen­tes exer­ce­ban­tur. [5] Ita­que lon­gius cer­tius­que et va­li­dio­re ic­tu quam Ba­lia­ris fun­di­tor eo te­lo usi sunt. [6] Et est non simpli­cis ha­be­nae, ut Ba­lia­ri­ca alia­rum­que gen­tium fun­da, sed trip­lex scu­ta­le, creb­ris su­tu­ris du­ra­tum, ne flu­xa ha­be­na vo­lu­te­tur in iac­tu glans, sed lib­ra­ta cum se­de­rit, ve­lut ner­vo mis­sa ex­cu­tia­tur. [7] Co­ro­nas mo­di­ci cir­cu­li mag­no ex in­ter­val­lo lo­ci ad­sue­ti trai­ce­re non ca­pi­ta so­lum hos­tium vul­ne­ra­bant, sed quem lo­cum des­ti­nas­sent oris. [8] Hae fun­dae Sa­maeos co­hi­bue­runt, ne tam creb­ro ne­ve tam audac­ter erum­pe­rent, adeo ut pre­ca­ren­tur ex mu­ris Achaeos ut pa­rum­per absce­de­rent et se cum Ro­ma­nis sta­tio­ni­bus pug­nan­tes quie­te spec­ta­rent. [9] Quat­tuor men­ses ob­si­dio­nem Sa­me sus­ti­nuit. Cum ex pau­cis co­ti­die ali­qui eorum ca­de­rent aut vul­ne­ra­ren­tur, et qui su­pe­re­rant fes­si et cor­po­ri­bus et ani­mis es­sent, [10] Ro­ma­ni noc­te per ar­cem quam Cy­nea­ti­dem vo­cant — nam urbs in ma­re de­ve­xa in oc­ci­den­tem ver­git — mu­ro su­pe­ra­to in fo­rum per­ve­ne­runt. [11] Sa­maei postquam cap­tam par­tem ur­bis ab hos­ti­bus sen­se­runt, cum co­niu­gi­bus ac li­be­ris in maio­rem re­fu­ge­runt ar­cem. In­de pos­te­ro die de­di­ti di­rep­ta ur­be sub co­ro­na om­nes ve­nie­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 73Ñì.: XXVIII, 37, 6.
  • 74Ò. å. ê ïðàù­íè­êàì.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003830 1364003831 1364003832