Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
29. (1) Ãîðîæàíå òîæå ïóñòèëè â õîä ïðîòèâ îñàäíûõ óñòðîéñòâ è ñîëäàò âñå âîçìîæíûå ñðåäñòâà, íî ïðåæäå âñåãî äâà òàêèõ: (2) âî-ïåðâûõ, ñî ñâîåé ñòîðîíû ðàçðóøàåìîé ñòåíû îíè âñÿêèé ðàç âîçâîäèëè åùå îäíó, òàê ÷òî çà ðàçáèòîé îêàçûâàëàñü íîâàÿ íàäåæíàÿ; âî-âòîðûõ, îíè äåëàëè âíåçàïíûå âûëàçêè òî ïðîòèâ îñàäíûõ ñîîðóæåíèé, òî ïðîòèâ çàñòàâ íåïðèÿòåëÿ, âûõîäÿ èç òàêèõ ñõâàòîê ïî÷òè âñåãäà ïîáåäèòåëÿìè. (3) Äëÿ çàùèòû îò íèõ íàøëîñü îäíî ñðåäñòâî, íå ñëèøêîì ìóäðåíîå: âûçâàëè ñîòíþ ïðàùíèêîâ èç Ýãèÿ, Ïàòð è Äèì. (4) Òàì ïðèíÿòî ñ äåòñòâà óïðàæíÿòüñÿ ñ ïðàùîé, ïóñêàÿ â îòêðûòîå ìîðå êðóãëîé ãàëüêîé, ÷òî âïåðåìåøêó ñ ïåñêîì ïîêðûâàåò îáûêíîâåííî ìîðñêîé áåðåã. (5) Ïîýòîìó äàëüíîñòüþ áðîñêà îíè ïðåâîñõîäÿò áàëåàðñêèõ ïðàùíèêîâ73 è ïðè ýòîì áüþò è âåðíåé, è ñèëüíåé. (6) Äåëî â òîì, ÷òî ó íèõ ïåòëÿ ïðàùè íå èç îäíîãî ðåìíÿ, êàê ó áàëåàðöåâ è ïðî÷èõ, à òðîéíàÿ, äëÿ æåñòêîñòè ïðîøèòàÿ âî ìíîãèõ ìåñòàõ, ÷òîáû âî âðåìÿ ìåòàíèÿ ïóëÿ íå ïåðåêàòûâàëàñü, êàê òî áûâàåò, êîãäà ðåìåíü ñëàá, íî êðåïêî óäåðæèâàëàñü ïåòëåé ïðè ðàçìàõå, à ïðè áðîñêå âûëåòàëà êàê ïóùåííàÿ òåòèâîé. (7) Ïðèâûêøè èçäàëåêà ïóñêàòü êàìíè òàê, ÷òîáû îíè ïðîëåòàëè ÷åðåç íåáîëüøîå êîëüöî, îíè ïîïàäàëè íå òî ÷òî â ãîëîâó íåïðèÿòåëüñêîãî ñîëäàòà, íî â òî ìåñòî ëèöà, êóäà ìåòèëè. (8) Ýòè ïðàùíèêè ñäåðæèâàëè îñàæäåííûõ â èõ âûëàçêàõ, ïðåæäå ñòîëü ÷àñòûõ è äåðçêèõ, òàê ÷òî ãîðîæàíå äàæå âçìîëèëèñü ñî ñòåí ê àõåéöàì74, ÷òîáû îíè íåíàäîëãî îòîøëè è ñïîêîéíî áû ïðîñòî ïîñìîòðåëè, êàê æèòåëè Ñàìû ïîêàæóò ñåáÿ ïðîòèâ ðèìñêèõ çàñòàâ. (9) Ñàìà âûäåðæèâàëà îñàäó ÷åòûðå ìåñÿöà. Îñàæäåííûå, êîòîðûõ è òàê áûëî íåìíîãî, âñÿêèé äåíü òåðÿëè êîãî-íèáóäü, äà è òå, êòî îñòàâàëñÿ â ñòðîþ, îñëàáåëè è òåëîì, è äóõîì. (10) È âîò ðèìëÿíå íî÷üþ ïðîíèêëè â ãîðîä ÷åðåç êðåïîñòü Êèíåàòèäó, ïðåîäîëåâ îòäåëÿþùóþ åå îò ãîðîäà ñòåíó, è äîøëè äî ãîðîäñêîé ñ.292 ïëîùàäè; ñàì ãîðîä ñïóñêàåòñÿ ê ìîðþ è îáðàùåí íà çàïàä. (11) Óçíàâ, ÷òî íåïðèÿòåëü çàõâàòèë ÷àñòü ãîðîäà, åãî æèòåëè ñ æåíàìè è äåòüìè óêðûëèñü â äðóãîé — áîëüøåé — êðåïîñòè. Îòòóäà îíè íà ñëåäóþùèé äåíü îáúÿâèëè î ñäà÷å è ïî ðàçãðàáëåíèè ãîðîäà âñå áûëè ïðîäàíû â ðàáñòâî. |
29. Nec ab Samaeis quicquam quo aut opera aut hostis arceri posset praetermissum est. Duabus tamen maxime resistebant rebus, [2] una, interiorem semper iuxta validum pro diruto novum obstruentes murum, altera, eruptionibus subitis nunc in opera hostium nunc in stationes; et plerumque his proeliis superiores erant. [3] Una ad coercendos inventa, haud magna memoratu, res est. Centum funditores ab Aegio et Patris et Dymis acciti. [4] A pueris ii more quodam gentis saxis globosis, quibus ferme harenae immixtis strata litora sunt, funda mare apertum incessentes exercebantur. [5] Itaque longius certiusque et validiore ictu quam Baliaris funditor eo telo usi sunt. [6] Et est non simplicis habenae, ut Baliarica aliarumque gentium funda, sed triplex scutale, crebris suturis duratum, ne fluxa habena volutetur in iactu glans, sed librata cum sederit, velut nervo missa excutiatur. [7] Coronas modici circuli magno ex intervallo loci adsueti traicere non capita solum hostium vulnerabant, sed quem locum destinassent oris. [8] Hae fundae Samaeos cohibuerunt, ne tam crebro neve tam audacter erumperent, adeo ut precarentur ex muris Achaeos ut parumper abscederent et se cum Romanis stationibus pugnantes quiete spectarent. [9] Quattuor menses obsidionem Same sustinuit. Cum ex paucis cotidie aliqui eorum caderent aut vulnerarentur, et qui supererant fessi et corporibus et animis essent, [10] Romani nocte per arcem quam Cyneatidem vocant — nam urbs in mare devexa in occidentem vergit — muro superato in forum pervenerunt. [11] Samaei postquam captam partem urbis ab hostibus senserunt, cum coniugibus ac liberis in maiorem refugerunt arcem. Inde postero die dediti direpta urbe sub corona omnes venierunt. |