Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1) Ñòðåìÿñü íè÷åãî íå óïóñòèòü, êîíñóë ïîòðàòèë äâà äíÿ íà òî, ÷òîáû ñàìîìó îñìîòðåòü ãîðó64. Íà òðåòèé äåíü, ñîâåðøèâ àóñïèöèè è æåðòâîïðèíîøåíèå, îí âûâåë âîéñêî, ðàçäåëèâ åãî íà ÷åòûðå ÷àñòè. Äâå èç íèõ äîëæíû áûëè äâèãàòüñÿ ïîñåðåäèíå ãîðû, (2) äâå äðóãèå ïî åå ñòîðîíàì, ÷òîáû íàïàñòü íà ïðîòèâíèêà ñ ôëàíãîâ. (3) Ãëàâíûå ñèëû âðàãîâ — òåêòîñàãè è òðîêìû — ñòîÿëè ó íèõ â ñåðåäèíå ñòðîÿ; èõ áûëî ïÿòüäåñÿò òûñÿ÷. Êîííèöà íà êàìåíèñòûõ ñêàëàõ âîåâàòü íå ìîãëà, ïîýòîìó äåñÿòü òûñÿ÷ êîííèêîâ ãàëëû ñïǻøèëè è ðàñïîëîæèëè íà ïðàâîì ôëàíãå. (4) Íà ëåâîì èõ ôëàíãå ñòîÿëè êàïïàäîêèéöû Àðèàðàòà è âñïîìîãàòåëüíûå âîéñêà Ìîðçèÿ65 — îêîëî ÷åòûðåõ òûñÿ÷ ÷åëîâåê. Êîíñóë, êàê è íà ãîðå Îëèìïå, â ïåðâîé ëèíèè ïîñòàâèë ëåãêîâîîðóæåííûõ; îí ðàñïîðÿäèëñÿ î òîì, ÷òîáû ó íèõ ïîä ðóêîé áûëî òàêîå æå, êàê â ïðîøëûé ðàç, ìíîæåñòâî ðàçíîîáðàçíîãî ìåòàòåëüíîãî ñíàðÿäà. (5) Ñîøåäøèñü, âîéñêà îáåèõ ñòîðîí äåéñòâîâàëè òàê æå, êàê è â ïðåäûäóùåé áèòâå, òîëüêî ðèìëÿíå áûëè âîîäóøåâëåíû ïîáåäîé, à âðàãè èõ ñîâñåì ïàëè äóõîì, (6) èáî îíè õîòü è íå ñàìè áûëè ïîáåæäåíû, íî áåäó ñîïëåìåííèêîâ ïîëàãàëè ñâîåé. Ïîýòîìó áîé, íà÷àâøèñü òàê æå, êàê ïðåäûäóùèé, èìåë è òîò æå èñõîä. (7) Ïóùåííûå ðèìëÿíàìè ëåãêèå ñòðåëû è äðîòèêè, ñëîâíî òó÷à, íàêðûëè ñòðîé ãàëëîâ. È íèêòî èç íèõ íå îñìåëèâàëñÿ ïîëíîñòüþ îòêðûòü ñåáÿ, âûéòè èç ñâîåãî ðÿäà, èëè ïîäñòàâèòü ïîä óäàð íåïðèêðûòîå òåëî, à ÷åì ïëîòíåå ñòîÿëè ãàëëû, òåì áîëüøå îíè ïîëó÷àëè ðàí, êàê åñëè áû ðèìëÿíå ñòðåëÿëè â öåëü. (8) Êîíñóë ðåøèë, ÷òî ãàëëàì, ÷üè ðÿäû è òàê óæ ñìåøàëèñü, òåïåðü ñòîèò òîëüêî óâèäåòü çíàìåíà ëåãèîíîâ, êàê îíè ñðàçó æå îáðàòÿòñÿ â áåãñòâî. Îí îòäàë ïðèêàç ëåãêîâîîðóæåííûì, à ñ íèìè è ïðî÷èì îòðÿäàì âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê îòñòóïèòü, ïðîéäÿ ìåæäó ìàíèïóëàìè, à çàòåì äâèíóë âåñü ñòðîé âïåðåä. ñ.290 |
26. Biduum natura montis per se ipsum exploranda ne quid ignoti esset absumpsit consul; tertio die, cum auspicio operam dedisset, deinde immolasset, in quattuor partes divisas copias educit, [2] duas, ut medio monte duceret, duas ab lateribus, ut adversus cornua Gallorum erigeret. [3] Hostium quod roboris erat, Tectosagi et Trocmi, mediam tenebant aciem, milia hominum quinquaginta; equitatum, quia equorum nullus erat inter inaequales rupes usus, ad pedes deductum, decem milia hominum, ab dextro locaverunt cornu; [4] Ariarathis Cappadoces et Morzi auxiliares in laevo quattuor ferme milium numerum explebant. Consul, sicut in Olympo monte, prima in acie locata levi armatura, telorum omnis generis ut aeque magna vis ad manum esset, curavit. [5] Ubi appropinquarunt, omnia eadem utrimque quae fuerant in priore proelio erant praeter animos et victoribus ab re secunda auctos et hostibus fractos, [6] quia, etsi non ipsi victi erant, suae gentis hominum cladem pro sua ducebant. Itaque a paribus initiis coepta res eundem exitum habuit. [7] Velut nubes levium telorum coniecta obruit aciem Gallorum. Nec aut procurrere quisquam ab ordinibus suis, ne nudarent undique corpus ad ictus, audebant, et stantes quo densiores erant hoc plura, velut destinatum petentibus, vulnera accipiebant. [8] Consul iam per se turbatis si legionum signa ostendisset, versuros extemplo in fugam omnes ratus receptis inter ordines velitibus et alia turba auxiliorum aciem promovit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß