Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXVIII, ãë. 33

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

33. (1)  íà÷à­ëå âåñ­íû îí ïðè­êà­çàë âîé­ñêó ïðè­áûòü â ïðå­äå­ëû Ëàêåäå­ìî­íà è ïîñòà­âèë òàì ëàãåðü, (2) à çàòåì îòïðà­âèë ïîñîëü­ñòâî ñ òðå­áî­âà­íè­åì âûäàòü çà÷èí­ùè­êîâ èçìå­íû. Ïîñëû îáå­ùà­ëè, ÷òî åñëè ýòî áóäåò èñïîë­íå­íî è ãîðîä îáðå­òåò ìèð, ýòèì ëþäÿì áåç ðàñ­ñìîò­ðå­íèÿ äåëà â ñóäå íèêà­êî­ãî âðåäà ïðè­÷è­íå­íî íå áóäåò. (3) Ñðå­äè îáùå­ãî ìîë­÷à­íèÿ òå, ÷üåé âûäà­÷è òðå­áî­âàë Ôèëî­ïå­ìåí, íàçâàí­íûå ïîèìåí­íî è ïîëó­÷èâ­øèå çàâå­ðå­íèÿ â íåïðè­êîñ­íî­âåí­íî­ñòè äî ñóäà, îáú­ÿâè­ëè, ÷òî ïðè­äóò ñàìè; îñòàëü­íûå â ñòðà­õå áåç­ìîëâ­ñò­âî­âà­ëè. (4) Âìå­ñòå ñ îáâè­íåí­íû­ìè îòïðà­âè­ëèñü â ïóòü è äðó­ãèå çíàò­íûå ëþäè: è ÷òîáû çàùè­ùàòü èõ â ñóäå êàê ÷àñò­íûõ ãðàæ­äàí, è ïîòî­ìó, ÷òî ïîëà­ãà­ëè èõ äåëî íåáåç­ðàç­ëè÷­íûì äëÿ ãîñóäàð­ñòâà. (5) Íèêî­ãäà äî òåõ ïîð àõåé­öû íå ðåøà­ëèñü ïðè­âî­äèòü ñ ñîáîþ â ïðå­äå­ëû Ëàêåäå­ìî­íà èçãíàí­íè­êîâ èç ýòîé ñòðà­íû, ñ÷è­òàÿ, ÷òî íè÷åì äðó­ãèì òàê íå ïîâðåäÿò ñåáå â ìíå­íèè åå ãðàæ­äàí.  òîò ðàç èçãíàí­íè­êè ïðè­øëè âìå­ñòå ñ àõåé­ñêèì âîé­ñêîì — â ïåð­âûõ åãî ðÿäàõ. (6) Îíè âûáå­æà­ëè òîë­ïîé íàâñòðå­÷ó ëàêåäå­ìî­íÿ­íàì, øåä­øèì ê âîðîòàì ëàãå­ðÿ, ïðè­íÿ­ëèñü èõ ïîíî­ñèòü è çàäè­ðàòü, à ïîòîì ñàìûå áóé­íûå, ðàñ­ïà­ëÿñü ãíå­âîì â íà÷àâ­øåé­ñÿ ïåðå­áðàí­êå, íà íèõ íàïà­ëè. (7) Òå ñòà­ëè ïðè­çû­âàòü áîãîâ â ñâèäå­òå­ëè äàí­íî­ãî ïîñëà­ìè ñëî­âà, è òóò ïðå­òîð80 âìå­ñòå ñ ïîñëà­ìè çàùè­òèë ëàêåäå­ìî­íÿí, îòòåñ­íèâ òîë­ïó è îñòà­íî­âèâ òåõ, êòî óæå íà÷àë áûëî âÿçàòü èõ. (8) Ìåæ­äó òåì áåñ­ïî­êîé­ñòâî óñè­ëè­âà­ëîñü, òîë­ïà âñå ïðè­áû­âà­ëà: ñíà­÷à­ëà àõåé­öû ïðî­ñòî ñáå­æà­ëèñü, ïðè­âëå­÷åí­íûå çðå­ëè­ùåì; (9) ïîòîì èçãíàí­íè­êè ñòà­ëè ãðîì­êî êðè­÷àòü î òîì, ÷òî́ îíè ïðå­òåð­ïå­ëè, ïðè­çû­âàÿ íà ïîìîùü è âìå­ñòå ñ òåì óìî­ëÿÿ íå óïóñ­êàòü òàêóþ âîç­ìîæ­íîñòü — äðó­ãîé-äå íå áóäåò. «Èç-çà ýòèõ ëþäåé, — âîñ­êëè­öà­ëè îíè, — äîãî­âîð, îñâÿ­ùåí­íûé íà Êàïè­òî­ëèè, â Îëèì­ïèè è íà Àôèí­ñêîì Àêðî­ïî­ëå ïîòå­ðÿë ñèëó! (10) Ïîêà ìû íå ñâÿ­çà­íû íîâûì äîãî­âî­ðîì, íàäî ïîêà­ðàòü ïðå­ñòóï­íè­êîâ!» Òîë­ïà áûëà âîç­áóæ­äå­íà ýòè­ìè âûêðè­êà­ìè, è êîãäà êòî-òî çàêðè­÷àë: «Áåé­òå!» — â ëàêåäå­ìî­íÿí ïîëå­òå­ëè êàì­íè. Òàê ïîãèá­ëî ñåì­íà­äöàòü ÷åëî­âåê, êîòî­ðûõ óñïå­ëè ñâÿ­çàòü â ñóìà­òî­õå81. (11) Øåñòü­äå­ñÿò òðè ÷åëî­âå­êà áûëè îãðàæ­äå­íû ïðå­òî­ðîì îò íàñè­ëèÿ — íå èç æåëà­íèÿ îñòà­âèòü èì æèçíü, à ïîòî­ìó, ÷òî åìó íå õîòå­ëîñü, ÷òîáû áûëè óáè­òû îíè áåç ñóäà. Íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü îíè áûëè ñõâà­÷å­íû è ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íû ðàçú­ÿðåí­íîé òîë­ïå: èì íåíà­äîë­ãî äàëè ñëî­âî, íî ïî÷òè íå ñëó­øà­ëè è, âûíå­ñÿ ïðè­ãî­âîð, ïðå­äà­ëè âñåõ êàç­íè.

33. Qui ve­ris ini­tio exer­ci­tu in­dic­to castra in fi­ni­bus La­ce­dae­mo­nio­rum po­suit, [2] le­ga­tos dein­de mi­sit ad de­pos­cen­dos auc­to­res de­fec­tio­nis, et ci­vi­ta­tem in pa­ce fu­tu­ram si id fe­cis­set pol­li­cen­tes et il­los ni­hil in­dic­ta cau­sa pas­su­ros. [3] Si­len­tium prae me­tu ce­te­ro­rum fuit; quos no­mi­na­tim de­po­pos­ce­rat, ip­si se itu­ros pro­fes­si sunt, fi­de ac­cep­ta a le­ga­tis vim ab­fu­tu­ram, do­nec cau­sam di­xis­sent. [4] Ierunt etiam alii il­lustres vi­ri, et ad­vo­ca­ti pri­va­tis et quia per­ti­ne­re cau­sam eorum ad rem pub­li­cam cen­se­bant. [5] Num­quam alias exu­les La­ce­dae­mo­nio­rum Achaei se­cum ad­du­xe­rant in fi­nes, quia ni­hil aeque alie­na­tu­rum ani­mos ci­vi­ta­tis vi­de­ba­tur; tunc exer­ci­tus to­tius pro­pe an­te­sig­na­ni exu­les erant. [6] Hi ve­nien­ti­bus La­ce­dae­mo­niis ad por­tam castro­rum ag­mi­ne fac­to oc­cur­re­runt; et pri­mo la­ces­se­re iur­giis, dein­de, al­ter­ca­tio­ne or­ta, cum ac­cen­de­ren­tur irae, fe­ro­cis­si­mi exu­lum im­pe­tum in La­ce­dae­mo­nios fe­ce­runt. [7] Cum il­li deos et fi­dem le­ga­to­rum tes­ta­ren­tur, et le­ga­ti et prae­tor sum­mo­ve­re tur­bam et pro­te­ge­re La­ce­dae­mo­nios vincla­que iam quos­dam ini­cien­tes ar­ce­re. [8] Cres­ce­bat tu­mul­tu con­ci­ta­to tur­ba; et Achaei ad spec­ta­cu­lum pri­mo con­cur­re­bant; [9] dein­de vo­ci­fe­ran­ti­bus exu­li­bus quae pas­si fo­rent et oran­ti­bus opem af­fir­man­ti­bus­que si­mul num­quam ta­lem oc­ca­sio­nem ha­bi­tu­ros si eam prae­ter­mi­sis­sent; foe­dus, quod in Ca­pi­to­lio, quod Olym­piae, quod in ar­ce Athe­nis sac­ra­tum fuis­set, ir­ri­tum per il­los es­se; [10] pri­us­quam alio de in­teg­ro foe­de­re ob­li­ga­ren­tur, no­xios pu­nien­dos es­se, ac­cen­sa his vo­ci­bus mul­ti­tu­do ad vo­cem uni­us, qui ut fe­ri­rent incla­ma­vit, sa­xa co­nie­cit. At­que ita de­cem sep­tem, qui­bus vin­cu­la per tu­mul­tum iniec­ta erant, in­ter­fec­ti sunt. [11] Se­xa­gin­ta tres pos­te­ro die compre­hen­si, a qui­bus prae­tor vim ar­cue­rat, non quia sal­vos vel­let sed quia pe­ri­re cau­sa in­dic­ta no­le­bat, obiec­ti mul­ti­tu­di­ni ira­tae, cum aver­sis auri­bus pau­ca lo­cu­ti es­sent, dam­na­ti om­nes et tra­di­ti sunt ad suppli­cium.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 80Ò. å. Ôèëî­ïå­ìåí ñ àõåé­ñêè­ìè ïîñëà­ìè.
  • 81Ñð. íèæå: XXXIX, 36, 9—16.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364003834 1364003835 1364003836