Ïåðåâîä À. È. Ñîëîïîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
59. (1) Íî, ïðàâäà, ãîâîðÿò, ÷òî ïðîòèâ Ñöèïèîíà ñàìè óñëîâèÿ ìèðà, ïîäîçðèòåëüíî âûãîäíûå äëÿ Àíòèîõà, êîòîðîìó öàðñòâî áûëî îñòàâëåíî â öåëîñòè, òàê ÷òî ïîñëå ïîðàæåíèÿ îí âëàäååò âñåì, ÷åì âëàäåë äî âîéíû; (2) èç îãðîìíîãî êîëè÷åñòâà çîëîòà è ñåðåáðà, êîòîðîå áûëî ó íåãî, íè÷åãî íå áûëî âíåñåíî â êàçíó, âñå, ìîë, â ÷àñòíûõ ðóêàõ. (3) Êàê æå òàê? Ðàçâå íå ó âñåõ íà âèäó â òðèóìôàëüíîì øåñòâèè Ëóöèÿ Ñöèïèîíà ïðîíåñåíî áûëî çîëîòà è ñåðåáðà áîëüøå, ÷åì â äåñÿòè äðóãèõ òðèóìôàõ, âìåñòå âçÿòûõ? (4) Íó à ÷òî ìíå ñêàçàòü î ãðàíèöàõ öàðñòâà? Àíòèîõ âëàäåë âñåþ Àçèåé è ïðèëåãàþùåé ê íåé ÷àñòüþ Åâðîïû. (5) Âñåì èçâåñòíî, êàê âåëèêà òà ñòðàíà, ÷òî ïðîñòèðàåòñÿ îò ãîðû Òàâðà äî ñàìîãî Ýãåéñêîãî ìîðÿ, ñêîëüêî ãîðîäîâ è ïëåìåí îáíèìàåò îíà. (6) Ýòà ñòðàíà, êîòîðàÿ òÿíåòñÿ â äëèíó áîëüøå ÷åì íà òðèäöàòü äíåé ïóòè, à â øèðèíó — ìåæäó äâóìÿ ìîðÿìè — íà äåñÿòü äíåé, áûëà îòíÿòà ó Àíòèîõà äî ñàìûõ âåðøèí Òàâðñêîãî õðåáòà, (7) è îí ïðîãíàí â ñàìûé äàëüíèé óãîë êðóãà çåìíîãî. ×òî åùå ìîæíî áûëî á îòíÿòü ó íåãî, åñëè áû ìèð åìó áûë äàí äàðîì? Ïîáåæäåííîìó Ôèëèïïó îñòàâëåíà áûëà Ìàêåäîíèÿ, Íàáèñó — Ëàêåäåìîí, è ýòîãî íå ñòàâèëè â âèíó Êâèíêöèþ — âåäü ó íåãî íå áûëî áðàòà Ïóáëèÿ Àôðèêàíñêîãî, ñëàâà êîòîðîãî äîëæíà áûëà áû ïîìî÷ü Ëóöèþ Ñöèïèîíó, íî çàâèñòü ê êîòîðîìó ïîâðåäèëà. (8) Ñîãëàñíî ïðèãîâîðó, â äîì Ëóöèÿ Ñöèïèîíà áûëî ïðèíåñåíî ñòîëüêî çîëîòà è ñåðåáðà, ñêîëüêî íåëüçÿ âûðó÷èòü, åñëè ïðîäàòü âñå åãî èìóùåñòâî. Òàê ãäå æå îíî, ýòî öàðñêîå çîëîòî? Ãäå ñòîëü îãðîìíîå íàñëåäèå öàðñêîå? (9)  äîìå, íå ðàçîðåííîì èçäåðæêàìè, äîëæíà áû áûòü ãðóäà íîâîïðèîáðåòåííûõ áîãàòñòâ. Íî ÷åãî íåëüçÿ áóäåò âûðó÷èòü îò ïðîäàæè èìóùåñòâà, òî âðàãè Ëóöèÿ Ñöèïèîíà, êîíå÷íî, ïîñòàðàþòñÿ âûìåñòèòü íà òåëå Ñöèïèîíà ìó÷èòåëüñòâîì è ïîðóãàíèåì. (10) Îíè ïîñòàðàþòñÿ, ÷òîáû ïðîñëàâëåííûé ìóæ áûë áðîøåí â óçèëèùå âìåñòå ñ íî÷íûìè âîðàìè è ðàçáîéíèêàìè, ÷òîáû îí èñïóñòèë äóõ â òåìíîì ïîäçåìåëüå, ÷òîáû ïîòîì åãî ãîëûé òðóï áûë âûáðîøåí ïåðåä òåìíèöåé! (11) Íå ñòîëüêî ñåìåéñòâó Êîðíåëèåâ ïðèäåòñÿ çà ýòî êðàñíåòü, ñêîëüêî ãîðîäó Ðèìó». |
59. At hercule in Scipione leges ipsas pacis, ut nimium accommodatas Antiocho, suspectas esse; integrum enim ei regnum relictum; omnia possidere eum victum, quae ante bellum eius fuerint; [2] auri et argenti cum vim magnam habuisset, nihil in publicum relatum, omne in privatum versum; [3] an praeter omnium oculos tantum auri argentique in triumpho L. Scipionis quantum non decem aliis triumphis, si omne in unum conferatur, latum? [4] Nam quid de finibus regni dicam? Asiam omnem et proxima Europae tenuisse Antiochum. [5] Ea quanta regio orbis terrarum sit, a Tauro monte in Aegaeum usque prominens mare, quot non urbes modo sed gentes amplectatur, omnes scire. [6] Hanc regionem dierum plus triginta iter in longitudinem, decem inter duo maria in latitudinem patentem usque ad Tauri montis iuga Antiocho ademptam, [7] expulso in ultimum angulum orbis terrarum. Quid si gratuita pax esset plus adimi ei potuisse? Philippo victo Macedoniam, Nabidi Lacedaemonem relictam, nec Quinctio crimen quaesitum; non enim habuisse eum Africanum fratrem; cuius cum gloria prodesse L. Scipioni debuisset, invidiam nocuisse. [8] Tantum auri argentique iudicatum esse in domum L. Scipionis illatum quantum venditis omnibus bonis redigi non posset. Ubi ergo esse regium aurum, ubi tot hereditates acceptas? [9] In domo quam sumptus non exhauserint, exstare debuisse novae fortunae cumulum. At enim, quod ex bonis redigi non possit, ex corpore et tergo per vexationem et contumelias L. Scipionis petituros inimicos, [10] ut in carcere inter fures nocturnos et latrones vir clarissimus includatur et in robore et tenebris exspiret, deinde nudus ante carcerem proiciatur. [11] Non id Corneliae magis familiae quam urbi Romanae fore erubescendum. |