История Рима от основания города

Книга XLIV, гл. 4

4. Hip­pias nu­per ad tuen­dum sal­tum ab re­ge mis­sus erat; qui ex quo castra Ro­ma­na in tu­mu­lo conspe­xit, prae­pa­ra­tis ad cer­ta­men ani­mis suo­rum ve­nien­ti ag­mi­ni con­su­lis ob­vius fuit. Et Ro­ma­ni ex­pe­di­ti ad pug­nam exie­rant, et hos­tes le­vis ar­ma­tu­ra erat, [2] promptis­si­mum ge­nus ad la­ces­sen­dum cer­ta­men. [3] Congres­si igi­tur ex­templo te­la co­nie­ce­runt; mul­ta ut­rim­que vol­ne­ra te­me­ra­rio in­cur­su et ac­cep­ta et in­la­ta; pau­ci ut­rius­que par­tis ce­ci­de­runt. [4] In­ri­ta­tis in pos­te­rum diem ani­mis maio­ri­bus co­piis at­que in­fes­tius con­cur­sum est; dec­re­vis­sentque de sum­ma bel­li, si lo­ci sa­tis ad expli­can­dam aciem fuis­set; sed iugum mon­tis in an­gus­tum dor­sum cu­nea­tum vix ter­nis or­di­ni­bus ar­ma­to­rum in fron­te pa­tuit. [5] Ita­que pau­cis pug­nan­ti­bus ce­te­ra mul­ti­tu­do prae­ci­pue qui gra­vium ar­mo­rum erant, spec­ta­to­res pug­nae sta­bant; [6] le­vis ar­ma­tu­ra etiam per anfrac­tus iugi pro­cur­re­re et ab la­te­ri­bus cum le­vi ar­ma­tu­ra con­se­re­re per ini­qua at­que aequa lo­ca pug­nam po­te­rat. Plu­ri­bus ea die vol­ne­ra­tis quam in­ter­fec­tis proe­lium noc­te di­remptum est.

[7] Ter­tio die ege­re con­si­lio Ro­ma­nus im­pe­ra­tor; nam ne­que ma­ne­re in iugo ino­pi ne­que reg­re­di si­ne fla­gi­tio at­que etiam pe­ri­cu­lo, si ce­den­ti ex su­pe­rio­ri­bus lo­cis insta­ret hos­tis, po­te­rat; [8] nec aliud res­ta­bat quam audac­ter com­mis­sum per­ti­na­ci auda­cia, quae pru­dens in­ter­dum in exi­tu est, cor­ri­ge­re. [9] Ven­tum qui­dem erat eo ut, si hos­tem si­mi­lem an­ti­quis Ma­ce­do­num re­gi­bus ha­buis­set con­sul, mag­na cla­des ac­ci­pi po­tue­rit. Sed cum ad Dium per li­to­ra cum equi­ti­bus va­ga­re­tur rex et ab duo­de­cim mi­li­bus pro­pe cla­mo­rem et stre­pi­tum pug­nan­tium audi­ret, nec auxit co­pias in­teg­ros fes­sis sum­mit­ten­do ne­que ip­se, quod plu­ri­mum in­te­re­rat, cer­ta­mi­ni ad­fuit, [10] cum Ro­ma­nus im­pe­ra­tor, maior se­xa­gin­ta an­nis et praeg­ra­vis cor­po­re, om­nia mi­li­ta­ria mu­ne­ra ip­se im­pig­re obi­ret. [11] Eg­re­gie ad ul­ti­mum in auda­ci­ter com­mis­so per­se­ve­ra­vit et Po­pi­lio re­lic­to in cus­to­dia iugi per in­via transgres­su­rus prae­mis­sis, qui re­pur­ga­rent iter, At­ta­lum et Mi­sa­ge­nem cum suae gen­tis ut­rum­que auxi­lia­ri­bus prae­si­dio es­se sal­tum ape­rien­ti­bus iubet; [12] ip­se equi­tes im­pe­di­men­ta­que prae se ha­bens cum le­gio­ni­bus ag­men co­git.