Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Ïåðèîõà êíèãè 57

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ë. Ãàñïàðîâà.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ñâåðåíî ðåäàêöèåé ñàéòà ñ èçäàíèåì 1994 ã.
Ïàãèíàöèÿ ïî èçäàíèþ: Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., «Íàóêà», 1994.
Ëàò. òåêñò: T. Livi Periochae omnium librorum, Fragmenta Oxyrhynchi reperta, Iulii Obsequentis Prodigiorum liber. Ed. O. Rossbach. Teubner, 1910.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ

Êíè­ãà 57 (134 ã.). Ñöè­ïè­îí Àôðè­êàí­ñêèé îñà­æäà­åò Íóìàí­öèþ, âîñ­ñòà­íî­âèâ ñòðî­æàé­øèé ïîðÿäîê â âîé­ñêå, ðàç­ëî­æèâ­øåì­ñÿ îò ïðàçä­íî­ñòè è ðàñ­ïó­ùåí­íî­ñòè. Âñå ñðåä­ñòâà ê óäî­âîëü­ñò­âè­ÿì îí óíè­÷òî­æèë, èçãíàë èç ëàãå­ðÿ äâå òûñÿ­÷è áëóä­íèö; âîè­íîâ çàñòàâ­ëÿë ðàáîòàòü êàæ­äûé äåíü, ïðè­êà­çàâ îáíå­ñòè ñåìüþ âàëà­ìè ìåñÿ÷­íûé çàïàñ ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ[1]. Îäíî­ìó âîè­íó, åëå äâè­ãàâ­øå­ìó­ñÿ ïîä íîøåé, îí ñêà­çàë: «Êîãäà íàó÷èøü­ñÿ îáî­ðî­íÿòü­ñÿ ìå÷îì, íå íóæ­íî áóäåò îáî­ðî­íÿòü­ñÿ âàëîì». Äðó­ãî­ìó, íåóìå­ëî âëà­äåâ­øå­ìó ùèòîì, îí ïðè­êà­çàë äàòü ùèò åùå áîëü­øå îáû÷­íî­ãî — íå â óïðåê, à ïî çàñëó­ãàì, êîëè òîìó ñïî­ä­ðó÷­íåå ùèò, ÷åì ìå÷[2]. Çàñòàâ âîè­íà â íåïî­ëî­æåí­íîì ìåñòå, îí ïðè­êà­çû­âàë, åñëè òîò áûë ðèì­ëÿ­íèí, ñå÷ü åãî ðîç­ãà­ìè, à åñëè íå ðèì­ëÿ­íèí, òî ïëåòüìè. Âåñü âüþ÷­íûé ñêîò îí ðàñ­ïðî­äàë, ÷òîáû âîè­íû ñàìè íåñ­ëè ïîêëà­æó. Âðà­æå­ñêèå âûëàç­êè îí óñïåø­íî îòðà­æàë. Îñà­æäåí­íûå âàê­öåè, ïåðå­áèâ ñâî­èõ äåòåé è æåí, ïåðå­áè­âà­þò äðóã äðó­ãà ñàìè. Ñèðèé­ñêèé öàðü Àíòèîõ ïðè­ñû­ëà­åò Ñöè­ïè­î­íó áîãà­òûå ïîäàð­êè; Ñöè­ïè­îí íå ñêðû­âà­åò èõ, êàê îáû÷­íî ñêðû­âà­þò ïîë­êî­âîä­öû äàðû öàðåé, à ïðè­íè­ìà­åò èõ ïðè âñåõ è ñäà­åò êâå­ñòî­ðó, ïðè­êà­çàâ âíå­ñòè â ñïèñ­êè, ÷òîáû ïîòîì âûäà­âàòü èç íèõ íàãðà­äû âîè­íàì çà õðàá­ðîñòü. Îáëî­æèâ Íóìàí­öèþ ñî âñåõ ñòî­ðîí è âèäÿ, ÷òî â ãîðî­äå íà÷è­íà­åò­ñÿ ãîëîä, îí çàïðå­ùà­åò íàïà­äàòü íà âðà­ãîâ, âûõî­äÿ­ùèõ íà âûëàç­êè çà ïðî­äî­âîëü­ñò­âè­åì è êîí­ñêèì êîð­ìîì, ïîòî­ìó ÷òî ÷åì áîëü­øå èõ áóäåò â æèâûõ, òåì ñêî­ðåå îíè ñúå­äÿò ñâîè çàïà­ñû.

EX LIB­RO LVII
Sci­pio Af­ri­ca­nus Nu­man­tiam ob­se­dit et cor­rup­tum li­cen­tia lu­xu­ria­que exer­ci­tum ad se­ve­ris­si­mam mi­li­tiae dis­cip­li­nam re­vo­ca­vit. om­nia de­li­cia­rum instru­men­ta re­ci­dit, duo mi­lia scor­to­rum a castris eie­cit, mi­li­tem co­ti­die in ope­re ha­buit et XXX die­rum fru­men­tum ad sep­te­nos val­los fer­re co­ge­bat. aeg­re prop­ter onus in­ce­den­ti di­ce­bat: cum gla­dio te val­la­re scie­ris, val­lum fer­re de­si­ni­to; alî scu­tum pa­rum ha­bi­li­ter fe­ren­ti, ampli­us eum scu­tum ius­to fer­re, ne­que id se rep­re­hen­de­re, quan­do me­lius scu­to quam gla­dio ute­re­tur. quem mi­li­tem extra or­di­nem dep­re­hen­dit, si Ro­ma­nus es­set, vi­ti­bus, si extra­neus, vir­gis ce­ci­dit. iumen­ta om­nia, ne exo­ne­ra­rent mi­li­tem, ven­di­dit. sae­pe ad­ver­sus erup­tio­nes hos­tium fe­li­ci­ter pug­na­vit. Vac­caei ob­ses­si li­be­ris co­niu­gi­bus­que tru­ci­da­tis ip­si se in­te­re­me­runt. Sci­pio amplis­si­ma mu­ne­ra mis­sa si­bi ab An­tio­cho, re­ge Sy­riae, cum ce­la­re alîs im­pe­ra­to­ri­bus re­gum mu­ne­ra mos es­set, pro tri­bu­na­li [ea] ac­cep­tu­rum se es­se di­xit om­nia­que ea quaes­to­rem re­fer­re in pub­li­cas ta­bu­las ius­sit: ex his se viris for­ti­bus do­na <es>se da­tu­rum. cum un­di­que Nu­man­tiam ob­si­dio­ne clu­sis­set et ob­ses­sos fa­me vi­de­ret ur­ge­ri, hos­tes, qui pa­bu­la­tum exie­rant, ve­tuit oc­ci­di, quia di­ce­ret ve­lo­cius eos ab­sumptu­ros fru­men­ti, quod ha­be­rent, si plu­res fuis­sent.

  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [1]Â îðè­ãè­íà­ëå et XXX die­rum fru­men­tum ad sep­te­nos val­los fer­re co­ge­bat — «è ïðè­êà­çàë, ïîìè­ìî ñåìè êîëüåâ, íåñòè òðèä­öà­òè­äíåâ­íûé çàïàñ ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ». (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • [2] îðè­ãè­íà­ëå alî scu­tum pa­rum ha­bi­li­ter fe­ren­ti, ampli­us eum scu­tum ius­to fer­re, ne­que id se rep­re­hen­de­re, quan­do mei­us scu­to quam gla­dio ute­re­tur — «äðó­ãî­ìó [ñîë­äà­òó], íåäî­ñòà­òî÷­íî óäîá­íî íåñó­ùå­ìó ùèò, [îí ñêà­çàë], ÷òî òîò íåñ¸ò áîëü­øèé ùèò, ÷åì ñëå­äó­åò, è îí (Ñöè­ïè­îí) [åãî] çà ýòî íå óïðå­êà­åò, òàê êàê îí (ñîë­äàò) ëó÷­øå ïîëü­çó­åò­ñÿ ùèòîì, ÷åì ìå÷îì». (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004257 1364004306 1364004307 1364143058 1364143059 1364143060