Ïåðåâîä Ì. Ë. Ãàñïàðîâà.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ñâåðåíî ðåäàêöèåé ñàéòà ñ èçäàíèåì 1994 ã.
Ïàãèíàöèÿ ïî èçäàíèþ: Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., «Íàóêà», 1994.
Ëàò. òåêñò: T. Livi Periochae omnium librorum, Fragmenta Oxyrhynchi reperta, Iulii Obsequentis Prodigiorum liber. Ed. O. Rossbach. Teubner, 1910. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
Êíèãà 57 (134 ã.). Ñöèïèîí Àôðèêàíñêèé îñàæäàåò Íóìàíöèþ, âîññòàíîâèâ ñòðîæàéøèé ïîðÿäîê â âîéñêå, ðàçëîæèâøåìñÿ îò ïðàçäíîñòè è ðàñïóùåííîñòè. Âñå ñðåäñòâà ê óäîâîëüñòâèÿì îí óíè÷òîæèë, èçãíàë èç ëàãåðÿ äâå òûñÿ÷è áëóäíèö; âîèíîâ çàñòàâëÿë ðàáîòàòü êàæäûé äåíü, ïðèêàçàâ îáíåñòè ñåìüþ âàëàìè ìåñÿ÷íûé çàïàñ ïðîäîâîëüñòâèÿ[1]. Îäíîìó âîèíó, åëå äâèãàâøåìóñÿ ïîä íîøåé, îí ñêàçàë: «Êîãäà íàó÷èøüñÿ îáîðîíÿòüñÿ ìå÷îì, íå íóæíî áóäåò îáîðîíÿòüñÿ âàëîì». Äðóãîìó, íåóìåëî âëàäåâøåìó ùèòîì, îí ïðèêàçàë äàòü ùèò åùå áîëüøå îáû÷íîãî — íå â óïðåê, à ïî çàñëóãàì, êîëè òîìó ñïîäðó÷íåå ùèò, ÷åì ìå÷[2]. Çàñòàâ âîèíà â íåïîëîæåííîì ìåñòå, îí ïðèêàçûâàë, åñëè òîò áûë ðèìëÿíèí, ñå÷ü åãî ðîçãàìè, à åñëè íå ðèìëÿíèí, òî ïëåòüìè. Âåñü âüþ÷íûé ñêîò îí ðàñïðîäàë, ÷òîáû âîèíû ñàìè íåñëè ïîêëàæó. Âðàæåñêèå âûëàçêè îí óñïåøíî îòðàæàë. Îñàæäåííûå âàêöåè, ïåðåáèâ ñâîèõ äåòåé è æåí, ïåðåáèâàþò äðóã äðóãà ñàìè. Ñèðèéñêèé öàðü Àíòèîõ ïðèñûëàåò Ñöèïèîíó áîãàòûå ïîäàðêè; Ñöèïèîí íå ñêðûâàåò èõ, êàê îáû÷íî ñêðûâàþò ïîëêîâîäöû äàðû öàðåé, à ïðèíèìàåò èõ ïðè âñåõ è ñäàåò êâåñòîðó, ïðèêàçàâ âíåñòè â ñïèñêè, ÷òîáû ïîòîì âûäàâàòü èç íèõ íàãðàäû âîèíàì çà õðàáðîñòü. Îáëîæèâ Íóìàíöèþ ñî âñåõ ñòîðîí è âèäÿ, ÷òî â ãîðîäå íà÷èíàåòñÿ ãîëîä, îí çàïðåùàåò íàïàäàòü íà âðàãîâ, âûõîäÿùèõ íà âûëàçêè çà ïðîäîâîëüñòâèåì è êîíñêèì êîðìîì, ïîòîìó ÷òî ÷åì áîëüøå èõ áóäåò â æèâûõ, òåì ñêîðåå îíè ñúåäÿò ñâîè çàïàñû. |
EX LIBRO LVII Scipio Africanus Numantiam obsedit et corruptum licentia luxuriaque exercitum ad severissimam militiae disciplinam revocavit. omnia deliciarum instrumenta recidit, duo milia scortorum a castris eiecit, militem cotidie in opere habuit et XXX dierum frumentum ad septenos vallos ferre cogebat. aegre propter onus incedenti dicebat: cum gladio te vallare scieris, vallum ferre desinito; alî scutum parum habiliter ferenti, amplius eum scutum iusto ferre, neque id se reprehendere, quando melius scuto quam gladio uteretur. quem militem extra ordinem deprehendit, si Romanus esset, vitibus, si extraneus, virgis cecidit. iumenta omnia, ne exonerarent militem, vendidit. saepe adversus eruptiones hostium feliciter pugnavit. Vaccaei obsessi liberis coniugibusque trucidatis ipsi se interemerunt. Scipio amplissima munera missa sibi ab Antiocho, rege Syriae, cum celare alîs imperatoribus regum munera mos esset, pro tribunali [ea] accepturum se esse dixit omniaque ea quaestorem referre in publicas tabulas iussit: ex his se viris fortibus dona <es>se daturum. cum undique Numantiam obsidione clusisset et obsessos fame videret urgeri, hostes, qui pabulatum exierant, vetuit occidi, quia diceret velocius eos absumpturos frumenti, quod haberent, si plures fuissent. |