Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Ïåðèîõà êíèãè 59

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002.
Ïåðåâîä Ì. Ë. Ãàñïàðîâà.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ñâåðåíî ðåäàêöèåé ñàéòà ñ èçäàíèåì 1994 ã.
Ïàãèíàöèÿ ïî èçäàíèþ: Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., «Íàóêà», 1994.
Ëàò. òåêñò: T. Livi Periochae omnium librorum, Fragmenta Oxyrhynchi reperta, Iulii Obsequentis Prodigiorum liber. Ed. O. Rossbach. Teubner, 1910.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ

Êíè­ãà 59 (132—129 ãã.). Íóìàí­òèí­öû, èçìó­÷åí­íûå ãîëî­äîì, ñàìè ïåðå­áè­ëè äðóã äðó­ãà. Ñöè­ïè­îí Àôðè­êàí­ñêèé âõî­äèò â ãîðîä, ðàç­ðó­øà­åò åãî è ñïðàâ­ëÿ­åò â ÷åñòü ýòî­ãî òðè­óìô — íà ÷åòûð­íà­äöà­òûé ãîä ïîñëå ðàç­ðó­øå­íèÿ Êàð­ôà­ãå­íà. Êîí­ñóë Ïóá­ëèé Ðóïè­ëèé çàâåð­øà­åò â Ñèöè­ëèè âîé­íó ñ áåã­ëû­ìè ðàáà­ìè. Àðè­ñòî­íèê, ñûí öàðÿ Ýâìå­íà, çàõâà­òû­âà­åò Àçèþ, õîòÿ ïî çàâå­ùà­íèþ öàðÿ Àòòà­ëà îíà áûëà îòêà­çà­íà ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó è äîëæ­íà áûëà áûòü ñâî­áîä­íà (îò öàðåé). Ïðî­òèâ íåãî ïîñëàí êîí­ñóë Ïóá­ëèé Ëèöè­íèé Êðàññ, êîòî­ðûé â òî æå âðå­ìÿ áûë âåëè­êèì ïîí­òè­ôè­êîì — ýòî âïåð­âûå âåëè­êèé ïîí­òè­ôèê âûñòó­ïàë çà ïðå­äå­ëû Èòà­ëèè; íî â ñðà­æå­íèè îí áûë ðàç­áèò è ïîãèá. Êîí­ñóë Ìàðê Ïåð­ïåð­íà ïîáåæ­äà­åò Àðè­ñòî­íè­êà, è òîò ñäà­åò­ñÿ. Öåí­çî­ðû Êâèíò Ïîì­ïåé è Êâèíò Ìåòåëë (âïåð­âûå îáà öåí­çî­ðà áûëè ïëå­áå­ÿ­ìè) ñîâåð­øà­þò î÷è­ñòè­òåëü­íûå æåðò­âû; ãðàæ­äàí ïî ïåðå­ïè­ñè íàñ÷è­òà­íî 317823[1], íå ñ÷è­òàÿ âäîâ è ñèðîò. Öåí­çîð Êâèíò Ìåòåëë ïîñòà­íî­âèë, ÷òî âñå ãðàæ­äàíå äîëæ­íû âñòó­ïàòü â áðàê äëÿ ðîæ­äå­íèÿ äåòåé. Ñîõðà­íè­ëàñü ðå÷ü åãî îá ýòîì, êîòî­ðóþ Àâãóñò Öåçàðü, äîáè­âà­ÿñü çàêî­íà î ïîðÿä­êå áðà­êîâ, ïðî­÷è­òàë â ñåíà­òå êàê òîëü­êî ÷òî íàïè­ñàí­íóþ. Íàðîä­íûé òðè­áóí Ãàé Àòè­íèé Ëàáå­îí, îáîé­äåí­íûé öåí­çî­ðîì Êâèí­òîì Ìåòåë­ëîì ïðè ïåðå­ïè­ñè ñåíà­òà, ïðè­êà­çû­âà­åò ñáðî­ñèòü öåí­çî­ðà ñî ñêà­ëû, íî îñòàëü­íûå òðè­áó­íû, âìå­øàâ­øèñü, íå äîïó­ñòè­ëè ýòî­ãî. Íàðîä­íûé òðè­áóí Êàð­áîí âíî­ñèò ïðåä­ëî­æå­íèå, ÷òîáû ðàç­ðå­øà­ëîñü ïåðå­èç­áè­ðàòü íàðîä­íûõ òðè­áó­íîâ ñòîëü­êî ðàç, ñêîëü­êî óãîä­íî; íî íà ýòî ïðåä­ëî­æå­íèå âîç­ðà­çèë ñóðî­âîé ðå÷üþ Ïóá­ëèé Àôðè­êàí­ñêèé, óïî­ìÿ­íóâ­øè, ÷òî óáèé­ñòâî Òèáå­ðèÿ Ãðàê­õà ïðåä­ñòàâ­ëÿ­åò­ñÿ åìó ñïðà­âåä­ëè­âûì. Ãàé Ãðàêõ âûñòó­ïà­åò çà íîâûé çàêîí, íî ìíå­íèå Ñöè­ïè­î­íà ïåðå­âå­ñè­ëî. Ðàñ­ñêà­çû­âà­åò­ñÿ î âîéíå ìåæ­äó Àíòèîõîì Ñèðèé­ñêèì è Ôðà­àòîì, öàðåì ïàð­ôÿí­ñêèì, à òàê­æå î íå ìåíü­øèõ ñ.576 áåñ­ïî­ðÿä­êàõ â Åãèï­òå. Òàì öàðü Ïòî­ëå­ìåé ïî ïðî­çâè­ùó «Åâåð­ãåò» («Áëà­ãî­äå­òåëü») ñâî­åþ æåñòî­êî­ñòüþ ñòÿ­æàë âñå­îá­ùóþ íåíà­âèñòü, à êîãäà íàðîä ïîä­æåã åãî äâî­ðåö, îí òàé­íî áåæàë íà Êèïð; íàðîä ïåðå­äàë öàð­ñêóþ âëàñòü ñåñò­ðå åãî Êëåî­ïàò­ðå, êîòî­ðóþ îòñòðà­íÿ­ëà äî÷ü åãî, íàñèëü­íî âûäàí­íàÿ çàìóæ; òîãäà öàðü íà Êèï­ðå â ÿðî­ñòè óáèë ðîæ­äåí­íî­ãî îò íåå ñûíà, à ãîëî­âó, ðóêè è íîãè åãî îòî­ñëàë ê ìàòå­ðè. Òðè­óì­âè­ðû ïî ðàçäå­ëó çåì­ëè Ôóëü­âèé Ôëàêê, Ãàé Ãðàêõ è Ãàé Ïàïè­ðèé Êàð­áîí âîë­íó­þò íàðîä; ïðî­òèâ íèõ âûñòó­ïà­åò Ïóá­ëèé Ñöè­ïè­îí Àôðè­êàí­ñêèé, íî îäíà­æäû, âåð­íóâ­øèñü äîìîé çäî­ðî­âûì è ïîë­íûì ñèë, îí íàé­äåí â îïî­÷è­âàëüíå ìåðò­âûì. Ïîäî­çðå­âà­åò­ñÿ, ÷òî îí áûë îòðàâ­ëåí ñâî­åþ æåíîé Ñåì­ï­ðî­íè­åé, òåì áîëåå, ÷òî îíà áûëà ñåñò­ðà Ãðàê­õîâ, ñ êîòî­ðû­ìè Ñöè­ïè­îí âðàæ­äî­âàë. Îäíà­êî î ñìåð­òè åãî íå íàçíà­÷å­íî íèêà­êî­ãî ñëåä­ñò­âèÿ. Ïîñëå åãî ñìåð­òè âîë­íå­íèÿ âîêðóã òðè­óì­âè­ðîâ ñòà­íî­âÿò­ñÿ åùå áîëåå áóð­íû­ìè. Êîí­ñóë Ãàé Ñåì­ï­ðî­íèé âåäåò âîé­íó ñ èàïèäà­ìè, ïîíà­÷à­ëó íåóäà÷­íî; íî âñêî­ðå îí èñêó­ïà­åò ñâîå ïîðà­æå­íüå ïîáåäîé, äîñòèã­íó­òîé áëà­ãî­äà­ðÿ äîá­ëå­ñòè Äåöè­ìà Þíèÿ Áðó­òà, ïîêî­ðè­òå­ëÿ ëóçè­òà­íîâ.

EX LIB­RO LVIIII
Nu­man­ti­ni fa­me coac­ti ip­si se per vi­cem traicien­tes tru­ci­da­ve­runt, cap­tam ur­bem Sci­pio Af­ri­ca­nus de­le­vit et de ea tri­um­pha­vit XIIII anno post Car­tha­gi­nem de­le­tam. P. Rupili­us cos. in Si­ci­lia cum fu­gi­ti­vis de­bel­la­vit. Aris­to­ni­cus, Eume­nis re­gis fi­lius, Asiam oc­cu­pa­vit, cum tes­ta­men­to At­ta­li re­gis le­ga­ta po­pulo R. li­be­ra es­se de­beret. ad­ver­sus eum P. Li­ci­nius Cras­sus cos., cum idem pon­ti­fex max.<es­set>, quod num­quam an­tea fac­tum erat, extra Ita­liam pro­fec­tus proe­lio vic­tus et oc­ci­sus est. M. Per­per­na cos. vic­tum Aris­to­ni­cum in de­di­tio­nem ac­ce­pit. Q. Pom­pei­us Q. Me­tel­lus, tunc pri­mum uter­que ex ple­be fac­ti cen­so­res, lustrum con­di­de­runt. cen­sa sunt ci­vium ca­pi­ta CCCXVIII DCCCXXIII prae­ter <pu­pil­los> pu­pil­las et vi­duas. Q. Me­tel­lus cen­sor cen­suit, ut co­ge­ren­tur om­nes du­ce­re uxo­res li­be­ro­rum crean­do­rum cau­sa. ex­tat ora­tio eius, quam Augus­tus Cae­sar, <cum> de ma­ri­tan­dis ordini­bus age­ret, ve­lut in haec tem­po­ra scrip­tam in se­na­tu re­ci­ta­vit. C. Atinius La­beo trib. pleb. Q. Me­tel­lum cen­so­rem, a quo <in> se­na­tu le­gen­do prae­te­ri­tus erat, de sa­xo deici ius­sit; quod ne fie­ret, ce­te­ri tri­bu­ni ple­bis auxi­lio fue­runt. cum Car­bo trib. ple­bi ro­ga­tio­nem tu­lis­set, ut eun­dem tri­bu­num pleb., quo­tiens vel­let, crea­re li­ce­ret, ro­ga­tio­nem eius P. Af­ri­ca­nus gra­vis­si­ma ora­tio­ne dis­sua­sit; in qua di­xit Ti. Grac­chum iure cae­sum vi­de­ri. <C.> Grac­chus contra sua­sit ro­ga­tio­nem, sed Sci­pio tenuit. bel­la in­ter An­tio­chum, Sy­riae, et Phraa­ten, Par­tho­rum re­gem, ges­ta nec ma­gis quie­tae res Aegyp­ti re­fe­run­tur. Pto­le­mae­us Euer­ge­tes cog­no­mi­na­tus, ob ni­miam cru­de­li­ta­tem suis in­vi­sus, in­cen­sa a po­pu­lo re­gia clam Cyp­ron pro­fu­git, et cum so­ror<i> eius Cleo­pat­rae, quam fi­lia eius vir­gi­ne per vim conpres­sa at­que in mat­ri­mo­nium ducta re­pu­dia­ve­rat, reg­num a po­pu­lo da­tum es­set, in­fen­sus fi­lium, quem ex il­la ha­be­bat, <in> Cyp­ro oc­ci­dit ca­put­que eius et ma­nus et pe­des mat­ri mi­sit. se­di­tio­nes a tri­um­vi­ris Ful­vio Flac­co et C. Grac­cho et C. Pa­pi­rio Car­bo­ne ag­ro di­vi­den­do crea­tis ex­ci­ta­tae. cum P. Sci­pio Af­ri­ca­nus ad­ver­sa­re­tur for­tis­que ac va­li­dus pri­die do­mum se re­ce­pis­set, mor­tuus in cu­bi­cu­lo in­ven­tus est. sus­pec­ta fuit, tam­quam ei ve­ne­num de­dis­set, Sempro­nia uxor hinc ma­xi­me, quod so­ror es­set Grac­cho­rum, cum qui­bus si­mul­tas Af­ri­ca­no fue­rat. de mor­te ta­men eius nul­la quaes­tio ac­ta. de­functo eo ac­rius se­di­tio­nes tri­um­vi­ra­les exar­se­runt. C. Sempro­nius cos. ad­ver­sus Iapydas pri­mo ma­le rem ges­sit, mox vic­to­ria cla­dem ac­cep­tam emen­da­vit vir­tu­te De­ci­mi Iuni Bru­ti, eius qui Lu­si­ta­niam su­be­ge­rat.

  • ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß ÐÅÄÀÊÖÈÈ ÑÀÉÒÀ

  • [1]Â èçäà­íèè Ðîññ­áà­õà (Teub­ner, 1910) CCCXVIII DCCCXXIII — 318823. (Ïðèì. ðåä. ñàé­òà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004208 1364004212 1364004233 1364143060 1364143061 1364143062