Всеобщая история

Кн. I, гл. 13

13. ἀφε­μένους δὲ τού­των λέ­γειν ὥρα περὶ τῶν προ­κειμέ­νων, ἐπὶ βραχὺ καὶ κε­φαλαιωδῶς προεκ­θε­μένους τὰς ἐν τῇ προ­κατασ­κευῇ πρά­ξεις. [2] ὧν εἰσι πρῶ­ται κα­τὰ τὴν τά­ξιν αἱ γε­νόμε­ναι Ῥω­μαίοις καὶ Καρ­χη­δονίοις ἐν τῷ περὶ Σι­κελίας πο­λέμῳ. [3] ταύ­ταις συ­νεχὴς ὁ Λι­βυκὸς πό­λεμος· ᾧ συ­νάπ­τει τὰ κατ᾽ Ἰβη­ρίαν Ἀμίλκᾳ, με­τὰ δὲ τοῦ­τον Ἀσδρούβᾳ πραχ­θέντα καὶ Καρ­χη­δονίοις. [4] οἷς ἐγέ­νετο κα­τὰ τὸν αὐτὸν και­ρὸν ἡ πρώ­τη Ῥω­μαίων διάβα­σις εἰς τὴν Ἰλ­λυ­ρίδα καὶ ταῦτα τὰ μέ­ρη τῆς Εὐρώ­πης, ἐπὶ δὲ τοῖς προειρη­μένοις οἱ πρὸς τοὺς ἐν Ἰτα­λίᾳ Κελ­τοὺς ἀγῶ­νες. [5] τού­τοις δὲ κα­τὰ τὸν αὐτὸν και­ρὸν πα­ρὰ τοῖς Ἕλ­λη­σιν ὁ Κλεομε­νικὸς κα­λούμε­νος ἐνηρ­γεῖ­το πό­λεμος, εἰς ὃν καὶ τὴν κα­ταστροφὴν ἐποιησά­μεθα τῆς ὅλης κα­τασ­κευῆς καὶ τῆς δευ­τέρας βύβ­λου.

[6] τὸ μὲν οὖν ἐξα­ριθ­μεῖσ­θαι τὰ κα­τὰ μέ­ρος ὑπὲρ τῶν προειρη­μέ­νων πρά­ξεων οὐδὲν οὔθ᾽ ἡμῖν ἀναγ­καῖον οὔτε τοῖς ἀκούουσι χρή­σι­μον. [7] οὐ γὰρ ἱστο­ρεῖν ὑπὲρ αὐτῶν προ­τιθέ­μεθα, μνησ­θῆ­ναι δὲ κε­φαλαιωδῶς προαιρού­μεθα χά­ριν τῆς προ­κατασ­κευῆς τῶν μελ­λου­σῶν ὑφ᾽ ἡμῶν ἱστο­ρεῖσ­θαι πρά­ξεων. [8] διόπερ ἐπὶ κε­φαλαίων ψαύον­τες κα­τὰ τὸ συ­νεχὲς τῶν προειρη­μέ­νων πει­ρασό­μεθα συ­νάψαι τὴν τε­λευτὴν τῆς προ­κατασ­κευῆς τῇ τῆς ἡμε­τέρας ἱστο­ρίας ἀρχῇ καὶ προ­θέσει. [9] τοῦ­τον γὰρ τὸν τρό­πον συ­νεχοῦς γι­νομέ­νης τῆς διη­γήσεως, ἡμεῖς τε δό­ξομεν εὐλό­γως ἐφάπ­τεσ­θαι τῶν ἤδη προϊστο­ρημέ­νων ἑτέ­ροις, τοῖς τε φι­λομα­θοῦ­σιν ἐκ τῆς τοιαύ­της οἰκο­νομίας εὐμα­θῆ καὶ ῥᾳδίαν ἐπὶ τὰ μέλ­λον­τα ῥη­θήσεσ­θαι πα­ρασ­κευάσο­μεν τὴν ἔφο­δον. [10] βραχὺ δ᾽ ἐπι­με­λέσ­τε­ρον πει­ρασό­μεθα διελ­θεῖν ὑπὲρ τοῦ πρώ­του συσ­τάν­τος πο­λέ­μου Ῥω­μαίοις καὶ Καρ­χη­δονίοις περὶ Σι­κελίας. [11] οὔτε γὰρ πο­λυ­χρο­νιώτε­ρον τού­του πό­λε­μον εὑρεῖν ῥᾴδιον οὔτε πα­ρασ­κευὰς ὁλοσ­χε­ρεσ­τέ­ρας οὔτε συ­νεχεσ­τέ­ρας πρά­ξεις οὔτε πλείους ἀγῶ­νας οὔτε πε­ριπε­τείας μεί­ζους τῶν ἐν τῷ προειρη­μένῳ πο­λέμῳ συμ­βάντων ἑκα­τέροις. [12] αὐτά τε τὰ πο­λιτεύμα­τα κατ᾽ ἐκεί­νους τοὺς και­ροὺς ἀκμὴν ἀκέ­ραια μὲν ἦν τοῖς ἐθισ­μοῖς, μέτ­ρια δὲ ταῖς τύ­χαις, πά­ρισα δὲ ταῖς δυ­νάμε­σιν. [13] διὸ καὶ τοῖς βου­λο­μένοις κα­λῶς συν­θεάσασ­θαι τὴν ἑκα­τέρου τοῦ πο­λιτεύμα­τος ἰδιότη­τα καὶ δύ­ναμιν οὐχ οὕτως ἐκ τῶν ἐπι­γε­νομέ­νων πο­λέ­μων ὡς ἐκ τού­του ποιητέον τὴν σύγκρι­σιν.