Всеобщая история

Кн. I, гл. 20

20. τῆς δ᾽ ἀγ­γε­λίας ἀφι­κομέ­νης εἰς τὴν σύγκλη­τον τῶν Ῥω­μαίων ὑπὲρ τῶν κα­τὰ τὸν Ἀκρά­γαν­τα, πε­ριχα­ρεῖς γε­νόμε­νοι καὶ ταῖς διανοίαις ἐπαρ­θέν­τες οὐκ ἔμε­νον ἐπὶ τῶν ἐξ ἀρχῆς λο­γισ­μῶν οὐδ᾽ ἠρκοῦν­το σε­σωκέ­ναι τοὺς Μα­μερ­τί­νους οὐδὲ ταῖς ἐξ αὐτοῦ τοῦ πο­λέ­μου γε­νομέ­ναις ὠφε­λείαις, [2] ἐλπί­σαν­τες δὲ κα­θόλου δυ­νατὸν εἶναι τοὺς Καρ­χη­δονίους ἐκβα­λεῖν ἐκ τῆς νή­σου, τού­του δὲ γε­νομέ­νου με­γάλην ἐπί­δο­σιν αὑτῶν λή­ψεσ­θαι τὰ πράγ­μα­τα, πρὸς τού­τοις ἦσαν τοῖς λο­γισ­μοῖς καὶ ταῖς περὶ τοῦ­το τὸ μέ­ρος ἐπι­νοίαις. [3] τὰ μὲν οὖν περὶ τὰς πε­ζικὰς δυ­νάμεις ἑώρων κα­τὰ λό­γον σφί­σι προ­χωροῦν­τα· [4] με­τὰ γὰρ τοὺς τὸν Ἀκρά­γαν­τα πο­λιορ­κή­σαν­τας οἱ κα­τασ­τα­θέν­τες στρα­τηγοὶ Λεύκιος Οὐαλέ­ριος καὶ Τί­τος Ὀτα­κίλιος ἐδό­κουν ἐνδε­χομέ­νως χει­ρίζειν τὰ κα­τὰ τὴν Σι­κελίαν. [5] τῆς δὲ θα­λάτ­της ἀκο­νιτὶ τῶν Καρ­χη­δονίων ἐπι­κρα­τούν­των ἐζυ­γοσ­τα­τεῖτ᾽ αὐτοῖς ὁ πό­λεμος· [6] ἐν γὰρ τοῖς ἑξῆς χρό­νοις, κα­τεχόν­των αὐτῶν ἤδη τὸν Ἀκρά­γαν­τα, πολ­λαὶ μὲν πό­λεις προ­σετί­θεν­το τῶν με­σογαίων τοῖς Ῥω­μαίοις, ἀγω­νιῶσαι τὰς πε­ζικὰς δυ­νάμεις, ἔτι δὲ πλείους ἀφίσ­ταντο τῶν πα­ραθα­λατ­τίων, κα­ταπεπ­ληγμέ­ναι τὸν τῶν Καρ­χη­δονίων στό­λον. [7] ὅθεν ὁρῶν­τες αἰεὶ καὶ μᾶλ­λον εἰς ἑκά­τερα τὰ μέ­ρη ῥο­πὰς λαμ­βά­νον­τα τὸν πό­λε­μον διὰ τὰς προειρη­μένας αἰτίας, ἔτι δὲ τὴν μὲν Ἰτα­λίαν πορ­θου­μένην πολ­λά­κις ὑπὸ τῆς ναυ­τικῆς δυ­νάμεως, τὴν δὲ Λι­βύην εἰς τέ­λος ἀβλα­βῆ διαμέ­νουσαν, ὥρμη­σαν ἐπὶ τὸ συ­νεμ­βαίνειν τοῖς Καρ­χη­δονίοις εἰς τὴν θά­λατ­ταν. [8] διὸ καὶ τοῦ­το τὸ μέ­ρος οὐχ ἥκισ­τά με πα­ρώρ­μη­σεν ποιήσασ­θαι μνή­μην ἐπὶ πλεῖον τοῦ προειρη­μένου πο­λέ­μου χά­ριν τοῦ μηδὲ ταύ­την ἀγνοεῖσ­θαι τὴν ἀρχήν, πῶς καὶ πό­τε καὶ δι᾽ ἃς αἰτίας πρῶ­τον ἐνέ­βησαν εἰς θά­λατ­ταν Ῥω­μαῖοι. [9] θεω­ροῦν­τες δὲ τὸν πό­λε­μον αὑτοῖς τριβὴν λαμ­βά­νον­τα, τό­τε πρῶ­τον ἐπε­βάλον­το ναυ­πηγεῖσ­θαι σκά­φη, πεν­τη­ρικὰ μὲν ἑκα­τόν, εἴκο­σι δὲ τριήρεις. [10] τῶν δὲ ναυ­πηγῶν εἰς τέ­λος ἀπεί­ρων ὄντων τῆς περὶ τὰς πεν­τή­ρεις ναυ­πηγίας διὰ τὸ μη­δένα τό­τε τῶν κα­τὰ τὴν Ἰτα­λίαν κεχ­ρῆσ­θαι τοιούτοις σκά­φε­σιν, πολλὴν αὐτοῖς πα­ρεῖχεν τοῦ­το τὸ μέ­ρος δυσ­χέ­ρειαν. [11] ἐξ ὧν καὶ μά­λισ­τα συ­νίδοι τις ἂν τὸ με­γαλό­ψυχον καὶ πα­ράβο­λον τῆς Ῥω­μαίων αἱρέ­σεως. [12] οὐ γὰρ οἷον εὐλό­γους ἀφορ­μὰς ἔχον­τες, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἀφορ­μὰς κα­θάπαξ οὐδ᾽ ἐπί­νοιαν οὐδέ­ποτε ποιησά­μενοι τῆς θα­λάτ­της, τό­τε δὴ πρῶ­τον ἐν νῷ λαμ­βά­νον­τες οὕτως τολ­μη­ρῶς ἐνε­χείρη­σαν ὥστε πρὶν ἢ πει­ραθῆ­ναι τοῦ πράγ­μα­τος, εὐθὺς ἐπι­βα­λέσ­θαι Καρ­χη­δονίοις ναυ­μαχεῖν τοῖς ἐκ προ­γό­νων ἔχου­σι τὴν κα­τὰ θά­λατ­ταν ἡγε­μο­νίαν ἀδή­ριτον. [13] μαρ­τυ­ρίῳ δ᾽ ἄν τις χρή­σαιτο πρὸς τὴν ἀλή­θειαν τῶν νῦν ὑπ᾽ ἐμοῦ λε­γομέ­νων καὶ πρὸς τὸ πα­ράδο­ξον αὐτῶν τῆς τόλ­μης· ὅτε γὰρ τὸ πρῶ­τον ἐπε­χείρη­σαν διαβι­βάζειν εἰς τὴν Μεσ­σή­νην τὰς δυ­νάμεις, οὐχ οἷον κα­τάφ­ρακ­τος αὐτοῖς ὑπῆρ­χεν ναῦς, ἀλλ᾽ οὐδὲ κα­θόλου μακ­ρὸν πλοῖον οὐδὲ λέμ­βος οὐδ᾽ εἷς, [14] ἀλλὰ πα­ρὰ Τα­ραν­τί­νων καὶ Λοκ­ρῶν ἔτι δ᾽ Ἐλεατῶν καὶ Νεαπο­λιτῶν συγχρη­σάμε­νοι πεν­τη­κον­τό­ρους καὶ τριήρεις ἐπὶ τού­των πα­ραβό­λως διεκό­μισαν τοὺς ἄνδρας. [15] ἐν ᾧ δὴ καιρῷ τῶν Καρ­χη­δονίων κα­τὰ τὸν πορθμὸν ἐπα­ναχ­θέντων αὐτοῖς, καὶ μιᾶς νεὼς κα­ταφ­ράκτου διὰ τὴν προ­θυμίαν προ­πεσού­σης, ὥστ᾽ ἐπο­κείλα­σαν γε­νέσ­θαι τοῖς Ῥω­μαίοις ὑπο­χείριον, ταύτῃ πα­ραδείγ­μα­τι χρώ­μενοι τό­τε πρὸς ταύ­την ἐποιοῦν­το τὴν τοῦ παν­τὸς στό­λου ναυ­πηγίαν, [16] ὡς εἰ μὴ τοῦ­το συ­νέβη γε­νέσ­θαι, δῆ­λον ὡς διὰ τὴν ἀπει­ρίαν εἰς τέ­λος ἂν ἐκω­λύθη­σαν τῆς ἐπι­βο­λῆς.