2. Óëüïèàí â 8-é êíèãå «Îá îáÿçàííîñòÿõ ïðîêîíñóëà».
Åñëè ãîñïîäèí ñâèðåïñòâóåò â îòíîøåíèè ðàáîâ èëè ïðèíóæäàåò èõ ê áåññòûäñòâó è ïîñòûäíûì äåéñòâèÿì, òî íà îñíîâàíèè ðåñêðèïòà áîæåñòâåííîãî Ïèÿ ïðîêîíñóëó Áåòèêè Ýëèþ Ìàðöèàíó óñòàíàâëèâàþòñÿ îáÿçàííîñòè ïðåçåñà ïðîâèíöèè. Ñëîâà ýòîãî ðåñêðèïòà òàêîâû: «Íóæíî, ÷òîáû âëàñòü õîçÿåâ íàä èõ ðàáàìè áûëà íåîãðàíè÷åííà è ÷òîáû íè ó êîãî íå îòíèìàëîñü åãî ïðàâî; íî äëÿ õîçÿåâ âàæíî, ÷òîáû íå îòêàçûâàëîñü â ïîìîùè ïðîòèâ ñâèðåïîñòè, èëè ïðîòèâ ãîëîäàíèÿ, èëè ïðîòèâ íåïåðåíîñèìûõ îáèä òåì, êòî ñïðàâåäëèâî óìîëÿåò (î ïîìîùè). Èòàê, ïðîèçâåäè ðàññëåäîâàíèå ïî æàëîáàì òåõ, êòî èç äîìà Þëèÿ Ñàáèíà ïðèáåæàë ê ñòàòóå (èìïåðàòîðà) 45, è åñëè òû óñòàíîâèøü, ÷òî ñ íèìè îáðàùàëèñü áîëåå æåñòîêî, ÷åì ñëåäóåò ïî ñïðàâåäëèâîñòè, èëè ÷òî èì ïðè÷èíÿëè ïîñòûäíûå îáèäû, òî ïðèêàæè èõ ïðîäàòü òàê, ÷òîáû îíè íå áûëè âîçâðàùåíû ïîä âëàñòü õîçÿèíà. Åñëè êòî-íèáóäü áóäåò äåéñòâîâàòü â íàðóøåíèå ìîåé êîíñòèòóöèè, òî ïóñòü çíàåò, ÷òî ÿ ïîñòóïëþ áîëåå ñòðîãî ». È áîæåñòâåííûé Àäðèàí ñîñëàë íåêóþ ìàòðîíó èç Óìáðèêè [4] íà ïÿòü ëåò ïî òîé ïðè÷èíå, ÷òî îíà ïî íåçíà÷èòåëüíûì ïðè÷èíàì æåñòî÷àéøå îáðàùàëàñü ñ ðàáûíÿìè.
|
2. Ulpianus libro octavo de officio proconsulis.
Coll. 3, 3. I. 1, 8, 2. B. 31, 1, 2. 19, 7, 11 Si dominus in servos saevierit vel ad impudicitiam turpemque violationem compellat, quae sint partes praesidis, ex rescripto divi Pii ad Aelium Marcianum proconsulem Baeticae manifestabitur. cuius rescripti verba haec sunt: «Dominorum quidem potestatem in suos servos illibatam esse oportet nec cuiquam hominum ius suum detrahi: sed dominorum interest, ne auxilium contra saevitiam vel famem vel intolerabilem iniuriam denegetur his qui iuste deprecantur. ideoque cognosce de querellis eorum, qui ex familia Iulii Sabini ad statuam confugerunt, et si vel durius habitos quam aequum est vel infami iniuria affectos cognoveris, veniri iube ita, ut in potestate domini non revertantur. qui si meae constitutioni fraudem fecerit, sciet me admissum severius exsecuturum». divus etiam Hadrianus Umbriciam quandam matronam in quinquennium relegavit, quod ex levissimis causis ancillas atrocissime tractasset.
|