Íà ãëàâíóþ | Àíòè÷íàÿ ëèòåðàòóðà | Ðèìñêîå ïðàâî | Ñâîä ãðàæäàíñêîãî ïðàâà
Ñâîä ãðàæäàíñêîãî ïðàâà

Äèãåñòû Þñòèíèàíà

Êí. 30, ôð. 49

Äèãåñòû Þñòèíèàíà. Ò. 5 (1). Êí. 28—32. Ì.: «Ñòàòóò», 2004.
Ïåðåâîä ñ ëàò. Å. Â. Ëÿïóñòèíîé.
Îáù. ðåäàêöèÿ ïåðåâîäà: Ë. Ë. Êîôàíîâ; ðåäàêöèÿ ïåðåâîäà êí. 30: Å. À. Ñóõàíîâ.
Digesta Iustiniani Augusti. Ed. Mommsen — Krüger. Vol. II. Berolini, 1870.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
pr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9
  • 49. Óëü­ïè­àí â 23-é êíè­ãå «Êîì­ìåí­òà­ðè­åâ ê Ñàáè­íó».
  • (pr.) Åñëè îòêàç áóäåò îñòàâ­ëåí â ïîëü­çó êîãî-òî, êîãäà òîìó áóäåò 14 ëåò, ìû ïîëü­çó­åì­ñÿ îïðå­äå­ëåí­íûì ïðà­âîì: 14 ëåò åìó áóäåò òîãäà, êîãäà èñïîë­íèò­ñÿ; Ìàð­öåëë íàïè­ñàë, ÷òî òàê ïîñòà­íî­âèë èìïå­ðà­òîð.
  • (1) Ñëå­äî­âà­òåëü­íî, êîãäà (ëåãàò) áûë îñòàâ­ëåí òàê: «Êîãäà äîñòèãíåò ÷åòûð­íà­äöà­òî­ãî ãîäà, ðàâ­íû­ìè äîëÿ­ìè â òå÷å­íèå òðåõ ëåò», è â ìîìåíò ñìåð­òè (çàâå­ùà­òå­ëÿ) åìó îêà­æåò­ñÿ 17 ëåò, ëåãàò âñòó­ïèò â ñèëó íåìåä­ëåí­íî. Òî÷­íî òàê æå è åñëè îêà­æåò­ñÿ 15 ëåò, (ëåãàò) ñòàíåò ïðè­÷è­òàòü­ñÿ (ïîë­íî­ñòüþ) ïî èñòå­÷å­íèè äâóõ­ëåò­íå­ãî ñðî­êà; åñëè 16 — áóäåò ïðè­÷è­òàòü­ñÿ ñïó­ñòÿ ãîä; åñëè íå õâà­òà­åò ìåñÿ­öåâ äî 17-ëåòèÿ, òî îí ïðè­÷è­òà­åò­ñÿ â òå÷å­íèå îñòàâ­øèõ­ñÿ ìåñÿ­öåâ. Ýòî òàê, åñëè (çàâå­ùà­òåëü) îñòà­âèë îòêàç òàêèì îáðà­çîì, ñ÷è­òàÿ, ÷òî (îòêà­çî­ïî­ëó­÷à­òå­ëþ) ìåíü­øå 14 ëåò, õîòÿ òîò óæå âûøåë çà ýòîò âîç­ðàñò; åñëè æå îí çíàë, òî ìû ïðè­áà­âèì òðè ãîäà íà ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íèå ëåãà­òà ñî äíÿ ñîñòàâ­ëå­íèÿ çàâå­ùà­íèÿ.
  • (2) Âåäü òàêîé ëåãàò îáñòàâ­ëåí è óñëî­âè­åì, è ñðî­êîì: óñëî­âè­åì — ïîêóäà èñïîë­íèò­ñÿ 14 ëåò, à ïîòîì — ñðî­êîì.
  • (3) È ïîýòî­ìó åñëè (ëåãà­òà­ðèé) óìðåò äî äîñòè­æå­íèÿ 14 ëåò, íàñëåä­íè­êó íè÷å­ãî íå ïåðåé­äåò; ïîñëå, êîíå÷­íî, ïåðå­õî­äèò ê íàñëåä­íè­êó. Åñëè æå âî âðå­ìÿ ñîñòàâ­ëå­íèÿ çàâå­ùà­íèÿ ñûíó îêà­æåò­ñÿ ìåíü­øå 14 ëåò, ÿ ïîëà­ãàþ, ÷òî âðå­ìÿ ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íèÿ ðàâ­íû­ìè äîëÿ­ìè â òå÷å­íèå òðåõ ëåò íà÷è­íà­åò­ñÿ ñðà­çó æå ñî äíÿ, êîãäà èñïîë­íèò­ñÿ 14 ëåò, <åñëè òîëü­êî íå áóäåò äîêà­çà­íî, ÷òî çàâå­ùà­òåëü èìåë â âèäó èíîå>27.
  • (4) Åñëè ÿ îòêà­æó Òèöèþ ïî çàâå­ùà­íèþ 10, êîòî­ðûå åìó äîë­æåí, è ïîïðî­øó èõ æå âûäàòü êðåäè­òî­ðó, ôèäå­è­êî­ìèññ â îòíî­øå­íèè êðåäè­òî­ðà íå èìå­åò ñèëû, òàê êàê åìó ýòî íè ê ÷åìó, à íàñëåä­íèê ìîæåò ïðåäú­ÿâèòü èñê ê îòêà­çî­ïî­ëó­÷à­òå­ëþ, ïîòî­ìó ÷òî åìó ñàìî­ìó âûãîä­íåå ðàñ­ïëà­òèòü­ñÿ ñ êðåäè­òî­ðîì, ÷òîáû òîò íå ïðè­âëåê åãî ê ñóäó: ñëå­äî­âà­òåëü­íî, èç-çà ýòî­ãî ëåãàò áóäåò èìåòü ñèëó.
  • (5) Íî åñëè çàâå­ùà­òåëü áûë äîë­æåí ìíå 10, ïðå­äî­ñòà­âèâ ïîðó­÷è­òå­ëÿ, ïðà­âî èñòðå­áî­âàòü ôèäå­è­êî­ìèññ ïðè­íàä­ëå­æèò íå òîëü­êî íàñëåä­íè­êó, íî è ïîðó­÷è­òå­ëþ: âåäü åìó ïðåä­ïî­÷òè­òåëü­íåå ðàñ­ïëà­òèòü­ñÿ ñî ìíîé, íåæå­ëè, áóäó÷è ïðè­âëå­÷åí­íûì ê ñóäó, ñàìî­ìó ïðåäú­ÿâ­ëÿòü èñê èç äîãî­âî­ðà ïîðó­÷å­íèÿ; è íå èìå­åò çíà­÷å­íèÿ, ïëà­òå­æå­ñïî­ñî­áåí îí èëè íåò.
  • (6) Þëè­àí â 39-é êíè­ãå äèãåñò ïèøåò: åñëè ïîðó­÷è­òåëü îòêà­çàë ïî çàâå­ùà­íèþ êðåäè­òî­ðó òî, ÷òî åìó äîë­æåí, äåé­ñò­âè­òå­ëåí ëè ëåãàò? È ãîâî­ðèò: êîíå÷­íî, ó êðåäè­òî­ðà â ýòîì íèêà­êî­ãî èíòå­ðå­ñà íåò, à ó äîëæ­íè­êà èìå­åò­ñÿ èñê î ëåãà­òå, èáî åìó ïðåä­ïî­÷òè­òåëü­íåå ñàìî­ìó îñâî­áî­äèòü­ñÿ, âåäü íàñëåä­íèê ïîðó­÷è­òå­ëÿ ïðè­âëå÷ü åãî ê ñóäó íå ñìî­æåò.
  • (7) À åñëè òîò æå ïîðó­÷è­òåëü îñòà­âèò îòêàç â ïîëü­çó Òèöèÿ è åãî æå îáðå­ìå­íèò ôèäå­è­êî­ìèñ­ñîì, ÷òîáû îí ðàñ­ïëà­òèë­ñÿ ñ êðåäè­òî­ðîì, òî è äîëæ­íèê, è íàñëåä­íèê ïîðó­÷è­òå­ëÿ áóäóò èìåòü ïðà­âî ïðåäú­ÿâèòü èñê ê Òèöèþ íà îñíî­âà­íèè ôèäå­è­êî­ìèñ­ñà, òàê êàê èì îáî­èì âûãîä­íî, ÷òîáû ëåãà­òà­ðèé ðàñ­ïëà­òèë­ñÿ ïî äîë­ãó.
  • (8) Ñëå­äó­åò òàê­æå ïîì­íèòü, ÷òî òîò, êîãî îáÿ­çû­âà­þò òîëü­êî «ïðî­äàòü ïîìå­ñòüå», îáÿ­çàí ñäå­ëàòü ýòî íå áåñ­ïëàò­íî, íî ëèøü òàê, ÷òîáû ïðî­äàòü ïî èñòèí­íîé öåíå.
  • (9) À åñëè áûë îáÿ­çàí ñäå­ëàòü ýòî çà îïðå­äå­ëåí­íóþ öåíó, äîë­æåí áóäåò ïðî­äàòü çà ñòîëü­êî, çà ñêîëü­êî áûë îáÿ­çàí.
  • 49. Ul­pia­nus lib­ro vi­ce­si­mo ter­tio ad Sa­bi­num
  • B. 44, 1, 47 (pr.) Si cui le­ge­tur, cum quat­tuor­de­cim an­no­rum erit, cer­to iure uti­mur, ut tunc sit quat­tuor­de­cim an­no­rum, cum imple­ve­rit: et ita im­pe­ra­to­rem dec­re­vis­se Mar­cel­lus scrip­sit.
  • (1) Er­go cum es­set sic re­lic­tum: «cum ad quar­tum de­ci­mum an­num per­ve­nis­set, an­nua bi­ma tri­ma die», et de­cem et sep­tem an­no­rum mor­tis tem­po­re in­ve­nia­tur, prae­sens le­ga­tum erit. proin­de si quin­de­cim an­no­rum, con­se­quen­ter di­ce­mus post bien­nium de­be­ri: si se­de­cim, post an­num de­be­bi­tur: si men­ses de­sint ad sep­ti­mum de­ci­mum an­num, re­si­duis men­si­bus de­be­tur. haec ita, si pu­tans mi­no­rem es­se quat­tuor­de­cim an­no­rum, cum iam ex­ces­sis­set, sic le­ga­vit: si ve­ro scit, trien­nium ad le­ga­ti praes­ta­tio­nem ex die tes­ta­men­ti fac­ti nu­me­ra­bi­mus.
  • (2) Hoc autem le­ga­tum et con­di­cio­na­le est et in diem, con­di­cio­na­le tam­diu, quam­diu quar­tus de­ci­mus an­nus sit comple­tus, pos­tea in diem.
  • (3) Et ideo si qui­dem an­te quar­tum de­ci­mum an­num de­ces­se­rit, ad he­re­dem ni­hil tran­sit: cer­te pos­tea ad he­re­dem transfert. quod si tes­ta­men­ti fac­ti tem­po­re mi­nor quat­tuor­de­cim an­nis fi­lius in­ve­nia­tur, pu­to tem­pus an­nua bi­ma tri­ma die praes­ta­tio­nis ex die comple­ti quar­ti de­ci­mi an­ni sta­tim ce­de­re, ni­si evi­dens alia mens pro­ba­re­tur tes­ta­to­ris aliud sen­tien­tis.
  • (4) Si Ti­tio de­cem quae ego de­beo le­ga­ve­ro et ro­ga­ve­ro eadem cre­di­to­ri praes­ta­re, fi­dei­com­mis­sum qui­dem in cre­di­to­ris per­so­na non va­let, quia ni­hil eius in­te­rest, he­res ve­ro po­test cum le­ga­ta­rio age­re, quia ip­sius in­te­rest cre­di­to­ri sol­vi, ne eum con­ve­niat: er­go prop­ter hoc va­le­bit le­ga­tum.
  • (5) Sed si tes­ta­tor de­cem mi­hi sub fi­dei­us­so­re de­buit, fi­dei­com­mis­si pe­ti­tio non so­lum he­re­di, sed et fi­dei­us­so­ri com­pe­tit: in­te­rest enim eius sol­vi mi­hi, quam ip­sum con­ven­tum man­da­ti ac­tio­nem in­ten­de­re: nec in­te­rest, sol­ven­do sit nec ne.
  • (6) Iulia­nus lib­ro tri­ge­si­mo no­no di­ges­to­rum scri­bit, si fi­dei­us­sor cre­di­to­ri le­gas­set quod ei de­be­ret, an le­ga­tum va­le­ret. et ait cre­di­to­ris qui­dem ni­hil in­te­res­se, ve­rum de­bi­to­rem ha­be­re ex tes­ta­men­to ac­tio­nem: in­te­rest enim ip­sius li­be­ra­ri, quip­pe con­ve­ni­ri a fi­dei­us­so­ris he­re­de non po­te­rit.
  • (7) Quod si idem fi­dei­us­sor Ti­tio le­get et fi­dei eius com­mi­se­rit, ut cre­di­to­ri sol­vat, et de­bi­tor et fi­dei­us­so­ris he­res age­re cum Ti­tio ex cau­sa fi­dei­com­mis­si po­te­runt, quia ut­rius­que in­te­rest le­ga­ta­rium sol­ve­re.
  • (8) Me­mi­nis­se autem opor­tet eum, qui dam­na­tur hoc so­lum «fun­dum ven­de­re», non gra­tis dam­na­ri hoc fa­ce­re, sed hoc so­lum, ut ven­dat ve­ro pre­tio.
  • (9) Quod si cer­to pre­tio sit dam­na­tus fa­ce­re, ne­ces­se ha­be­bit tan­ti ven­de­re, quan­ti dam­na­tus est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 27Ñîãëàñ­íî Î. Ëåíå­ëþ, èíòåð­ïî­ëÿ­öèÿ Þñòè­íè­à­íà (ïðè­ìå÷. ðåä.).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1496002023 1496002029 1496002030 3303001050 3303001051 3303001052