22. 114 Ñ òîé ñòîðîíû, ãäå ó íåå ñåâåð, åå [îìûâàåò] Ãàëëüñêèé îêåàí; ñ äðóãîé ñòîðîíû [ó íåå] çàïàä è Àòëàíòè÷åñêèé îêåàí. Ìûñ [Àðòàáð] âûäàåòñÿ â ìîðå íà 60 ìèëü, à äðóãèå ãîâîðÿò, ÷òî íà 90. Äî Ïèðåíååâ îòòóäà, êàê ìíîãèå ñ÷èòàþò, 1250 ìèëü. Íî âîò ÿâíàÿ îøèáêà, êîãäà [íà ìûñ Àðòàáð ïîìåùàþò] íèêîãäà íå ñóùåñòâîâàâøåå ïëåìÿ àðòàáðîâ. [Òå, êòî òàê ïîñòóïàþò, íà ñàìîì äåëå ïåðåñòàâèâ íåñêîëüêî áóêâ], ïåðåìåùàþò ñþäà ïëåìÿ àððîòðåáîâ, êîòîðîå ìû óïîìÿíóëè [ § 111] ïåðåä òåì, êàê [ðàññìîòðåòü] ìûñ Êåëüòèê.
115 Áûâàþò îøèáêè è â îòíîøåíèè èçâåñòíûõ ðåê. Ñîãëàñíî Âàððîíó, îò Ìèíèÿ, î íåì ìû âûøå [ § 112] óæå ãîâîðèëè, 200 ìèëü äî Ýìèíèÿ, êîòîðûé íåêîòîðûå ïîìåùàþò ñîâñåì â äðóãîå ìåñòî è íàçûâàþò Ëèìåé. Äðåâíèå íàçûâàëè [åå ðåêîé] çàáâåíèÿ è ðàññêàçûâàëè î íåé ìíîãî áàñåí. Îò Äóðèÿ íà 200 ìèëü îòñòîèò Òàã, ìåæäó íèìè ïðîòåêàåò Ìóíäà. Òàã çíàìåíèò ñâîèìè çîëîòîíîñíûìè ïåñêàìè. Îò íåãî íà 160 ìèëü îòñòîèò ìûñ Ñàêðóì [ «Ñâÿùåííûé »], âûñòóïàþùèé ïî÷òè â ñàìîé ñåðåäèíå ôðîíòàëüíîé ñòîðîíû Èñïàíèè 113.
116 Îò íåãî, êàê ñîîáùàåò Âàððîí, 1400 ìèëü äî ñåðåäèíû Ïèðåíååâ, à äî [ðåêè] Àíàñà, êîòîðóþ ìû îòìåòèëè [â III. 6] êàê ãðàíèöó ìåæäó Ëóçèòàíèåé è Áåòèêîé, 126 ìèëü. Äî Ãàäåñà — íàäî äîáàâèòü åùå 102 ìèëè.
Íàñåëåíèå: êåëüòû (Celtici), òóðäóëû, à ïî [ðåêå] Òàãó — âåòòîíû; îò Àíàñà äî [ìûñà] Ñàêðóì — ëóçèòàíû. Äîñòîïðèìå÷àòåëüíûå ãîðîäà, íà÷èíàÿ îò Òàãà è äàëåå ïî ïîáåðåæüþ: Îëèñèïîí [Ëèññàáîí], èçâåñòíûé ñâîèìè êîáûëèöàìè, çà÷èíàþùèìè îò çàïàäíîãî âåòðà114; Ñàëàêèÿ, êîòîðóþ åùå çîâóò Èìïåðàòîðñêèì ãîðîäîì; Ìåðîáðèêà, ìûñ Ñàêðóì è äðóãîé [ìûñ], Êóíåóñ [«êëèí»]; ãîðîäà Îññîíîáà, Áàëüñà, Ìþðòèëèñ.
117 Âñÿ ïðîâèíöèÿ [Ëóçèòàíèÿ] äåëèòñÿ íà òðè ìóíèöèïàëüíûõ îêðóãà (conventus): Ýìåðèòñêèé, Ïàêèéñêèé è Ñêàëëàáèòàíñêèé. Âñåõ íàðîäîâ [â íåé æèâåò] 45. Ñðåäè íèõ [îñíîâàíû] ïÿòü êîëîíèé, îäèí ìóíèöèïèé ðèìñêèõ ãðàæäàí, òðè — ñî ñòàðûì ëàòèíñêèì ïðàâîì. Äàíü ïëàòÿò 36 [ïëåìåí]. Êîëîíèè — ýòî Àâãóñòà-Ýìåðèòà íà ðåêå Àíàñ; Ìåòåëëèíà; Ïàêèÿ; Íîðáåíñèñ ñ êîãíîìåíîì Öåçàðèíà. Ê ýòèì êîëîíèÿì ïðèïèñàíû â àäìèíèñòðàòèâíîì îòíîøåíèè òàêæå Êàñòðà-Ñåðâèëèÿ è Êàñòðà-Êåêèëèÿ. Ïÿòàÿ êîëîíèÿ — Ïðåçèäèóì-Þëèóì [ «Þëèåâà Ñòðàæà »]. Ìóíèöèïèé ðèìñêèõ ãðàæäàí — ýòî Îëèñèïïîí, çîâóùèéñÿ åùå Ôåëèöèòàñ-Þëèÿ [ «Áëàæåíñòâî, äàðîâàííîå Þëèåì »]. Ãîðîäà ñî ñòàðûì ëàòèíñêèì ïðàâîì — Ëàòè-Ýáîðà, îí æå Ëèáåðàëèòàñ-Þëèÿ [ «Þëèåâî Ìèëîñåðäèå »], à òàêæå âûøåîçíà÷åííûå Ìþðòèëèñ è Ñàëàêèÿ.
118 Èç ïëàòÿùèõ äàíü ïëåìåí êðîìå òåõ, êàêèå áûëè óæå ïîèìåíîâàíû äëÿ Áåòèêè, èìååò ñìûñë õîòÿ áû íàçâàòü àóãóñòîáðèêîâ, ýìèíèéöåâ, àðàíäèòîâ, àêñàáðèêîâ, áàëüñèéöåâ, öåçàðîáðèêîâ, êàïåðèéöåâ, êàóðèéöåâ, êîëàðíîâ, êèáèëèòàíöåâ, êîíêîðäèéöåâ, ýëüáîêîðîâ, èíòåðàìíèéöåâ, ëàíêèéöåâ, ìèðîáðèêîâ (îíè æå êåëüòèêè [ Celtici]), ìåäóáðèêîâ (îíè æå ïëþìáàðû), îêåëüöåâ, òóðäóëîâ (áàðäèëû) è òàïîðîâ. Àãðèïïà óòâåðæäàåò, ÷òî Ëóçèòàíèÿ, ñ÷èòàÿ âìåñòå ñ Àñòóðèåé è Ãàëëåêèåé, ïðîñòèðàåòñÿ â äëèíó íà 540 ìèëü, â øèðèíó íà 536 ìèëü. Îêðóæíîñòü æå âñåõ âçÿòûõ âìåñòå èñïàíñêèõ ïðîâèíöèé, îò îáîèõ ïèðåíåéñêèõ ìûñîâ è ïî âñåìó ìîðñêîìó ïîáåðåæüþ, îöåíèâàåòñÿ â 2924 ìèëè. Ïî íåêîòîðûì æå [èñòî÷íèêàì], 2600 ìèëü.
( 36) 119 Íàïðîòèâ Êåëüòèáåðèè ìíîæåñòâî îñòðîâîâ — Êàññèòåðèäû, íàçâàííûå òàê ãðåêàìè çà èçîáèëèå [òàì] ñâèíöà.  îáëàñòè àððîòðåáîâ åñòü ìûñ Äåîðóì [ «ìûñ Áîãîâ »]; â 6 ìèëÿõ îò íåãî [îñòðîâà, êîòîðûå] èíûìè íàçûâàþòñÿ Ôîðòóíàòå ( «Ñ÷àñòëèâûå »). À â ñàìîì íà÷àëå Áåòèêè, â 25 ìèëÿõ îò óñòüÿ [Ãàäèòàíñêîãî] ïðîëèâà, ëåæèò îñòðîâ Ãàäåñ, äëèíîé, êàê ïèøåò Ïîëèáèé, 12 ìèëü, à â øèðèíó 3 ìèëè. Íàèìåíüøåå åãî ðàññòîÿíèå îò ìàòåðèêà íå ïðåâîñõîäèò 700 øàãîâ, õîòÿ â äðóãèõ ìåñòàõ îíî áîëüøå 7 ìèëü. Îêðóæíîñòü îñòðîâà — 15 ìèëü. Íà íåì ãîðîä ðèìñêèõ ãðàæäàí, èìåíóåìûõ àâãóñòàíàìè — [æèòåëÿìè] ãîðîäà Þëèÿ-Ãàäèòàíà.
120 Ñ òîé ñòîðîíû [Ãàäåñà], êîòîðàÿ îáðàùåíà ê Èñïàíèè, øàãàõ â ñòà ðàñïîëîæåí äðóãîé îñòðîâ, â ìèëþ äëèíîé è â ìèëþ øèðèíîé. Íà íåì ðàíüøå è áûë ãîðîä ãàäèòàíîâ. Ýôîð è Ôèëèñòèä íàçûâàþò åãî Ýðèòåÿ, Òèìåé è Ñèëåí — Àôðîäèñèÿ, à ìåñòíûå æèòåëè [îñòðîâîì] Þíîíû. Ñàì Ãàäåñ Òèìåé íàçûâàåò Ïîòèìóñà, îò [íàëè÷èÿ òàì ìíîæåñòâà] êîëîäöåâ [putei], íàøå æå íàçâàíèå åìó Òàðòåñ, êàðôàãåíÿíå æå çîâóò åãî Ãàäèð îò ïóíè÷åñêîãî ñëîâà, îçíà÷àþùåãî «èçãîðîäü ». Íàçûâàëè åãî è Ýðþòåÿ, ïîòîìó ÷òî òèðÿíå — ïåðâîïîñåëåíöû ýòèõ ìåñò, êàê ãîâîðèëè, ïðèáûëè ñ Êðàñíîãî ìîðÿ 115. Íåêîòîðûå ïîëàãàþò, ÷òî íà ýòîì [îñòðîâå] æèë [òðåõòåëûé] Ãåðèîí, ó êîòîðîãî Ãåðêóëåñ óâåë áûêîâ. Íî åñòü è òàêèå, êòî äóìàåò, ÷òî ýòî áûë äðóãîé [îñòðîâ], íàïðîòèâ Ëóçèòàíèè, è ÷òî êîãäà-òî òîò îñòðîâ òîæå íàçûâàëñÿ [Ýðþòåÿ].
|
22. [114] septentrio hinc oceanusque Gallicus, occasus illinc, oceanus Atlanticus. promunturi excursum LX prodidere, alii XC, ad Pyrenaeum inde non pauci |XII|·L, et ibi gentem Artabrum, quae numquam fuit, manifesto errore. Arrotrebas enim, quos ante Celticum diximus promunturium, hoc in loco posuere litteris permutatis.
[115] erratum et in amnibus inclutis. ab Minio, quem supra diximus, CC, ut auctor est Varro, abest Aeminius, quem alibi quidam intellegunt et Limaeam vocant, Oblivionis antiquis dictus multumque fabulosus, ab Durio Tagus CC interveniente Munda. Tagus auriferis harenis celebratur. ab eo CLX promunturium Sacrum e media prope Hispaniae fronte prosilit.
[116] |XIIII| inde ad Pyrenaeum medium colligi Varro tradit, ad Anam vero, quo Lusitaniam a Baetica discrevimus, CXXVI, a Gadibus CII additis. gentes Celtici Turduli et circa Tagum Vettones, ab Ana ad Sacrum Lusitani. oppida a Tago memorabilia in ora Olisipo, equarum e favonio vento conceptu nobile, Salacia cognominata Vrbs Imperatoria, Merobrica. promunturium Sacrum et alterum Cuneus. oppida Ossonoba, Balsa, Myrtilis.
[117] Vniversa provincia dividitur in conventus tres, Emeritensem, Pacensem, Scalabitanum, tota populorum XLV, in quibus coloniae sunt quinque, municipium civium Romanorum, Latii antiqui III, stipendiaria XXXVI. coloniae Augusta Emerita, Anae fluvio adposita, Metellinensis, Pacensis, Norbensis Caesarina cognomine; contributa sunt in eam Castra Servilia, Castra Caecilia. quinta est Scalabis quae Praesidium Iulium vocatur. municipium civium Romanorum Olisipo, Felicitas Iulia cognominatum. oppida veteris Latii Ebora, quod item Liberalitas Iulia, et Myrtilis ac Salacia, quae diximus.
[118] stipendiariorum quos nominare non pigeat, praeter iam dictos in Baeticae cognominibus, Augustobrigenses, Aemin ienses, Aranditani, A rabricenses, Balsenses, Caesarobrigenses, Caperenses, Caur ienses, Colarni, Cibilitani, Concordienses, E lbocori, Intera nn ienses, Lancienses, Mirobrigenses qui Celtici cognominantur, Medubrigenses qui Plumbari, Ocelenses, Turduli qui Bardili et Tapori. Lusitaniam cum Asturia et Gallaecia patere longitudine DXL, latitudine DXXXVI, Agrippa prodidit. omnes autem Hispaniae a duobus Pyrenaei promunturiis per maria totius orae circuitu |XXVIIII|·XXIIII colligere existimantur, ab aliis |XXVI|.
(36) [119] Ex adverso Celtiberiae conplures sunt insulae, Cassiterides dictae Graecis a fertilitate plumbi, et e regione Arrotrebarum promunturi Deorum VI, quas aliqui Fortunatas appellavere. in ipso vero capite Baeticae ab ostio freti p. XXV Gadis, longa, ut Polybius scribit, XII, lata III. abest a continente proxima parte minus pedes DCC, reliqua plus VII. ipsius spatium XV est. habet oppidum civium Romanorum, qui appellantur Augustani Vrbe Iulia Gaditana.
[120] ab eo latere, quo Hispaniam spectat, passibus fere C altera insula est, longa M passus, M lata, in qua prius oppidum Gadium fuit. vocatur ab Ephoro et Philistide Erythea, a Timaeo et Sileno Aphrodisias, ab indigenis Iunonis. maiorem Timaeus Cotinusam aput eos vocitatam ait; nostri Tarteson appellant, Poeni Gadir, ita Punica lingua saepem significante. Erythea dicta est, quoniam Tyri aborigines earum orti ab Erythro mari ferebantur. in hac Geryones habitasse a quibusdam existimatur, cuius armenta Hercules abduxerit. sunt qui aliam esse eam et contra Lusitaniam arbitrentur, eodemque nomine quandam ibi appellant.
|