Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
11. (1) Ïîðñåíà, îòðàæåííûé â ñâîåì ïåðâîì íàòèñêå, ïðèíÿë ðåøåíèå ïåðåéòè îò ïðèñòóïà ê îñàäå: âûñòàâèë ñòðàæó íà ßíèêóëå, à ëàãåðü ðàñïîëîæèë íà ðàâíèííîì áåðåãó Òèáðà, ñîáðàâ ê íåìó îòîâñþäó ñóäà è äëÿ íàäçîðà, (2) ÷òîáû íå áûëî â Ðèì ïîäâîçà ïðîäîâîëüñòâèÿ, è äëÿ ãðàáåæà, ÷òîáû âîèíû ìîãëè ïåðåïðàâëÿòüñÿ ïðè ñëó÷àå ãäå óãîäíî. (3) Ñêîðî ðèìñêèå îêðåñòíîñòè ñòàëè òàê íåáåçîïàñíû, ÷òî, íå ãîâîðÿ î ïðî÷åì, äàæå ñêîò èç îêðåñòíîñòåé ñãîíÿëè â ãîðîä, íå ðåøàÿñü ïàñòè åãî çà âîðîòàìè. (4) Âïðî÷åì, òàêóþ âîëþ ýòðóñêàì ðèìëÿíå ïðåäîñòàâèëè íå ñòîëüêî èç ñòðàõà, ñêîëüêî ñ óìûñëîì, èáî êîíñóë Âàëåðèé, îæèäàÿ ñëó÷àÿ âíåçàïíî íàïàñòü íà âðàãîâ, êîãäà îíè áóäóò è ìíîãî÷èñëåííû è ðàññåÿíû, íå çàáîòèëñÿ ìñòèòü ïî ìåëî÷àì è ãîòîâèë óäàð áîëåå ãðîçíûé. (5) ×òîáû çàìàíèòü ãðàáèòåëåé, îí ïðèêàçàë ñâîèì âûãíàòü íà ñëåäóþùèé äåíü áîëüøîå ñòàäî ÷åðåç Ýñêâèëèíñêèå âîðîòà, ñàìûå óäàëåííûå îò ïðîòèâíèêà, â ðàñ÷åòå íà òî, ÷òî âðàãè óçíàþò îá ýòîì çàðàíåå îò íåâåðíûõ ðàáîâ, ïåðåáåãàâøèõ ê íèì èç-çà îñàäû è ãîëîäà. (6) Äåéñòâèòåëüíî, ïî äîíîñó ïåðåáåæ÷èêîâ íåïðèÿòåëè, â íàäåæäå íà áîãàòóþ äîáû÷ó, ïåðåïðàâèëèñü ÷åðåç ðåêó â áîëüøåì, ÷åì îáû÷íî, ÷èñëå. (7) Òîãäà Ïóáëèé Âàëåðèé ïðèêàçûâàåò Òèòó Ãåðìèíèþ ñ íåáîëüøèì îòðÿäîì äî ïîðû çàñåñòü â çàñàäó ó âòîðîãî êàìíÿ33 ïî Ãàáèéñêîé äîðîãå, à Ñïóðèþ Ëàðöèþ — ñ âîîðóæåííûì îòðÿäîì ìîëîäåæè ñòàòü ó Êîëëèíñêèõ âîðîò, îæèäàÿ âðàãîâ, ÷òîáû îòðåçàòü èì ïóòü ê îòñòóïëåíèþ. (8) Âòîðîé êîíñóë, Òèò Ëóêðåöèé, ñ íåñêîëüêèìè ìàíèïóëàìè34 âîèíîâ âûñòóïèë ê Íåâèåâûì âîðîòàì, ñàì Âàëåðèé âûâåë îòáîðíûå êîãîðòû ê Öåëèåâó õîëìó — (9) åãî-òî ïåðâûì è îáíàðóæèëè âðàãè. Óñëûøàâ, ÷òî ñõâàòêà íà÷àëàñü, Ãåðìèíèé íàëåòàåò èç çàñàäû è, ñ.73 ïîâåðíóâ âðàãîâ íà Ëóêðåöèÿ, áüåò èõ ñ òûëà; ñïðàâà, ñëåâà îò Êîëëèíñêèõ âîðîò, îò Íåâèåâûõ ñëûøíû êðèêè: (10) òàê, îêðóæåííûå, áûëè ïåðåáèòû ãðàáèòåëè, íå èìåâøèå íè ñèë äëÿ áîÿ, íè ïóòåé ê îòñòóïëåíèþ. Òàê áûë ïîëîæåí êîíåö äàëåêèì âûëàçêàì ýòðóñêîâ. |
11. Porsinna primo conatu repulsus consiliis ab oppugnanda urbe ad obsidendam versis, [2] praesidio in Ianiculo locato ipse in plano ripisque Tiberis castra posuit navibus undique accitis et ad custodiam, ne quid Romam frumenti subvehi sineret, et ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis traiceret; [3] brevique adeo infestum omnem Romanum agrum reddidit, ut non cetera solum ex agris sed pecus quoque omne in urbem compelleretur, neque quisquam extra portas propellere auderet. [4] hoc tantum licentiae Etruscis non metu magis quam consilio concessum. namque Valerius consul, intentus in occasionem multos simul et effusos inproviso adoriundi, in parvis rebus neglegens ultor gravem se ad maiora vindicem servabat. [5] itaque ut eliceret praedatores, edicit suis, postero die frequentes porta Esquilina, quae aversissima ab hoste erat, expellerent pecus, scituros id hostes ratus, quod in obsidione et fame servitia infida transfugerent. [6] et sciere perfugae indicio, multoque plures, ut in spem universae praedae, flumen traiciunt. [7] P. Valerius inde T. Herminium cum modicis copiis ad secundum lapidem Gabina via occultum considere iubet, Sp. Larcium cum expedita iuventute ad portam Collinam stare, donec hostis praetereat, inde se obicere, ne sit ad flumen reditus. [8] consulum alter T. Lucretius porta Naevia cum aliquot manipulis militum egressus, ipse Valerius Caelio monte cohortes delectas educit. [9] hique primi apparuere hosti; Herminius ubi tumultum sensit, consurgit ex insidiis versisque in Lucretium Etruscis terga caedit; dextra laevaque, hinc a porta Collina, illinc ab Naevia, redditus clamor: [10] ita caesi in medio praedatores neque ad pugnam viribus pares et ad fugam saeptis omnibus viis. finisque ille tam effuse vagandi Etruscis fuit. |