Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 11

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11. (1) Ïîð­ñå­íà, îòðà­æåí­íûé â ñâî­åì ïåð­âîì íàòèñ­êå, ïðè­íÿë ðåøå­íèå ïåðåé­òè îò ïðè­ñòó­ïà ê îñà­äå: âûñòà­âèë ñòðà­æó íà ßíè­êó­ëå, à ëàãåðü ðàñ­ïî­ëî­æèë íà ðàâ­íèí­íîì áåðå­ãó Òèá­ðà, ñîáðàâ ê íåìó îòî­âñþäó ñóäà è äëÿ íàä­çî­ðà, (2) ÷òîáû íå áûëî â Ðèì ïîä­âî­çà ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ, è äëÿ ãðà­áå­æà, ÷òîáû âîè­íû ìîã­ëè ïåðå­ïðàâ­ëÿòü­ñÿ ïðè ñëó­÷àå ãäå óãîä­íî. (3) Ñêî­ðî ðèì­ñêèå îêðåñò­íî­ñòè ñòà­ëè òàê íåáåç­îïàñ­íû, ÷òî, íå ãîâî­ðÿ î ïðî­÷åì, äàæå ñêîò èç îêðåñò­íî­ñòåé ñãî­íÿ­ëè â ãîðîä, íå ðåøà­ÿñü ïàñòè åãî çà âîðîòà­ìè. (4) Âïðî­÷åì, òàêóþ âîëþ ýòðóñ­êàì ðèì­ëÿíå ïðå­äî­ñòà­âè­ëè íå ñòîëü­êî èç ñòðà­õà, ñêîëü­êî ñ óìûñ­ëîì, èáî êîí­ñóë Âàëå­ðèé, îæè­äàÿ ñëó­÷àÿ âíå­çàï­íî íàïàñòü íà âðà­ãîâ, êîãäà îíè áóäóò è ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íû è ðàñ­ñå­ÿ­íû, íå çàáî­òèë­ñÿ ìñòèòü ïî ìåëî­÷àì è ãîòî­âèë óäàð áîëåå ãðîç­íûé. (5) ×òîáû çàìà­íèòü ãðà­áè­òå­ëåé, îí ïðè­êà­çàë ñâî­èì âûãíàòü íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü áîëü­øîå ñòà­äî ÷åðåç Ýñêâè­ëèí­ñêèå âîðîòà, ñàìûå óäà­ëåí­íûå îò ïðî­òèâ­íè­êà, â ðàñ­÷å­òå íà òî, ÷òî âðà­ãè óçíà­þò îá ýòîì çàðà­íåå îò íåâåð­íûõ ðàáîâ, ïåðå­áå­ãàâ­øèõ ê íèì èç-çà îñà­äû è ãîëî­äà.

(6) Äåé­ñò­âè­òåëü­íî, ïî äîíî­ñó ïåðå­áåæ­÷è­êîâ íåïðè­ÿ­òå­ëè, â íàäåæ­äå íà áîãà­òóþ äîáû­÷ó, ïåðå­ïðà­âè­ëèñü ÷åðåç ðåêó â áîëü­øåì, ÷åì îáû÷­íî, ÷èñ­ëå. (7) Òîãäà Ïóá­ëèé Âàëå­ðèé ïðè­êà­çû­âà­åò Òèòó Ãåð­ìè­íèþ ñ íåáîëü­øèì îòðÿäîì äî ïîðû çàñåñòü â çàñà­äó ó âòî­ðî­ãî êàì­íÿ33 ïî Ãàáèé­ñêîé äîðî­ãå, à Ñïó­ðèþ Ëàð­öèþ — ñ âîîðó­æåí­íûì îòðÿäîì ìîëî­äå­æè ñòàòü ó Êîë­ëèí­ñêèõ âîðîò, îæè­äàÿ âðà­ãîâ, ÷òîáû îòðå­çàòü èì ïóòü ê îòñòóï­ëå­íèþ. (8) Âòî­ðîé êîí­ñóë, Òèò Ëóêðå­öèé, ñ íåñêîëü­êè­ìè ìàíè­ïó­ëà­ìè34 âîè­íîâ âûñòó­ïèë ê Íåâè­å­âûì âîðîòàì, ñàì Âàëå­ðèé âûâåë îòáîð­íûå êîãîð­òû ê Öåëè­å­âó õîë­ìó — (9) åãî-òî ïåð­âûì è îáíà­ðó­æè­ëè âðà­ãè. Óñëû­øàâ, ÷òî ñõâàò­êà íà÷à­ëàñü, Ãåð­ìè­íèé íàëå­òà­åò èç çàñà­äû è, ñ.73 ïîâåð­íóâ âðà­ãîâ íà Ëóêðå­öèÿ, áüåò èõ ñ òûëà; ñïðà­âà, ñëå­âà îò Êîë­ëèí­ñêèõ âîðîò, îò Íåâè­å­âûõ ñëûø­íû êðè­êè: (10) òàê, îêðó­æåí­íûå, áûëè ïåðå­áè­òû ãðà­áè­òå­ëè, íå èìåâ­øèå íè ñèë äëÿ áîÿ, íè ïóòåé ê îòñòóï­ëå­íèþ. Òàê áûë ïîëî­æåí êîíåö äàëå­êèì âûëàç­êàì ýòðóñ­êîâ.

11. Por­sin­na pri­mo co­na­tu re­pul­sus con­si­liis ab op­pug­nan­da ur­be ad ob­si­den­dam ver­sis, [2] prae­si­dio in Iani­cu­lo lo­ca­to ip­se in pla­no ri­pis­que Ti­be­ris castra po­suit na­vi­bus un­di­que ac­ci­tis et ad cus­to­diam, ne quid Ro­mam fru­men­ti sub­ve­hi si­ne­ret, et ut prae­da­tum mi­li­tes trans flu­men per oc­ca­sio­nes aliis at­que aliis lo­cis trai­ce­ret; [3] bre­vi­que adeo in­fes­tum om­nem Ro­ma­num ag­rum red­di­dit, ut non ce­te­ra so­lum ex ag­ris sed pe­cus quo­que om­ne in ur­bem com­pel­le­re­tur, ne­que quis­quam extra por­tas pro­pel­le­re aude­ret. [4] hoc tan­tum li­cen­tiae Et­rus­cis non me­tu ma­gis quam con­si­lio con­ces­sum. nam­que Va­le­rius con­sul, in­ten­tus in oc­ca­sio­nem mul­tos si­mul et ef­fu­sos inpro­vi­so ado­riun­di, in par­vis re­bus neg­le­gens ul­tor gra­vem se ad maio­ra vin­di­cem ser­va­bat. [5] ita­que ut eli­ce­ret prae­da­to­res, edi­cit suis, pos­te­ro die fre­quen­tes por­ta Es­qui­li­na, quae aver­sis­si­ma ab hos­te erat, ex­pel­le­rent pe­cus, sci­tu­ros id hos­tes ra­tus, quod in ob­si­dio­ne et fa­me ser­vi­tia in­fi­da transfu­ge­rent. [6] et scie­re per­fu­gae in­di­cio, mul­to­que plu­res, ut in spem uni­ver­sae prae­dae, flu­men trai­ciunt.

[7] P. Va­le­rius in­de T. Her­mi­nium cum mo­di­cis co­piis ad se­cun­dum la­pi­dem Ga­bi­na via oc­cul­tum con­si­de­re iubet, Sp. Lar­cium cum ex­pe­di­ta iuven­tu­te ad por­tam Col­li­nam sta­re, do­nec hos­tis prae­te­reat, in­de se obi­ce­re, ne sit ad flu­men re­di­tus. [8] con­su­lum al­ter T. Luc­re­tius por­ta Nae­via cum ali­quot ma­ni­pu­lis mi­li­tum eg­res­sus, ip­se Va­le­rius Cae­lio mon­te co­hor­tes de­lec­tas edu­cit. [9] hi­que pri­mi ap­pa­rue­re hos­ti; Her­mi­nius ubi tu­mul­tum sen­sit, con­sur­git ex in­si­diis ver­sis­que in Luc­re­tium Et­rus­cis ter­ga cae­dit; dextra lae­va­que, hinc a por­ta Col­li­na, il­linc ab Nae­via, red­di­tus cla­mor: [10] ita cae­si in me­dio prae­da­to­res ne­que ad pug­nam vi­ri­bus pa­res et ad fu­gam saep­tis om­ni­bus viis. fi­nis­que il­le tam ef­fu­se va­gan­di Et­rus­cis fuit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 33Ðå÷ü èäåò î ìèëå­âûõ êàì­íÿõ. «Ó âòî­ðî­ãî êàì­íÿ» — â äâóõ ìèëÿõ. Ñòðî­ãî ãîâî­ðÿ, ñàìè êàì­íè áûëè ïîñòàâ­ëå­íû ïîçä­íåå, íî òàêîâ áûë ïðè­âû÷­íûé äëÿ ðèì­ëÿí ñïî­ñîá îáî­çíà­÷å­íèÿ ðàñ­ñòî­ÿ­íèÿ íà äîðî­ãàõ.
  • 34Ìàíè­ïóë — òàê­òè­÷å­ñêàÿ åäè­íè­öà â âîé­ñêå (äâå öåí­òó­ðèè).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000212 1364000213 1364000214