Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
28. (1)  êîíñóëüñòâî âñòóïèëè Àâë Âåðãèíèé è Òèò Âåòóçèé [494 ã.]. Îäíàêî ïëåáåè, íå çíàÿ, ÷åãî æäàòü îò ýòèõ êîíñóëîâ, ñîáèðàëèñü ïî íî÷àì, êòî íà Ýñêâèëèíå, êòî — íà Àâåíòèíå, ÷òîáû ïîòîì íà ôîðóìå áûòü ãîòîâûìè áûñòðî ïðèíÿòü ðåøåíèå è íå äåéñòâîâàòü îïðîìåò÷èâî è íàóäà÷ó. (2) Ýòî êîíñóëû ñïðàâåäëèâî ñî÷ëè îïàñíûì è îáðàòèëèñü â ñåíàò, íî äàæå îáñóäèòü èõ ñîîáùåíèå îáû÷íûì ïîðÿäêîì íå óäàëîñü: òàêîé øóì è êðèê ïîäíÿëñÿ ñî âñåõ ñòîðîí, òàê íåãîäîâàëè ñåíàòîðû, ÷òî â äåëå, êîòîðîå ïîäâëàñòíî êîíñóëàì, íåíàâèñòü ê ñåáå îíè ïåðåêëàäûâàþò íà ñåíàò. (3) Êîíå÷íî, ãîâîðèëè îíè, áóäü â ãîñóäàðñòâå íàñòîÿùèå ïðàâèòåëè, íå áûëî áû â Ðèìå ñîáðàíèé, êðîìå îáùåíàðîäíîãî; òåïåðü æå ïî òûñÿ÷å êóðèé è íàðîäíûõ ñõîäîê ðàññåÿíî è ðàçäåëåíî îáùåå äåëî — èíûå íà Ýñêâèëèíå, à èíûå íà Àâåíòèíå. (4) Ïðàâî æå, îäèí èñòèííûé ìóæ (âåäü ýòî ïîâàæíåå, ÷åì êîíñóë), òàêîé, êàê Àïïèé Êëàâäèé, ìãíîâåííî ðàçîãíàë áû âñå ýòè ñáîðèùà. (5) Êîãäà æå ïîñëå òàêîãî ïîðèöàíèÿ êîíñóëû îñâåäîìèëèñü, ÷åãî æå îò íèõ îæèäàþò, èáî îíè ãîòîâû äåéñòâîâàòü ïî âîëå ñåíàòîðîâ íåçàìåäëèòåëüíî è ñóðîâî, òî áûëî ðåøåíî êàê ìîæíî ñòðîæå ïðîâåñòè âîèíñêèé íàáîð: ýòî ïðàçäíîñòü, ìîë, ðàçâðàòèëà íàðîä. (6) Ðàñïóñòèâ ñåíàò, âîñõîäÿò êîíñóëû íà òðèáóíàë68 è ïîèìåííî âûêëèêàþò þíîøåé. Íî íèêòî íå îòîçâàëñÿ íà ñâîå èìÿ, à ñîáðàâøàÿñÿ âîêðóã òîëïà ñòàëà, êàê íà ñõîäêå, êðè÷àòü, ÷òî áîëüøå íå óäàñòñÿ îáìàíûâàòü ïðîñòîé íàðîä: íè îäíîãî âîèíà êîíñóëû íå ïîëó÷àò, ïîêà íå èñïîëíÿò âñåíàðîäíî îáåùàííîå; (7) ïóñòü êàæäîìó ñíà÷àëà âåðíóò ñâîáîäó, à çàòåì óæ äàäóò îðóæèå, ÷òîáû ñðàæàëñÿ îí çà ñâîå îòå÷åñòâî è ñîãðàæäàí, à íå çà ñâîèõ ãîñïîä. (8) Êîíñóëû ïîíèìàëè, ÷åãî õî÷åò îò íèõ ñåíàò, íî íèêîãî èç òåõ, êòî ñòîëü ïûëêî ãîâîðèë â ñòåíàõ êóðèè, íå áûëî ðÿäîì ñ íèìè, ÷òîáû ðàçäåëèòü íàðîäíóþ íåíàâèñòü; à ÿñíî áûëî, ÷òî áîðüáà ñ ïëåáåÿìè ïðåäñòîèò æåñòîêàÿ. (9) Ïîýòîìó, ïðåæäå ÷åì ðåøèòüñÿ íà êðàéíîñòü, ñî÷ëè îíè çà ëó÷øåå âòîðè÷íî îáðàòèòüñÿ ê ñåíàòó. Íî òóò íåêîòîðûå èç ñàìûõ ìëàäøèõ ñåíàòîðîâ ïðÿìî áðîñèëèñü ê êðåñëàì êîíñóëîâ, òðåáóÿ, ÷òîáû òå îòêàçàëèñü îò êîíñóëüñêîé äîëæíîñòè è ñëîæèëè ñ ñåáÿ âëàñòü, ê çàùèòå êîòîðîé îíè íå ñïîñîáíû. |
28. A. Verginius inde et T. Vetusius consulatum ineunt. tum vero plebs incerta, quales habitura consules esset, coetus nocturnos, pars Esquiliis, pars in Aventino facere, ne in foro subitis trepidaret consiliis et omnia temere ac fortuito ageret. [2] eam rem consules rati, ut erat, perniciosam ad patres deferunt, sed de ea tum consulere ordine non licuit; adeo tumultuose excepta est clamoribus undique et indignatione patrum, si, quod imperio consulari exsequendum esset, invidiam eius consules ad senatum reicerent. [3] profecto, si essent in re publica magistratus, nullum futurum fuisse Romae nisi publicum consilium; [4] nunc in mille curias contionesque, cum alia in Esquiliis, alia in Aventino fiant concilia, dispersam et dissipatam esse rem publicam. unum hercule virum — id enim plus esse quam consulem, — qualis Ap. Claudius fuerit, momento temporis discussurum illos coetus fuisse. [5] correpti consules cum, quid ergo se facere vellent, nihil enim segnius molliusve, quam patribus placeat, acturos, percunctarentur, decernunt, ut dilectum quam acerrimum habeant: otio lascivire plebem. dimisso senatu consules in tribunal escendunt; [6] citant nominatim iuniores. cum ad nomen nemo responderet, circumfusa multitudo in contionis modum negare ultra decipi plebem posse; [7] numquam unum militem habituros, ni praestaretur fides publica; libertatem unicuique prius reddendam esse quam arma danda, ut pro patria civibusque, non pro dominis pugnent. [8] consules, quid mandatum esset a senatu, videbant, sed eorum, qui intra parietes curiae ferociter loquerentur, neminem adesse invidiae suae participem. et apparebat atrox cum plebe certamen. [9] prius itaque quam ultima experirentur, senatum iterum consulere placuit. tum vero ad sellas consulum propere convolavere minimus quisque natu patrum, abdicare consulatum iubentes et deponere imperium, ad quod tuendum animus deesset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß