Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 37

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

37. (1) Ñåíàò ïîñòà­íî­âèë ñïðà­âèòü èãðû êàê ìîæ­íî òîð­æå­ñò­âåí­íåå. Ïî íàó­ùå­íèþ Àòòèÿ Òóë­ëèÿ íà ýòè èãðû ïðè­øëà îãðîì­íàÿ òîë­ïà âîëü­ñêîâ. (2) Ïåðåä íà÷à­ëîì èãð Òóë­ëèé, êàê çàðà­íåå áûëî óñëîâ­ëå­íî ó íèõ ñ Ìàð­öè­åì, ÿâëÿ­åò­ñÿ ê êîí­ñó­ëàì è ãîâî­ðèò, ÷òî õîòåë áû íåãëàñ­íî çàÿâèòü î äåëå ãîñóäàð­ñò­âåí­íîé âàæ­íî­ñòè. (3) Ïî óäà­ëå­íèè ñâèäå­òå­ëåé îí ñêà­çàë: «Íå õîòå­ëîñü áû ìíå äóð­íî ãîâî­ðèòü î ñâî­èõ ñîãðàæ­äà­íàõ. Âïðî­÷åì, ïðè­øåë ÿ íå îáâè­íÿòü èõ â ïðî­ñòóï­êå, à ëèøü ïðå­äî­ñòå­ðå÷ü î âîç­ìîæ­íî­ñòè åãî. (4) Áîëåå, ÷åì õîòå­ëîñü áû, ïðè­ñó­ùà íàì âñïûëü­÷è­âîñòü. (5) Ýòî ìû ÷óâ­ñò­âó­åì ïî ìíî­ãèì ñîá­ñò­âåí­íûì áåä­ñò­âè­ÿì: âåäü è òåì, ÷òî æèâåì íåâðåäè­ìû, îáÿ­çà­íû ìû íå ñîá­ñò­âåí­íûì çàñëó­ãàì, à âàøå­ìó äîë­ãî­òåð­ïå­íèþ. Íûí­÷å âîëü­ñêîâ çäåñü âåëè­êîå ìíî­æå­ñòâî; èäóò èãðû; ãðàæ­äàíå çàíÿ­òû áóäóò çðå­ëè­ùåì. (6) ß ïîì­íþ, ÷òî́ ïî òàêî­ìó æå ñëó­÷àþ ïîç­âî­ëè­ëà ñåáå â ýòîì ãîðî­äå ñàáèí­ñêàÿ ìîëî­äåæü; áîþñü, êàê áû îïÿòü íå âûøëî ñëó­÷àé­íî ÷åãî íåîæè­äàí­íî­ãî. Âîò ÿ è ðàñ­ñóäèë, ÷òî ðàäè âàñ è ðàäè íàñ ñëå­äó­åò îá ýòîì ïðåä­ó­ïðåäèòü âàñ, êîí­ñó­ëû. (7) ×òî äî ìåíÿ, òî íàìå­ðåí ÿ òîò­÷àñ æå óäà­ëèòü­ñÿ äîìîé, ÷òîáû íå ïàëà íà ìåíÿ òåíü ÷üå­ãî-íèáóäü ñëî­âà èëè äåëà». Ñ ýòè­ìè ñëî­âà­ìè îí óäà­ëèë­ñÿ.

(8) Êîãäà êîí­ñó­ëû äîëî­æè­ëè ñåíà­òî­ðàì îá ýòîì ñîìíè­òåëü­íîì äåëå, ñîñëàâ­øèñü íà âåð­íî­ãî ÷åëî­âå­êà, òîãäà, êàê âîäèò­ñÿ, íå ïî äåëó, à ïî ÷åëî­âå­êó îòìå­ðå­íû áûëè ìåðû ïðå­äî­ñòî­ðîæ­íî­ñòè, ïóñòü äàæå è ëèø­íèå. Ñåíàò ïîñòà­íî­âèë, ÷òî âîëü­ñêè äîëæ­íû óéòè èç ãîðî­äà, è ðàçî­ñëà­íû áûëè ãëà­øà­òàè ñ ïðè­êà­çà­íè­åì âñåì âîëüñêàì ïîêè­íóòü ãîðîä äî òåì­íîòû. (9) Ïîíà­÷à­ëó âîëü­ñêîâ, ïîñïå­øèâ­øèõ çà ñâî­è­ìè ïîæèò­êà­ìè ïî äîìàì, ãäå îíè îñòà­íàâ­ëè­âà­ëèñü, îõâà­òèë ñèëü­íûé ñòðàõ; çàòåì, ïî ïóòè, ïðè­øëî íåãî­äî­âà­íèå íà òî, ÷òî îíè, áóä­òî îñêâåð­íè­òå­ëè èëè ïðå­ñòóï­íè­êè, óäà­ëå­íû ñ èãð â äíè ïðàçä­íè­êà, êàê áû îáú­åäè­íÿ­þ­ùå­ãî áîãîâ è ëþäåé.

37. lu­di quam amplis­si­mi ut fie­rent, se­na­tus dec­re­vit. ad eos lu­dos auc­to­re At­tio Tul­lio vis mag­na Volsco­rum ve­nit. [2] pri­us­quam com­mit­te­ren­tur lu­di, Tul­lius, ut do­mi com­po­si­tum cum Mar­cio fue­rat, ad con­su­les ve­nit; di­cit es­se, quae sec­re­to age­re de re pub­li­ca ve­lit. ar­bit­ris re­mo­tis «in­vi­tus» in­quit, [3] «quod se­qui­us sit, de meis ci­vi­bus lo­quor, non ta­men ad­mis­sum quic­quam ab iis cri­mi­na­tum ve­nio, sed cau­tum, ne ad­mit­tant. [4] ni­mio plus quam vel­lem nostro­rum in­ge­nia sunt mo­bi­lia. [5] mul­tis id cla­di­bus sen­si­mus, quip­pe qui non nostro me­ri­to, sed vestra pa­tien­tia in­co­lu­mes si­mus. mag­na hic nunc Volsco­rum mul­ti­tu­do est; lu­di sunt; spec­ta­cu­lo in­ten­ta ci­vi­tas erit. [6] me­mi­ni, quid per ean­dem oc­ca­sio­nem ab Sa­bi­no­rum iuven­tu­te in hac ur­be com­mis­sum sit; hor­ret ani­mus, ne quid in­con­sul­te ac te­me­re fiat. haec nostra vestra­que cau­sa pri­us di­cen­da vo­bis, con­su­les, ra­tus sum. [7] quod ad me at­ti­net, ex­templo hinc do­mum abi­re in ani­mo est, ne cui­us fac­ti dic­ti­ve con­ta­gio­ne prae­sens vio­ler.» haec lo­cu­tus abiit.

[8] con­su­les cum ad pat­res rem du­biam sub auc­to­re cer­to de­tu­lis­sent, auc­tor ma­gis, ut fit, quam res ad prae­ca­ven­dum vel ex su­per­va­cuo mo­vit; fac­to­que se­na­tus con­sul­to, ut ur­be ex­ce­de­rent Volsci, prae­co­nes di­mit­tun­tur, qui om­nes eos pro­fi­cis­ci an­te noc­tem iube­rent. [9] in­gens pa­vor pri­mo dis­cur­ren­tis ad suas res tol­len­das in hos­pi­tia per­cu­lit; pro­fi­cis­cen­ti­bus dein­de in­dig­na­tio obor­ta, se ut consce­le­ra­tos con­ta­mi­na­tos­que ab lu­dis, fes­tis die­bus, coe­tu quo­dam mo­do ho­mi­num deo­rum­que abac­tos es­se.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000238 1364000239 1364000240