Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 39

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

39. (1) Ïîë­êî­âî­ä­öà­ìè â ýòîé âîéíå, ïî ñîãëàñ­íî­ìó ðåøå­íèþ âñåõ ïëå­ìåí, áûëè èçáðà­íû Àòòèé Òóë­ëèé è Ãíåé Ìàð­öèé, ðèì­ñêèé èçãíàí­íèê, íà êîòî­ðî­ãî íàäå­ÿ­ëèñü áîëü­øå [488 ã.]. (2) Ýòèõ íàäåæä îí íå îáìà­íóë, ÷òîáû âñåì áûëî ÿñíî: ðèì­ñêàÿ ìîùü êðåï­÷å âîæäÿ­ìè, ÷åì âîé­ñêîì. Ñíà­÷à­ëà îí äâè­íóë­ñÿ íà Öèð­öåè, âûãíàë îòòóäà ðèì­ñêèõ ïîñå­ëåí­öåâ, à îñâî­áîæ­äåí­íûé ãîðîä ïåðå­äàë âîëüñêàì; ïîòîì îáõîä­íû­ìè ïóòÿ­ìè âûøåë íà Ëàòèí­ñêóþ äîðî­ãó, îòíÿë ó ðèì­ëÿí íåäàâ­íî ïîêî­ðåí­íûå ãîðî­äà: (3) Ñàò­ðèê, Ëîí­ãó­ëó, Ïîëó­ñ­êó, Êîðèî­ëû; çàòåì îòáèë (4) Ëàâè­íèé, âçÿë Êîð­áèîí, Âèòåë­ëèþ, Òðå­áèé, Ëàáè­êè è Ïåä87. (5) Îò Ïåäà îí âåäåò âîëü­ñêîâ ê Ðèìó è, ðàñ­ïî­ëî­æèâ­øèñü ëàãå­ðåì ó Êëó­è­ëè­å­âà ðâà â ïÿòè ìèëÿõ îò Ãîðî­äà, íà÷è­íà­åò îòñþäà íàáå­ãè íà ðèì­ñêèå ïîëÿ, (6) íî ñ îïó­ñòî­øè­òå­ëÿ­ìè ðàñ­ñû­ëà­åò è ñòî­ðî­æåé, ÷òîáû ñëåäèòü çà íåïðè­êîñ­íî­âåí­íî­ñòüþ ïîëåé ïàò­ðè­öè­åâ, — òî ëè ïîòî­ìó, ÷òî ïëå­áåè áîëü­øå åìó äîñà­äè­ëè, òî ëè ÷òîáû ïîñå­ÿòü âðàæ­äó ìåæ­äó ïàò­ðè­öè­ÿ­ìè è ïëå­áå­ÿ­ìè. (7) È îíà íå çàñòà­âè­ëà ñåáÿ æäàòü — íàñòîëü­êî ê òîìó âðå­ìå­íè òðè­áó­íû íàïàä­êà­ìè íà çíàò­íåé­øèõ ãðàæ­äàí ðàçî­æãëè è áåç òîãî ñåð­äè­òûé ïðî­ñòîé íàðîä; îäíà­êî âíåø­íÿÿ îïàñ­íîñòü — ãëàâ­íàÿ ñêðå­ïà ñîãëà­ñèÿ, — íåñìîò­ðÿ íà âçà­èì­íóþ ïîäî­çðè­òåëü­íîñòü è íåïðè­ÿçíü, ñîåäè­íÿ­ëà äðóã ñ äðó­ãîì ëþäåé.

(8) Íå ñõî­äè­ëèñü, îäíà­êî, â ãëàâ­íîì: ñåíàò è êîí­ñó­ëû âîç­ëà­ãà­ëè âñå íàäåæ­äû íà âîåí­íóþ ñèëó, ïðî­ñòîé æå íàðîä ïðåä­ïî­÷è­òàë ÷òî óãîä­íî, òîëü­êî íå âîé­íó. (9) Êîí­ñó­ëà­ìè óæå áûëè ñ.95 Ñïó­ðèé Íàâ­òèé è Ñåêñò Ôóðèé. Êîãäà îíè äåëà­ëè ñìîòð ëåãè­î­íàì è ðàñ­ñòàâ­ëÿ­ëè ñòî­ðî­æå­âûå îòðÿäû ïî ñòå­íàì è âñþäó, ãäå òðå­áî­âà­ëàñü îõðà­íà, òî áîëü­øàÿ òîë­ïà íàðî­äà, òðå­áóÿ ìèðà, äàæå íàïó­ãà­ëà èõ ìÿòåæ­íû­ìè âûêðè­êà­ìè, à ïîòîì ïðè­íóäè­ëà ñîçâàòü ñåíàò è âíå­ñòè ïðåä­ëî­æå­íèå îòïðà­âèòü ê Ãíåþ Ìàð­öèþ ïîñëîâ. (10) Âèäÿ, ÷òî ïðî­ñòîé íàðîä ïàë äóõîì, ñåíà­òî­ðû ñîãëà­ñè­ëèñü, è ê Ìàð­öèþ ïîñëà­ëè ñ ïðåä­ëî­æå­íè­åì ìèðà. (11) Ïîñëû ïðè­íåñ­ëè ñóðî­âûé îòâåò: åñëè âîëüñêàì áóäåò âîç­âðà­ùå­íà èõ çåì­ëÿ, òî ìîæ­íî ãîâî­ðèòü î ìèðå; åñëè æå ðèì­ëÿíå ðàñ­ñ÷è­òû­âà­þò ñïî­êîé­íî ïîëü­çî­âàòü­ñÿ ïëî­äà­ìè çàâî­å­âàí­íî­ãî, òî îí, Ìàð­öèé, íå çàáóäåò íè îáèä îò ñîãðàæ­äàí, íè äîáðà îò ÷óæèõ è ïîñòà­ðà­åò­ñÿ ïîêà­çàòü, ÷òî èçãíà­íèå îæå­ñòî­÷è­ëî åãî, à íå ñëî­ìè­ëî. (12) Ïîñëîâ îòïðà­âè­ëè âòî­ðè÷­íî, íî îíè íå áûëè äîïó­ùå­íû â ëàãåðü. Æðå­öû òîæå, êàê ðàñ­ñêà­çû­âà­þò, âî âñåì îáëà­÷å­íèè ïðè­õî­äè­ëè âî âðà­æå­ñêèé ëàãåðü ñ ìîëü­áà­ìè, íî íå áîëåå, ÷åì ïîñëàì, óäà­ëîñü èì ñìÿã­÷èòü ñåðä­öå Ìàð­öèÿ.

39. im­pe­ra­to­res ad id bel­lum de om­nium po­pu­lo­rum sen­ten­tia lec­ti At­tius Tul­lius et Cn. Mar­cius, exul Ro­ma­nus, in quo ali­quan­to plus spei re­po­si­tum. [2] quam spem ne­qua­quam fe­fel­lit, ut fa­ci­le ap­pa­re­ret du­ci­bus va­li­dio­rem quam exer­ci­tu rem Ro­ma­nam es­se. Cer­ceios pro­fec­tus pri­mum co­lo­nos in­de Ro­ma­nos ex­pu­lit li­be­ram­que eam ur­bem Volscis tra­di­dit; [3] in­de in La­ti­nam viam transver­sis tra­mi­ti­bus transgres­su­rus Sat­ri­cum, Lon­gu­lam, Po­lus­cam, Co­rio­los, Mu­gil­lam — haec Ro­ma­nis — op­pi­da ade­mit; [4] in­de La­vi­nium re­ce­pit; tum dein­ceps Cor­bio­nem, Vi­tel­liam, Tre­bium, La­vi­cos, Pe­dum ce­pit. [5] postre­mum ad ur­bem a Pe­do du­cit et ad fos­sas Clui­lias quin­que ab ur­be mi­lia pas­suum castris po­si­tis po­pu­la­tur in­de ag­rum Ro­ma­num cus­to­di­bus in­ter po­pu­la­to­res mis­sis, [6] qui pat­ri­cio­rum ag­ros in­tac­tos ser­va­rent, si­ve in­fen­sus ple­bi ma­gis, si­ve ut dis­cor­dia in­de in­ter pat­res ple­bem­que ore­re­tur. [7] quae pro­fec­to or­ta es­set — adeo tri­bu­ni iam fe­ro­cem per se ple­bem cri­mi­nan­do in pri­mo­res ci­vi­ta­tis insti­ga­bant, — sed ex­ter­nus ti­mor, ma­xi­mum con­cor­diae vin­cu­lum, quam­vis sus­pec­tos in­fen­sos­que in­ter se iun­ge­bat ani­mos. id mo­do non con­ve­nie­bat, [8] quod se­na­tus con­su­les­que nus­quam ali­bi spem quam in ar­mis po­ne­bant, ple­bes om­nia quam bel­lum ma­le­bat.

Sp. Nau­tius iam et Sex. [9] Fu­rius con­su­les erant. eos re­cen­sen­tes le­gio­nes, prae­si­dia per mu­ros alia­que, in qui­bus sta­tio­nes vi­gi­lias­que es­se pla­cue­rat, lo­ca distri­buen­tis mul­ti­tu­do in­gens pa­cem pos­cen­tium pri­mum se­di­tio­so cla­mo­re con­ter­ruit, dein­de vo­ca­re se­na­tum, re­fer­re de le­ga­tis ad Cn. Mar­cium mit­ten­dis coe­git. ac­ce­pe­runt re­la­tio­nem pat­res, [10] postquam ap­pa­ruit la­ba­re ple­bis ani­mos, mis­si­que de pa­ce ad Mar­cium ora­to­res. at­rox res­pon­sum ret­tu­le­runt: [11] si Volscis ager red­de­re­tur, pos­se agi de pa­ce; si prae­da bel­li per oti­um frui ve­lint, me­mo­rem se et ci­vium iniu­riae et hos­pi­tum be­ne­fi­cii ad­ni­su­rum, ut ap­pa­reat exi­lio si­bi in­ri­ta­tos, non frac­tos ani­mos es­se. [12] ite­rum dein­de iidem mis­si non re­ci­piun­tur in castra. sa­cer­do­tes quo­que suis in­sig­ni­bus ve­la­tos is­se suppli­ces ad castra hos­tium tra­di­tum est; ni­hi­lo ma­gis quam le­ga­tos fle­xis­se ani­mum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 87Ñàò­ðèê — ãîðîä â Ëàöèè ìåæ­äó Âåëèò­ðà­ìè è Àíòè­åì; â 346 ã. äî í. ý. áûë äî îñíî­âà­íèÿ ðàç­ðó­øåí ðèì­ëÿ­íà­ìè. Êîð­áèîí, ðàñ­ïî­ëî­æåí­íûé íà âîñòî÷­íîé îêî­íå÷­íî­ñòè Àëü­áàí­ñêèõ ãîð, âîøåë â Ëàòèí­ñêèé ñîþç â êîí­öå V â. äî í. ý. Âèòåë­ëèÿ óïî­ìè­íà­åò­ñÿ ó Ëèâèÿ òàê­æå â êí. V (29, 3). Ëàáè­êè — ãîðîä ñòà­ðûõ ëàòè­íîâ ó ñåâåð­íî­ãî êðàÿ ãîðû Àëü­ãèäà, âõî­äèë â Ëàòèí­ñêèé ñîþç. Òðå­áèé (Òîëå­ðèé?) è Ïåä, ðàñ­ïî­ëî­æåí­íûé ìåæ­äó Òèáó­ðîì è Ïðå­íå­ñòîé, âõî­äè­ëè â ñîñòàâ êàê Ëàòèí­ñêî­ãî, òàê è Àëü­áàí­ñêî­ãî ñîþ­çîâ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000240 1364000241 1364000242