Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 51

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

51. (1) Êîãäà ñòà­ëî èçâåñò­íî îá ýòîì íåñ÷à­ñòüå, êîí­ñó­ëà­ìè áûëè óæå Ãàé Ãîðà­öèé è Òèò Ìåíå­íèé [477 ã.]. Ìåíå­íèé òîò­÷àñ áûë ïîñëàí ïðî­òèâ ýòðóñ­êîâ, ãîð­äûõ ñâî­åé ïîáåäîé. (2) Íî îïÿòü áèò­âà áûëà íåóäà÷­íà: âðà­ãè çàíÿ­ëè ßíè­êóëü­ñêèé õîëì, è íå ìèíî­âàòü áû îñà­äû Ãîðî­äó, òåñ­íè­ìî­ìó, ïîìè­ìî âîé­íû, è áåñ­õëå­áüåì (âåäü ïî îáå ñòî­ðî­íû Òèá­ðà ñòî­ÿ­ëè ýòðóñ­êè), åñëè áû íå ïîäî­ñïåë êîí­ñóë Ãîðà­öèé, âûçâàí­íûé èç çåì­ëè âîëü­ñêîâ. Âîé­íà íàñòîëü­êî ïðè­áëè­çè­ëàñü ê ñàìûì ñòå­íàì Ãîðî­äà, ÷òî ñðà­æàòü­ñÿ ïðè­øëîñü ñíà­÷à­ëà ó õðà­ìà Íàäåæ­äû109, ãäå íå îñè­ëèë íèêòî è åùå ðàç — ó Êîë­ëèí­ñêèõ âîðîò. (3) Òóò ðèì­ëÿíå ïîëó­÷è­ëè — ïóñòü íåçíà­÷è­òåëü­íûé — ïåðå­âåñ, è ýòî âñå­ëè­ëî â âîè­íîâ ïðåæ­íþþ óâå­ðåí­íîñòü, óêðå­ïèâ èõ äëÿ áóäó­ùèõ áèòâ.

(4) Êîí­ñó­ëà­ìè ñäå­ëà­ëèñü Àâë Âåð­ãè­íèé è Ñïó­ðèé Ñåð­âè­ëèé [476 ã.]. Ïîòåð­ïåâ­øèå òîëü­êî ÷òî ïîðà­æå­íèå, âåé­ÿíå âîç­äåð­æà­ëèñü îò áèò­âû è íà÷à­ëè ðàçî­ðÿòü ïîëÿ; ñ ßíè­êóëü­ñêî­ãî õîë­ìà, êàê èç êðå­ïî­ñòè, îíè íàïà­äà­ëè íà âñå ðèì­ñêèå çåì­ëè — íè ñêîò, íè ñåëÿíå íèãäå íå áûëè â áåç­îïàñ­íî­ñòè. (5) Ïîé­ìà­íû áûëè âðà­ãè òî÷­íî òàê æå, êàê ñàìè ðàíü­øå ïîé­ìà­ëè Ôàáè­åâ. Ãîíÿñü çà âûãíàí­íûì òàì è ñÿì äëÿ ïðè­ìàí­êè ñêîòîì, îíè óãî­äè­ëè â çàñà­äó. Íàñêîëü­êî èõ áûëî áîëü­øå, íàñòîëü­êî êðî­âî­ïðî­ëèò­íåé áûëà ðåç­íÿ. (6) Çëîñòü è ÿðîñòü îò ýòîé íåóäà­÷è ïîñëó­æè­ëè ïðè­÷è­íîé è íà÷à­ëîì åùå õóä­øå­ãî ïîðà­æå­íèÿ. Ïåðå­ïëûâ íî÷üþ Òèáð, îíè ïîä­ñòó­ïè­ëè ê ëàãå­ðþ êîí­ñó­ëà Ñåð­âè­ëèÿ. Îòáè­òûå, ñ áîëü­øè­ìè ïîòå­ðÿ­ìè, êîå-êàê âîç­âðà­òè­ëèñü îíè íà ßíè­êóë. (7) Êîí­ñóë òîò­÷àñ ñàì ïåðå­õî­äèò Òèáð è ñòà­íî­âèò­ñÿ ëàãå­ðåì ïîä ßíè­êó­ëîì. Óòðîì ñëå­äóþ­ùå­ãî äíÿ îí, îáîä­ðåí­íûé â÷å­ðàø­íåé óäà­÷åé è æàæ­äàâ­øèé áèò­âû, à ãëàâ­íîå, ïîáóæ­äàå­ìûé íåõâàò­êîþ ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ ê ïðåä­ïðè­ÿ­òè­ÿì õîòü îïàñ­íûì, äà áîëåå ñêî­ðûì, îïðî­ìåò­÷è­âî ïîâåë ñòðîé ââåðõ ïî ßíè­êó­ëó íà âðà­æå­ñêèé ëàãåðü, íî áûë îòáèò ñ åùå áîëü­øèì ïîçî­ðîì, ÷åì íàêà­íóíå âðà­ãè, (8) è òîëü­êî ïðè­áû­òè­åì âòî­ðî­ãî êîí­ñó­ëà îí è âîé­ñêî åãî áûëè ñïà­ñå­íû. (9) Îêà­çàâ­øèñü ìåæ­äó äâóõ êîí­ñóëü­ñêèõ àðìèé è îáðà­ùàÿ òûë òî ê îäíîé, òî ê äðó­ãîé, ýòðóñ­êè áûëè ïîë­íî­ñòüþ óíè­÷òî­æå­íû. Òàê ñ÷àñò­ëè­âàÿ îïðî­ìåò­÷è­âîñòü ïîëî­æè­ëà êîíåö âåé­ñêîé âîéíå.

51. cum haec ac­cep­ta cla­des est, iam C. Ho­ra­tius et T. Me­ne­nius con­su­les erant. Me­ne­nius ad­ver­sus Tus­cos vic­to­ria ela­tos con­fes­tim mis­sus. [2] tum quo­que ma­le pug­na­tum est, et Iani­cu­lum hos­tes oc­cu­pa­ve­re; ob­ses­sa­que urbs fo­ret su­per bel­lum an­no­na pre­men­te — tran­sie­rant enim Et­rus­ci Ti­be­rim, — ni Ho­ra­tius con­sul ex Volscis es­set re­vo­ca­tus. adeo­que id bel­lum ip­sis insti­tit moe­ni­bus, ut pri­mo pug­na­tum ad Spei sit aequo Mar­te, ite­rum ad por­tam Col­li­nam. [3] ibi quam­quam par­vo mo­men­to su­pe­rior Ro­ma­na res fuit, me­lio­rem ta­men mi­li­tem re­cep­to pris­ti­no ani­mo in fu­tu­ra proe­lia id cer­ta­men fe­cit.

A. Ver­gi­nius et Sp. Ser­vi­lius con­su­les fiunt. [4] post ac­cep­tam pro­xi­ma pug­na cla­dem Veien­tes absti­nue­re acie; po­pu­la­tio­nes erant, et ve­lut ab ar­ce Iani­cu­lo pas­sim in Ro­ma­num ag­rum im­pe­tus da­bant; [5] non us­quam pe­co­ra tu­ta, non ag­res­tes erant. cap­ti dein­de eadem ar­te sunt, qua ce­pe­rant Fa­bios. se­cu­ti de­di­ta ope­ra pas­sim ad in­le­ceb­ras pro­pul­sa pe­co­ra prae­ci­pi­ta­ve­re in in­si­dias. [6] quo plu­res erant, maior cae­des fuit. ex hac cla­de at­rox ira maio­ris cla­dis cau­sa at­que ini­tium fuit. traiec­to enim noc­te Ti­be­ri castra Ser­vi­li con­su­lis ador­ti sunt op­pug­na­re. in­de fu­si mag­na cae­de in Iani­cu­lum se aeg­re re­ce­pe­re. [7] con­fes­tim con­sul et ip­se tran­sit Ti­be­rim, castra sub Iani­cu­lo com­mu­nit. pos­te­ro die lu­ce or­ta non­ni­hil et hes­ter­na fe­li­ci­ta­te pug­nae fe­rox, ma­gis ta­men quod ino­pia fru­men­ti quam­vis in prae­ci­pi­tia, dum ce­le­rio­ra es­sent, age­bat con­si­lia, te­me­re ad­ver­so Iani­cu­lo ad castra hos­tium aciem ere­xit foe­dius­que in­de pul­sus, [8] quam pri­die pe­pu­le­rat, in­ter­ven­tu col­le­gae ip­se exer­ci­tus­que est ser­va­tus. [9] in­ter duas acies Et­rus­ci, cum in vi­cem his at­que il­lis ter­ga da­rent, oc­ci­dio­ne oc­ci­si. ita oppres­sum te­me­ri­ta­te fe­li­ci Veiens bel­lum.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 109Äðåâ­íåå ñâÿ­òè­ëè­ùå Íàäåæ­äû (Spes) íàõî­äè­ëîñü íà Ýñêâè­ëèíå (íå ñëå­äó­åò ïóòàòü ñ âîç­äâèã­íó­òûì âî âðå­ìÿ I Ïóíè­÷å­ñêîé âîé­íû õðà­ìîì Íàäåæ­äû íà Îâîù­íîì ðûí­êå).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000252 1364000253 1364000254