Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà III, ãë. 33

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

33. (1)  òðè­ñòà âòî­ðîì ãîäó îò îñíî­âà­íèÿ Ðèìà [451 ã.] â ãîñóäàð­ñòâå ïåðå­ìå­íèë­ñÿ îáðàç ïðàâ­ëå­íèÿ: êàê ðàíü­øå îò öàðåé ê êîí­ñó­ëàì, òàê òåïåðü âëàñòü ïåðå­øëà îò êîí­ñó­ëîâ ê ñ.144 äåöåì­âè­ðàì. Ýòà ïåðå­ìå­íà ïðî­äîë­æà­ëàñü íåäîë­ãî è ïîòî­ìó íå áûëà ñòîëü çíà­÷è­òåëü­íà. (2) Ê òîìó æå, õîðî­øî íà÷àâ, äåöåì­âè­ðû ïîâå­ëè ñåáÿ ñòîëü ðàç­íóçäàí­íî, ÷òî âñêî­ðå ðàçäà­ëîñü òðå­áî­âà­íèå âåð­íóòü âåð­õîâ­íóþ âëàñòü êîí­ñó­ëàì.

(3) Äåöåì­âè­ðà­ìè æå áûëè èçáðà­íû Àïïèé Êëàâ­äèé, Òèò Ãåíó­öèé, Ïóá­ëèé Ñåñòèé, Ëóöèé Âåòó­ðèé, Ãàé Þëèé, Àâë Ìàí­ëèé, Ïóá­ëèé Ñóëü­ïè­öèé, Ïóá­ëèé Êóðè­à­öèé, Òèò Ðîìè­ëèé, Ñïó­ðèé Ïîñòó­ìèé. (4) Êëàâ­äèé è Ãåíó­öèé ïîëó­÷è­ëè çâà­íèå â îáìåí íà êîí­ñóëü­ñêîå, âåäü íà ýòîò ãîä îíè áûëè èçáðà­íû êîí­ñó­ëà­ìè, à ñ íèìè è Ñåñòèé, êîí­ñóë ïðî­øëî­ãî ãîäà, — çà òî, ÷òî ïðî­òèâ âîëè òîâà­ðè­ùà çàùè­ùàë â ñåíà­òå íîâûé îáðàç ïðàâ­ëå­íèÿ. (5) Çàòåì — â íàãðà­äó çà äàëü­íîñòü ïóòå­øå­ñò­âèÿ, à òàê­æå êàê ëþäè, ñâå­äó­ùèå â ÷óæå­çåì­íûõ çàêî­íàõ, ÷òî áûëî ñî÷òå­íî ïîëåç­íûì äëÿ ñîçäà­íèÿ íîâî­ãî çàêî­íî­äà­òåëü­ñòâà, — çâà­íèÿ äåöåì­âè­ðîâ áûëè óäî­ñòî­å­íû òðè ïîñëà, ïîáû­âàâ­øèå â Àôè­íàõ. Îñòàëü­íûå ïðî­ñòî çàïîë­íè­ëè òðå­áó­å­ìîå ÷èñ­ëî ìåñò. (6) Ãîâî­ðÿò äàæå, ÷òî ïðè ïîñëåä­íåì ãîëî­ñî­âà­íèè âûáè­ðà­ëè òîëü­êî ñòà­ðè­êîâ, êîòî­ðûå íå ìîã­ëè áû ïðî­òè­âî­äåé­ñò­âî­âàòü ÷óæèì ðåøå­íè­ÿì. (7) Ó âëà­ñòè ñòî­ÿë ëþáè­ìåö íàðî­äà Àïïèé, êîòî­ðûé òàê ïåðå­ìå­íèë ñâîé íðàâ, ÷òî èç æåñòî­êî­ãî è áåñ­ïî­ùàä­íî­ãî ãîíè­òå­ëÿ ïëå­áå­åâ ñóìåë ñòàòü óãîä­íè­êîì òîë­ïû, èùó­ùèì åå áëà­ãî­ñêëîí­íî­ñòè.

(8) Ðàç â äåñÿòü äíåé êàæ­äûé èç äåöåì­âè­ðîâ ïðåä­ñåäà­òåëü­ñò­âî­âàë íà ñóäå, ïðî­èñ­õî­äèâ­øåì ïðè âñåì íàðî­äå, èìåÿ ïðè ñåáå äâå­íà­äöàòü ëèê­òî­ðîâ, òîãäà êàê äåâÿ­òè åãî òîâà­ðè­ùàì ïðè­÷è­òà­ëîñü ïî îäíî­ìó ñëó­æè­òå­ëþ. Ïðè íåîáûê­íî­âåí­íîì åäè­íî­äó­øèè, êîòî­ðîå ïîðîþ ïðå­âðà­ùà­åò­ñÿ â ãèáåëü­íûé ñãî­âîð ïðî­òèâ ïðî­ñòûõ ëþäåé, îíè êî âñåì îòíî­ñè­ëèñü ñ ïîë­íåé­øèì áåñ­ïðè­ñòðà­ñòè­åì. (9) Äîñòà­òî÷­íîå äîêà­çà­òåëü­ñòâî èõ óìå­ðåí­íî­ñòè äàñò òàêîé ïðè­ìåð. Õîòÿ äåé­ñò­âèÿ äåöåì­âè­ðîâ íå ïîä­ëå­æà­ëè îáæà­ëî­âà­íèþ, âñå æå, êîãäà â äîìå ïàò­ðè­öèÿ Ïóá­ëèÿ Ñåñòèÿ è îòêî­ïà­ëè òðóï, âûñòàâ­ëåí­íûé çàòåì äëÿ âñå­îá­ùå­ãî îáî­çðå­íèÿ, äåöåì­âèð Ãàé Þëèé, ïðè­íóæ­äåí­íûé ñòîëü óæàñ­íûì îáñòî­ÿ­òåëü­ñò­âîì, (10) ïðè­çâàë Ñåñòèÿ ê ñóäó, à ñàì âûñòó­ïèë ïåðåä íàðî­äîì îáâè­íè­òå­ëåì: èìåÿ çàêîí­íîå ïðà­âî áûòü ïî äåëó ñóäüåþ, îí îò ýòî­ãî ïðà­âà îòêà­çàë­ñÿ, äàáû öåíîé îñëàá­ëå­íèÿ ñîá­ñò­âåí­íîé âëà­ñòè ðàñ­øè­ðèòü ïîë­íî­ìî­÷èÿ íàðî­äà65.

33. an­no tre­cen­ten­si­mo al­te­ro quam con­di­ta Ro­ma erat ite­rum mu­ta­tur for­ma ci­vi­ta­tis, ab con­su­li­bus ad de­cem­vi­ros, quem ad mo­dum ab re­gi­bus an­te ad con­su­les ve­ne­rat, transla­to im­pe­rio. mi­nus in­sig­nis, quia non diu­tur­na, mu­ta­tio fuit. [2] lae­ta enim prin­ci­pia ma­gistra­tus eius ni­mis lu­xu­ria­ve­re; eo ci­tius lap­sa res est re­pe­ti­tum­que duo­bus uti man­da­re­tur con­su­lum no­men im­pe­rium­que. [3] de­cem­vi­ri crea­ti Ap. Clau­dius T. Ge­nu­cius P. Ses­tius L. Ve­tu­rius C. Iuli­us A. Man­lius P. Sul­pi­cius P. Cu­ria­tius T. Ro­mi­lius Sp. Pos­tu­mius. [4] Clau­dio et Ge­nu­cio, quia de­sig­na­ti con­su­les in eum an­num fue­rant, pro ho­no­re ho­nos red­di­tus, et Ses­tio, al­te­ri con­su­lum prio­ris an­ni, quod eam rem col­le­ga in­vi­to ad pat­res ret­tu­le­rat. [5] his pro­xi­mi ha­bi­ti le­ga­ti tres qui Athe­nas ierant, si­mul ut pro le­ga­tio­ne tam lon­gin­qua prae­mio es­set ho­nos, si­mul pe­ri­tos le­gum pe­reg­ri­na­rum ad con­den­da no­va iura usui fo­re cre­de­bant. [6] supple­ve­re ce­te­ri nu­me­rum. gra­ves quo­que aeta­te elec­tos no­vis­si­mis suffra­giis fe­runt, quo mi­nus fe­ro­ci­ter alio­rum sci­tis ad­ver­sa­ren­tur. [7] re­gi­men to­tius ma­gistra­tus pe­nes Ap­pium erat fa­vo­re ple­bis; adeo­que no­vum si­bi in­ge­nium in­due­rat ut ple­bi­co­la re­pen­te om­nis­que aurae po­pu­la­ris cap­ta­tor eva­de­ret pro tru­ci sae­vo­que in­sec­ta­to­re ple­bis. [8] de­ci­mo die ius po­pu­lo sin­gu­li red­de­bant. eo die pe­nes prae­fec­tum iuris fas­ces duo­de­cim erant: col­le­gis no­vem sin­gu­li ac­cen­si ap­pa­re­bant. et in uni­ca con­cor­dia in­ter ip­sos, qui con­sen­sus pri­va­tis in­ter­dum inu­ti­lis est, sum­ma ad­ver­sus alios aequi­tas erat. [9] mo­de­ra­tio­nis eorum ar­gu­men­tum exemplo uni­us rei no­tas­se sa­tis erit. cum si­ne pro­vo­ca­tio­ne crea­ti es­sent, de­fos­so ca­da­ve­re do­mi apud P. Ses­tium, pat­ri­ciae gen­tis vi­rum, in­ven­to pro­la­to­que in con­tio­nem, [10] in re iux­ta ma­ni­fes­ta at­que at­ro­ci C. Iuli­us de­cem­vir diem Ses­tio di­xit et ac­cu­sa­tor ad po­pu­lum exsti­tit, cui­us rei iudex le­gi­ti­mus erat, de­ces­sit­que iure suo, ut demptum de vi ma­gistra­tus po­pu­li li­ber­ta­ti adi­ce­ret.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 65Ñð.: Öèöå­ðîí. Î ãîñóäàð­ñòâå, II, 61.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1327007032 1327008059 1364000334 1364000335 1364000336