Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
57. (1) Âåðãèíèé âîçðàçèë íà ýòî, ÷òî îäèí ëèøü Àïïèé Êëàâäèé ñòîèò âíå çàêîíà, íå ïðè÷àñòíûé íè ãîñóäàðñòâó, íè ñîãðàæäàíàì. (2) Âçãëÿíèòå, ëþäè, íà òðèáóíàë102, îïëîò âñåõ åãî ïðåñòóïëåíèé, îòêóäà ýòîò ïîæèçíåííûé äåöåìâèð, îò êîòîðîãî íå áûëî çàùèòû íè èìóùåñòâó ãðàæäàí, íè èõ äîñòîèíñòâó, íè ñàìîé èõ æèçíè, (3) âñåì ãðîçèë ðîçãàìè è òîïîðîì, â ïðåçðåíèè ê áîãàì è ëþäÿì îêðóæèâ ñåáÿ ïàëà÷àìè âìåñòî ëèêòîðîâ. Îò ãðàáåæåé è óáèéñòâ îí ïåðåøåë ê óòîëåíèþ ñâîåé ïîõîòè è, íà ãëàçàõ íàðîäà ðèìñêîãî âûðâàâ èç îáúÿòèé îòöà ðîäíóþ äî÷ü, îòäàë åå, êàê âîåííóþ äîáû÷ó, ñâîåìó ñïàëüíèêó. (4) Ñ ýòîãî ìåñòà ïðîèçíåñ îí ñâîé æåñòîêèé è íå÷åñòèâûé ïðèãîâîð è âëîæèë â ðóêó îòöó îðóæèå ïðîòèâ äî÷åðè; îòñþäà, âçâîëíîâàííûé áîëüøå íåóäà÷åé ñâîåé ãíóñíîé çàòåè, ÷åì ñàìèì óáèéñòâîì, îí îòäàë ïðèêàç áðîñèòü â òåìíèöó æåíèõà è äåäà, ïîäíÿâøèõ áåçäûõàííîå òåëî äåâóøêè. È äëÿ íåãî âîçäâèãíóòà òåìíèöà, êîòîðóþ îí ïðèâûê íàçûâàòü æèëèùåì äëÿ ïëåáååâ Ðèìà. (5) À ïîòîìó, ñêîëüêî á ðàç íè ïðîñèë Àïïèé îáæàëîâàíüÿ, ñòîëüêî æå ðàç è îí, Âåðãèíèé, áóäåò îáâèíÿòü åãî ïåðåä ñóäüåé â òîì, ÷òî îí ñâîáîäíîãî ÷åëîâåêà îáúÿâèë ðàáîì, à â ñëó÷àå îòêàçà ïðåäñòàòü ïåðåä ñóäîì Âåðãèíèé ïðèêàæåò çàêëþ÷èòü åãî ïîä ñòðàæó. (6) Áåç ÷üèõ-ëèáî âîçðàæåíèé, íî ïðè áîëüøîì âîëíåíèè ïëåáååâ, êîòîðûì óæå êàçàëàñü ÷ðåçìåðíîé âîëüíîñòü, ñ êàêîþ îíè êàðàëè òàêîãî ÷åëîâåêà, Àïïèé áûë ïðåïðîâîæäåí â òåìíèöó. Òðèáóí çàðàíåå íàçíà÷èë äåíü ñóäà. (7) Ìåæäó òåì îò ãåðíèêîâ è ëàòèíîâ ÿâèëèñü â Ðèì ïîñëû ñ ïîçäðàâëåíèÿìè ïî ñëó÷àþ âîññòàíîâëåíèÿ ñîãëàñèÿ ìåæäó ïàòðèöèÿìè è ïëåáåÿìè, â ÷åñòü êîòîðîãî îíè ïðèíåñëè íà Êàïèòîëèé â äàð Þïèòåðó Âñåáëàãîìó Âåëè÷àéøåìó çîëîòîé âåíîê — íåáîëüøîé, ïî ìåðå èõ ñêðîìíûõ âîçìîæíîñòåé, èáî áëàãî÷åñòèÿ ñ.165 â òîãäàøíèõ áîãîñëóæåíèÿõ áûëî áîëüøå, ÷åì ðîñêîøè. (8) Îò ýòèõ æå ïîñëîâ áûëè ïîëó÷åíû ñâåäåíèÿ î òîì, ÷òî ýêâû è âîëüñêè èçî âñåõ ñèë ãîòîâÿòñÿ ê âîéíå. (9) Èòàê, êîíñóëû ïîäåëèëè ìåæäó ñîáîþ îáÿçàííîñòè. Ãîðàöèþ äîñòàëèñü ñàáèíÿíå, Âàëåðèþ — ýêâû. Êîãäà äëÿ ýòèõ âîéí îáúÿâèëè íàáîð, ïëåáåè âûêàçàëè òàêóþ ãîòîâíîñòü, ÷òî çàïèñàëàñü íå òîëüêî ìîëîäåæü, íî è íåìàëî äîáðîâîëüöåâ èç ÷èñëà óæå îòñëóæèâøèõ ñâîé ñðîê, áëàãîäàðÿ ÷åìó âîéñêî áûëî è óìíîæåíî, è óêðåïëåíî îïûòíûìè âîèíàìè. (10) Ïðåæäå ÷åì âîéñêî ïîêèíóëî Ãîðîä, äëÿ âñåîáùåãî îáîçðåíèÿ áûëè âûñòàâëåíû âûðåçàííûå íà ìåäè çàêîíû äåöåìâèðîâ, èçâåñòíûå ïîä íàçâàíèåì çàêîíîâ äâåíàäöàòè òàáëèö103. Êàê ïèøóò íåêîòîðûå, ýòî ñäåëàëè ïî ïðèêàçó òðèáóíîâ ýäèëû. |
57. contra ea Verginius unum Ap. Claudium et legum expertem et civilis et humani foederis esse aiebat: [2] respicerent tribunal homines, castellum omnium scelerum, ubi decemvir ille perpetuus, bonis, tergo, sanguini civium infestus, virgas securesque omnibus minitans, deorum hominumque contemptor, carnificibus, [3] non lictoribus stipatus, iam ab rapinis et caedibus animo ad libidinem verso virginem ingenuam in oculis populi Romani, velut bello captam, ab complexu patris abreptam ministro cubiculi sui clienti dono dederit; [4] ubi crudeli decreto nefandisque vindiciis dextram patris in filiam armaverit; ubi tollentis corpus semianime virginis sponsum avumque in carcerem duci iusserit, stupro interpellato magis quam caede motus. et illi carcerem aedificatum esse quod domicilium plebis Romanae vocare sit solitus. [5] proinde ut ille iterum ac saepius provocet, sic se iterum ac saepius iudicem illi ferre ni vindicias ab libertate in servitutem dederit; si ad iudicem non eat, pro damnato in vincla duci iubere. [6] ut haud quoquam improbante sic magno motu animorum, cum tanti viri supplicio suamet plebi iam nimia libertas videretur, in carcerem est coniectus. tribunus ei diem prodixit. [7] inter haec ab Latinis et Hernicis legati gratulatum de concordia patrum ac plebis Romam venerunt, donumque ob eam Iovi optumo maximo coronam auream in Capitolium tulere parvi ponderis, prout res haud opulentae erant colebanturque religiones pie magis quam magnifice. [8] iisdem auctoribus cognitum est Aequos Volscosque summa vi bellum apparare. [9] itaque partiri provincias consules iussi. Horatio Sabini, Valerio Aequi evenere. cum ad ea bella dilectum edixissent, favore plebis non iuniores modo sed emeritis etiam stipendiis pars magna voluntariorum ad nomina danda praesto fuere, eoque non copia modo sed genere etiam militum, veteranis admixtis, firmior exercitus fuit. [10] priusquam urbe egrederentur, leges decemvirales, quibus tabulis duodecim est nomen, in aes incisas in publico proposuerunt. sunt qui iussu tribunorum aediles functos eo ministerio scribant. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß