Òèò Ëèâèé

Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 5

<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>
Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6

5. (1) Òàê êîìó æå ïðè­íàä­ëå­æèò âûñ­øàÿ âëàñòü — âàì èëè ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó? À èçãíà­íèå öàðåé ïîñëó­æè­ëî íå âñå­îá­ùå­ìó ðàâ­íî­ïðà­âèþ, ÷òî îíî äàëî è êîìó: âëà­äû­÷å­ñòâî âàì èëè ðàâ­íóþ ñâî­áî­äó âñåì? (2) Ñëå­äó­åò ëè äîç­âî­ëèòü ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó ïðè­íè­ìàòü çàêîí, åñëè îí ïîæå­ëà­åò, èëè îòíûíå, â îòâåò íà ëþáîå çàêî­íî­ïðåä­ëî­æå­íèå, âû áóäå­òå îáú­ÿâ­ëÿòü âîèí­ñêèé íàáîð? È, êàê òîëü­êî ÿ, òðè­áóí, ñîçî­âó òðè­áû äëÿ ãîëî­ñî­âà­íèÿ, òû, êîí­ñóë, òîò­÷àñ ïðè­âåäåøü ìîëî­äåæü ê ïðè­ñÿ­ãå, è óâåäåøü â ëàãåðü, è áóäåøü îòòóäà ãðî­çèòü íàðî­äó, ãðî­çèòü òðè­áó­íàì? (3) Íå óáåæ­äà­ëèñü ëè âû óæå äâà­æäû15, ÷òî óãðî­çû âåäóò ëèøü ê ñïëî­÷å­íèþ ïëå­áå­åâ? Èëè âû îòêà­çà­ëèñü îò ñõâàò­êè, çàáîòÿñü î íàøåé ïîëü­çå? À ìîæåò, áîëåå ñèëü­íûé îêà­çàë­ñÿ è áîëåå ñäåð­æàí­íûì? (4) Äà è òåïåðü, êâè­ðè­òû, áèò­âû íå áóäåò, âåäü äî ñèõ ïîð îíè èñïû­òû­âà­ëè òîëü­êî âàøå ìóæå­ñòâî è íå áóäóò èñïû­òû­âàòü âàøó ñèëó. (5) Ïðàâ­äó èëè íåò ãîâî­ðè­òå âû, êîí­ñó­ëû, îá óãðî­æàþ­ùèõ íàì îòî­âñþäó âîé­íàõ, — ïëå­áåè ãîòî­âû ïîâè­íî­âàòü­ñÿ âàì, åñëè âû âîñ­ñòà­íî­âè­òå ïðà­âî çàêîí­íî­ãî áðà­êà è ñäå­ëà­å­òå ýòî ãðàæ­äàí­ñòâî åäè­íûì; åñëè îíè ñìî­ãóò ñæèòü­ñÿ, ñîåäè­íèòü­ñÿ, ñìå­øàòü­ñÿ ñ âàìè â ÷àñò­íîé æèç­íè; åñëè íàäåæ­äà íà äîëæ­íî­ñòè, åñëè äîñòóï ê íèì áóäóò äàíû ìóæàì äåÿ­òåëü­íûì è õðàá­ðûì; åñëè â ñîãëà­ñèè, â òîâà­ðè­ùå­ñòâå áóäåò äåëàòü­ñÿ îáùåå äåëî; åñëè, êàê òîãî òðå­áó­åò ðàâ­íàÿ ñâî­áî­äà, êàæ­äî­ìó åæå­ãîä­íàÿ ñìå­íà äîëæ­íîñò­íûõ ëèö ïîç­âî­ëèò ïîïå­ðå­ìåí­íî òî ïîä­÷è­íÿòü­ñÿ, òî ïîâåëå­âàòü. (6) Íî, åñëè êòî-íèáóäü âîñ­ïðå­ïÿò­ñò­âó­åò ýòî­ìó, ìîæå­òå è âïðåäü ñåÿòü ñëó­õè, ïðå­óâå­ëè­÷è­âàÿ îïàñ­íî­ñòè âîé­íû: íèêòî íå ñòàíåò çàïè­ñû­âàòü­ñÿ â âîé­ñêî, áðàòü­ñÿ çà îðó­æèå, ñðà­æàòü­ñÿ çà íàä­ìåí­íûõ ãîñ­ïîä, ñ êîòî­ðû­ìè íåòó îáù­íî­ñòè ïðàâ: â äåëàõ ãîñóäàð­ñòâà íà äîëæ­íî­ñòè, â ÷àñò­íûõ äåëàõ — íà çàêîí­íûé áðàê».

5. «de­ni­que ut­rum tan­dem po­pu­li Ro­ma­ni an vestrum sum­mum im­pe­rium est? re­gi­bus exac­tis ut­rum vo­bis do­mi­na­tio an om­ni­bus aequa li­ber­tas par­ta est? [2] opor­tet li­ce­re po­pu­lo Ro­ma­no, si ve­lit, iube­re le­gem; an, ut quae­que ro­ga­tio pro­mul­ga­ta erit, vos di­lec­tum pro poe­na de­cer­ne­tis, et, si­mul ego tri­bu­nus vo­ca­re tri­bus in suffra­gium coe­pe­ro, tu sta­tim con­sul sac­ra­men­to iunio­res adi­ges et in castra edu­ces et mi­na­be­ris ple­bi, mi­na­be­ris tri­bu­no? [3] quid si non quan­tum is­tae mi­nae ad­ver­sus ple­bis con­sen­sum va­le­rent, bis iam ex­per­ti es­se­tis? sci­li­cet quia no­bis con­sul­tum vo­le­ba­tis, cer­ta­mi­ne absti­nuis­tis; an ideo non est di­mi­ca­tum, quod quae pars fir­mior eadem mo­des­tior fuit? [4] nec nunc erit cer­ta­men, Qui­ri­tes; ani­mos vestros il­li tempta­bunt sem­per, vi­res non ex­pe­rien­tur. [5] ita­que ad bel­la is­ta, seu fal­sa seu ve­ra sunt, con­su­les, pa­ra­ta vo­bis ple­bes est, si co­nu­biis red­di­tis unam hanc ci­vi­ta­tem tan­dem fa­ci­tis; si coa­les­ce­re, si iun­gi mis­ce­ri­que vo­bis pri­va­tis ne­ces­si­tu­di­ni­bus pos­sunt; si spes, si adi­tus ad ho­no­res vi­ris stre­nuis et for­ti­bus da­tur; si in con­sor­tio, si in so­cie­ta­te rei pub­li­cae es­se, si, quod aequae li­ber­ta­tis est, in vi­cem an­nuis ma­gistra­ti­bus pa­re­re at­que im­pe­ri­ta­re li­cet. [6] si haec im­pe­diet ali­quis, fer­te ser­mo­ni­bus et mul­tip­li­ca­te fa­ma bel­la; ne­mo est no­men da­tu­rus, ne­mo ar­ma cap­tu­rus, ne­mo di­mi­ca­tu­rus pro su­per­bis do­mi­nis, cum qui­bus nec in re pub­li­ca ho­no­rum nec in pri­va­ta co­nu­bii so­cie­tas est.»
<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 15Ðå÷ü èäåò î äâóõ «óõî­äàõ» ïëå­áå­åâ — â 494 è â 449 ãã. äî í. ý.
    • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010226 1260010229 1260010312 1364000406 1364000407 1364000408