Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
11. (1) Ïîñëå Ãåãàíèÿ Ìàöåðèíà è Êâèíêöèÿ Êàïèòîëèíà êîíñóëàìè ñòàëè Ìàðê Ôàáèé Âèáóëàí è Ïîñòóì Ýáóöèé Êîðíèöèí [442 ã.]. (2) Ôàáèé è Ýáóöèé ïîíèìàëè, ÷òî îíè ïðèøëè íà ñìåíó êîíñóëàì, ïðîñëàâëåííûì ïîäâèãàìè è äîìà è íà âîéíå, è ÷òî ñîñåäÿì — âðàãàì è ñîþçíèêàì — ïðîøåäøèé ãîä îñîáåííî ïàìÿòåí òåì, êàê íàõîäÿùèìñÿ â ñìåðòåëüíîé îïàñíîñòè àðäåÿíàì áûëà îêàçàíà ñòîëü ðåøèòåëüíàÿ ïîìîùü, îñîáåííî äåéñòâåííàÿ èç-çà ñòðåìëåíèÿ íàâñåãäà ñòåðåòü èç ïàìÿòè ëþäåé ïîçîðíûé ñóä. (3) Âîò ïî÷åìó êîíñóëû ïðîâåëè ñåíàòñêîå ïîñòàíîâëåíèå, ñîãëàñíî êîòîðîìó â Àðäåþ, ãäå èç-çà ìåæäîóñîáèöû îñòàëîñü ñîâñåì ìàëî ãðàæäàí, äëÿ èõ çàùèòû îò âîëüñêîâ âåðáîâàëèñü ïîñåëåíöû. (4) Âûñòàâëåííîå íà äîñêàõ ïîñòàíîâëåíèå ñîñòàâëåíî áûëî òàê, ÷òîáû ïëåáåè è òðèáóíû íå çàìåòèëè â íåì íàìåðåíèÿ îòìåíèòü ïðåæíèé ïðèãîâîð; ðåøåíî æå áûëî â ïîñåëåíöû âåðáîâàòü ïî áîëüøåé ÷àñòè ðóòóëîâ, à íå ðèìëÿí, çåìëþ íàðåçà́òü èìåííî òó, ÷òî áûëà çàõâà÷åíà ïîñòûäíûì ñóäîì, è íå äàâàòü íè êëî÷êà çåìëè íèêîìó èç ðèìëÿí ïðåæäå, ÷åì åþ áóäóò íàäåëåíû âñå ðóòóëû. (5) Òàê çåìëÿ áûëà âîçâðàùåíà àðäåÿíàì. ñ.188 Òðèóìâèðàìè äëÿ âûâîäèìîãî â Àðäåþ ïîñåëåíèÿ áûëè èçáðàíû Àãðèïïà Ìåíåíèé, Òèò Êëóèëèé Ñèêóë è Ìàðê Ýáóöèé Ãåëüâà. (6) Èñïîëíèâ ñëóæáó äàëåêî íå òàê, êàê õîòåë íàðîä, — âåäü çåìëþ, êîòîðóþ ðèìñêèé íàðîä ñ÷èòàë ñâîåþ, îíè íàçíà÷èëè â ñîáñòâåííîñòü ñîþçíèêàì, — òðèóìâèðû âûçâàëè âîçìóùåíèå ïëåáååâ, äà è ïåðâåéøèì èç ñåíàòîðîâ íå ÷åðåñ÷óð óãîäèëè, ïîñêîëüêó íè÷åì èõ íå óâàæèëè. (7) Ñïàñëèñü îíè îò íàêàçàíèÿ ëèøü òåì, ÷òî, óæå âûçâàííûå â ñóä, çàïèñàëèñü ïîñåëåíöàìè è îñòàëèñü â Àðäåå, êîòîðîé âûêàçàëè ñâîþ ñïðàâåäëèâîñòü è ÷åñòíîñòü. |
11. consules creantur M. Fabius Vibulanus, Postumus Aebutius Cornicen. [2] Fabius et Aebutius consules, quo maiori gloriae rerum domi forisque gestarum succedere se cernebant, maxime autem memorabilem annum apud finitimos socios hostesque esse, quod Ardeatibus in re praecipiti tanta foret cura subventum, [3] eo impensius, ut delerent prorsus ex animis hominum infamiam iudicii, senatus consultum fecerunt ut, quoniam civitas Ardeatium intestino tumultu redacta ad paucos esset, coloni eo praesidii causa adversus Volscos scriberentur. [4] hoc palam relatum in tabulas, ut plebem tribunosque falleret iudicii rescindendi consilium initum; consenserant autem ut multo maiore parte Rutulorum colonorum quam Romanorum scripta nec ager ullus divideretur nisi is, qui interceptus iudicio infami erat, nec ulli prius Romano ibi quam omnibus Rutulis divisus esset, gleba ulla agri adsignaretur. [5] sic ager ad Ardeates rediit. triumviri ad coloniam Ardeam deducendam creati Agrippa Menenius T. Cloelius Siculus, M. Aebutius Helva; [6] qui praeter minime populare ministerium, agro adsignando sociis quem populus Romanus suum iudicasset cum plebem offendissent, ne primoribus quidem patrum satis accepti, [7] quod nihil gratiae cuiusquam dederant, vexationes ad populum iam die dicta ab tribunis, remanendo in colonia, quam testem integritatis iustitiaeque habebant, vitavere. |