Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
14. (1) Êîãäà íàçàâòðà äèêòàòîð, ðàññòàâèâ ñòðàæó, ïðèøåë íà ôîðóì, ê íåìó ïîâåðíóëèñü ïëåáåè, ðàñòåðÿâøèåñÿ îò íåîæèäàííîé ïåðåìåíû. (2) Ëþäè Ìåëèÿ, äà è îí ñàì, åùå íå ïîíÿëè, ÷òî ìîùü ýòîé âëàñòè íàïðàâëåíà ïðîòèâ íèõ, è, ïîêà íåïîñâÿùåííûå â ñãîâîð î öàðñêîé âëàñòè òîëüêî ñïðàøèâàëè, èç-çà êàêèõ òàêèõ íàïàñòåé, èç-çà êàêîé âíåçàïíîé âîéíû ó ãîñóäàðñòâà âîçíèêëà íóæäà â äèêòàòóðå èëè â Êâèíêöèè, êîòîðîìó ïåðåâàëèëî çà âîñåìüäåñÿò, (3) Ñåðâèëèé, íà÷àëüíèê êîííèöû, ïîñëàííûé äèêòàòîðîì ê Ìåëèþ, ñêàçàë åìó: «Òåáÿ âûçûâàåò äèêòàòîð». Ïîáëåäíåâ, òîò ñïðîñèë çà÷åì, è, êîãäà Ñåðâèëèé çàÿâèë, ÷òî íàäîáíî åìó äåðæàòü îòâåò, ÷òîáû ñíÿòü îáâèíåíèå, âíåñåííîå â ñåíàò Ìèíóöèåì, Ìåëèé ïîïÿòèëñÿ ê ñâîèì è ïîíà÷àëó, âûæèäàÿ, íå äàâàëñÿ. (4) Êîãäà æå ñëóæèòåëü ïî ïðèêàçó íà÷àëüíèêà êîííèöû ïîâåë åãî, Ìåëèé ñ ïîìîùüþ ñïóòíèêîâ âûðâàëñÿ è ïîáåæàë, ñëåçíî óìîëÿÿ ðèìñêèõ ïëåáååâ ïîâåðèòü åìó, ãîâîðÿ, ÷òî ïàòðèöèè ðåøèëèñü ïîãóáèòü åãî çà îêàçàííûå èì ïëåáåÿì áëàãîäåÿíèÿ; (5) îí ìîëèë, ÷òîáû îíè ïîìîãëè åìó â ýòîò ðåøàþùèé ÷àñ è íå äîïóñòèëè, ÷òîáû åãî óáèâàëè ïðÿìî ó íèõ íà ãëàçàõ. (6) Àãàëà Ñåðâèëèé äîãîíÿåò êðè÷àùåãî, çàêàëûâàåò åãî è, çàáðûçãàííûé êðîâüþ, âîçâûøàÿñü íàä ñòîëïèâøèìèñÿ âîêðóã ìîëîäûìè ïàòðèöèÿìè, îáúÿâëÿåò äèêòàòîðó, ÷òî âûçâàííûé ê íåìó Ìåëèé îêàçàë ñîïðîòèâëåíèå è ïîäñòðåêàë òîëïó, çà ÷òî è ïîïëàòèëñÿ ïî çàñëóãàì. (7) «×åñòü è õâàëà òåáå, Ãàé Ñåðâèëèé, çà ñïàñåíèå ãîñóäàðñòâà!» — îòâåòèë äèêòàòîð. |
14. postero die dispositis praesidiis cum in forum descendisset conversaque in eum plebs novitate rei ac miraculo esset, et Maeliani atque ipse dux eorum in se intentam vim tanti imperii cernerent, [2] expertes consiliorum regni qui tumultus, quod bellum repens aut dictatoriam maiestatem aut Quinctium post octogesimum annum rectorem rei publicae quaesisset rogitarent, [3] missus ab dictatore Servilius magister equitum ad Maelium «vocat te» inquit, «dictator.» cum pavidus ille quid vellet quaereret Serviliusque causam dicendam esse proponeret crimenque a Minucio delatum ad senatum diluendum, [4] tunc Maelius recipere se in catervam suorum, et primum circumspectans tergiversari, postremo cum apparitor iussu magistri equitum duceret, ereptus a circumstantibus fugiensque fidem plebis Romanae implorare, et opprimi se consensu patrum dicere, [5] quod plebi benigne fecisset; orare ut opem sibi ultimo in discrimine ferrent neve ante oculos suos trucidari sinerent. [6] haec eum vociferantem adsecutus Ahala Servilius obtruncat, respersusque cruore, stipatus caterva patriciorum iuvenum, dictatori renuntiat vocatum ad eum Maelium repulso apparitore concitantem multitudinem poenam meritam habere. [7] tum dictator «macte virtute» inquit, «C. Servili, esto liberata re publica.» |