Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 18

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8

18. (1) Ó íåïðè­ÿ­òå­ëÿ ìíå­íèÿ ðàçäå­ëè­ëèñü. Ôàëèñ­êè, òÿãîòÿñü âîèí­ñêîé ñëóæ­áîé âäà­ëè îò äîìà è âïîëíå óâå­ðåí­íûå â ñåáå, òðå­áî­âà­ëè ñðà­æå­íèÿ; âåé­ÿíå è ôèäå­íÿíå áîëü­øå íàäåæä âîç­ëà­ãà­ëè íà çàòÿ­ãè­âà­íèå âîé­íû. (2) Òîëóì­íèé, õîòü åìó áûëè áîëü­øå ïî äóøå äîâî­äû ñâî­èõ, îïà­ñàë­ñÿ, êàê áû ôàëèñ­êàì íå íàäî­åë çàòÿ­íóâ­øèé­ñÿ ïîõîä, è îáú­ÿâèë, ÷òî íàìå­ðåí ñðà­æàòü­ñÿ çàâ­òðà. (3) Òî, ÷òî âðàã óêëî­íÿë­ñÿ îò ñðà­æå­íèÿ, ïîä­áàä­ðè­âà­ëî äèê­òà­òî­ðà è ðèì­ëÿí, è óæå íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü, êîãäà âîè­íû çàøó­ìå­ëè, ãðî­çÿ ïîé­òè íà ïðè­ñòóï ëàãå­ðÿ è ãîðî­äà, åñëè èì íå ïîç­âî­ëÿò ñðà­çèòü­ñÿ, âîé­ñêà îáå­èõ ñòî­ðîí âûõî­äÿò â ïîëå ìåæ­äó ëàãå­ðÿ­ìè. (4) Âåé­ÿíå áûëè ÷ðåç­âû­÷àé­íî ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íû, è îíè íàøëè, êîãî ïîñëàòü â îáõîä ÷åðåç õîë­ìû äëÿ âòîð­æå­íèÿ â ðèì­ñêèé ëàãåðü â ðàç­ãàð ñðà­æå­íèÿ.

Âîé­ñêà òðåõ íàðî­äîâ áûëè ðàñ­ñòàâ­ëå­íû òàê, ÷òî ïðà­âîå êðû­ëî çàíè­ìà­ëè âåé­ÿíå, ëåâîå — ôàëèñ­êè, à ñåðåäè­íó — ôèäå­íÿíå. (5) Ôàëèñ­êîâ ñïðà­âà àòà­êî­âàë äèê­òà­òîð, âåé­ÿí ñëå­âà — Êâèíê­öèé Êàïè­òî­ëèí, à ïðî­òèâ ôèäå­íÿí âûñòó­ïèë íà÷àëü­íèê êîí­íè­öû. (6) Íà ìãíî­âå­íèå âîöà­ðè­ëàñü ïîë­íàÿ òèøè­íà, âåäü íè ýòðóñ­êè íå ñîáè­ðà­ëèñü âñòó­ïàòü â áîé, ïîêà èõ íå ïðè­íóäÿò, íè äèê­òà­òîð, îãëÿäû­âàâ­øèé­ñÿ íà ðèì­ñêèå óêðåï­ëå­íèÿ, ãäå àâãó­ðû, áóäå ïòè­öå­ãà­äà­íèå îêà­æåò­ñÿ áëà­ãî­ïðè­ÿò­íûì, ïî óãî­âî­ðó äîëæ­íû áûëè ïîäàòü çíàê. (7) ×óòü òîëü­êî îí åãî çàìå­òèë, êàê ïåð­âû­ìè âûñëàë íà íåïðè­ÿ­òå­ëÿ âñàä­íè­êîâ, ïîíåñ­øèõ­ñÿ ñ êðè­êîì íà âðà­ãà; çàòåì âñåþ ñèëîþ óäà­ðè­ëà ñëå­äî­âàâ­øàÿ çà íèìè ïåõîòà. (8) Íèãäå íå ñäåð­æà­ëè ýòðóñ­ñêèå ëåãè­î­íû íàòèñ­êà ðèì­ëÿí. Óïîð­íîå ñîïðî­òèâ­ëå­íèå îêà­çû­âà­ëà êîí­íè­öà — ýòî ñàì öàðü, õðàá­ðåé­øèé èç âñàä­íè­êîâ, ïîÿâ­ëÿ­ÿñü òî òóò, òî òàì ïåðåä ðèì­ëÿ­íà­ìè, ðàñ­ñå­ÿâ­øè­ìè­ñÿ â ïðå­ñëå­äî­âà­íèè, îòòÿ­ãè­âàë èñõîä áîÿ.

18. in­ter hos­tes va­riae fue­re sen­ten­tiae. Fa­lis­cus, pro­cul ab do­mo mi­li­tiam aeg­re pa­tiens sa­tis­que fi­dens si­bi, pos­ce­re pug­nam: Veien­ti Fi­de­na­ti­que plus spei in tra­hen­do bel­lo es­se. [2] To­lum­nius, quam­quam suo­rum ma­gis pla­ce­bant con­si­lia, ne lon­gin­quam mi­li­tiam non pa­te­ren­tur Fa­lis­ci, pos­te­ro die se pug­na­tu­rum edi­cit. [3] dic­ta­to­ri ac Ro­ma­nis, quod det­rac­tas­set pug­nam hos­tis, ani­mi ac­ces­se­re; pos­te­ro­que die iam mi­li­ti­bus castra ur­bem­que se op­pug­na­tu­ros fre­men­ti­bus ni co­pia pug­nae fiat, ut­rim­que acies in­ter bi­na castra in me­dium cam­pi pro­ce­dunt. [4] Veiens mul­ti­tu­di­ne abun­dans, qui in­ter di­mi­ca­tio­nem castra Ro­ma­na adgre­de­ren­tur post mon­tes cir­cum­mi­sit. tri­um po­pu­lo­rum exer­ci­tus ita ste­tit instruc­tus ut dextrum cor­nu Veien­tes, si­nistrum Fa­lis­ci te­ne­rent, me­dii Fi­de­na­tes es­sent. [5] Dic­ta­tor dextro cor­nu ad­ver­sus Fa­lis­cos, si­nistro contra Veien­tem Ca­pi­to­li­nus Quincti­us in­tu­lit sig­na; an­te me­diam aciem cum equi­ta­tu ma­gis­ter equi­tum pro­ces­sit. [6] pa­rum­per si­len­tium et quies fuit nec Et­rus­cis, ni­si co­ge­ren­tur, pug­nam ini­tu­ris et dic­ta­to­re ar­cem Ro­ma­nam res­pec­tan­te, ut ex ea ab augu­ri­bus, si­mul aves ri­te ad­mi­sis­sent, ex com­po­si­to tol­le­re­tur sig­num. [7] quod si­mul conspe­xit, pri­mos equi­tes cla­mo­re sub­la­to in hos­tem emi­sit; se­cu­ta pe­di­tum acies in­gen­ti vi confli­xit. [8] nul­la par­te le­gio­nes Et­rus­cae sus­ti­nue­re im­pe­tum Ro­ma­no­rum; eques ma­xi­me re­sis­te­bat; equi­tum­que lon­ge for­tis­si­mus ip­se rex ab om­ni par­te ef­fu­se se­quen­ti­bus obe­qui­tans Ro­ma­nis tra­he­bat cer­ta­men.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000419 1364000420 1364000421