Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 22

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

22. (1) Ïðè ïåð­âûõ ëó÷àõ ñîëí­öà äèê­òà­òîð ïîâå­ëåë âñåì áûòü çà Êâè­ðè­íàëü­ñêè­ìè âîðîòà­ìè. Ó êîãî áûëè ñèëû íîñèòü îðó­æèå, ÿâè­ëèñü â ïîë­íîé ãîòîâ­íî­ñòè. (2) Ëåæàâ­øèå íàãîòî­âå çíà­ìå­íà ïðè­íî­ñÿò èç êàç­íà­÷åé­ñòâà ê äèê­òà­òî­ðó. Âî âðå­ìÿ ýòèõ ïðè­ãîòîâ­ëå­íèé íåïðè­ÿ­òåëü îòñòó­ïèë íà âîç­âû­øåí­íîñòü. Äèê­òà­òîð ïîäî­øåë òóäà ñî ñâî­èì âîé­ñêîì, â ñðà­æå­íèè áëèç Íîìåí­òà ðàñ­ñå­ÿë âîé­ñêî ýòðóñ­êîâ è, îòî­ãíàâ èõ çà ñòå­íû Ôèäåí, îáëî­æèë ãîðîä âàëîì. (3) Íî âûñî­êî ðàñ­ïî­ëî­æåí­íûé è õîðî­øî óêðåï­ëåí­íûé ãîðîä íåëü­çÿ áûëî âçÿòü ïðè­ñòó­ïîì, äà è â îñà­äå íå áûëî íèêà­êî­ãî ñìûñ­ëà, ïîòî­ìó ÷òî ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ íå òîëü­êî õâà­òà­ëî, íî áëà­ãî­äà­ðÿ îáèëü­íî­ìó ïîä­âî­çó áûëî äàæå ñ èçáûò­êîì. (4) Òîãäà, ïîòå­ðÿâ íàäåæ­äó êàê íà çàõâàò, òàê è íà äîá­ðî­âîëü­íóþ ñäà­÷ó ãîðî­äà, äèê­òà­òîð, êîòî­ðî­ìó âñëåä­ñò­âèå áëèç­êî­ãî ñîñåä­ñòâà çíà­êî­ìà áûëà ìåñò­íîñòü, ïðè­êà­çàë ñäå­ëàòü ïîä­êîï ïîä êðå­ïîñòü ñ ïðî­òè­âî­ïî­ëîæ­íîé ñòî­ðî­íû ãîðî­äà, êîòî­ðóþ îñòà­âè­ëè áåç âñÿ­êî­ãî âíè­ìà­íèÿ, ïîòî­ìó ÷òî îíà áûëà, êàçà­ëîñü, âïîëíå çàùè­ùå­íà ñàìîé ïðè­ðî­äîé. (5) Íà ïîä­ñòó­ïàõ ê äðó­ãèì ó÷àñò­êàì ñòå­íû äèê­òà­òîð ââåë â áîé âîé­ñêî, ðàçäå­ëåí­íîå — äëÿ ñìå­íû — íà ÷åòû­ðå îòðÿäà, è äíåì è íî÷üþ îòâëå­êàë âðà­ãà, (6) ïîêà ñêâîçü ïðî­ðû­òóþ îò ëàãå­ðÿ ãîðó íå îòêðûë­ñÿ ïóòü ê êðå­ïî­ñòè, à íåïðè­ÿ­òåëü­ñêèé êëè÷ íàä ãîëî­âà­ìè íå îòêðûë ýòðóñ­êàì, îòâëå­÷åí­íûì ìíè­ìû­ìè óãðî­çà­ìè îò ïîä­ëèí­íîé îïàñ­íî­ñòè, ÷òî ãîðîä âçÿò.

(7) Â òîò ãîä öåí­çî­ðû Ãàé Ôóðèé Ïàöèë è Ìàðê Ãåãà­íèé Ìàöå­ðèí îñìîò­ðå­ëè è îäîá­ðè­ëè îáùå­ñò­âåí­íîå çäà­íèå íà Ìàð­ñî­âîì ïîëå65, â êîòî­ðîì âïåð­âûå áûëà ïðî­âåäå­íà ïåðå­ïèñü íàñå­ëå­íèÿ.

22. Dic­ta­tor om­nes lu­ce pri­ma extra por­tam Col­li­nam ades­se iubet. qui­bus­cum­que vi­res sup­pe­te­bant ad ar­ma fe­ren­da praes­to fue­re. [2] sig­na ex aera­rio prompta fe­run­tur ad dic­ta­to­rem. quae cum age­ren­tur, hos­tes in lo­ca al­tio­ra con­ces­se­re. eo dic­ta­tor ag­mi­ne in­fes­to su­bit, nec pro­cul No­men­to sig­nis con­la­tis fu­dit Et­rus­cas le­gio­nes; com­pu­lit in­de in ur­bem Fi­de­nas val­lo­que cir­cum­de­dit; [3] sed ne­que sca­lis ca­pi po­te­rat urbs al­ta et mu­ni­ta ne­que in ob­si­dio­ne vis ul­la erat, quia fru­men­tum non ne­ces­si­ta­ti mo­do sa­tis sed co­piae quo­que abun­de ex an­te con­vec­to suf­fi­cie­bat. [4] ita ex­pug­nan­di pa­ri­ter co­gen­di­que ad de­di­tio­nem spe amis­sa, dic­ta­tor in lo­cis prop­ter pro­pin­qui­ta­tem no­tis ab aver­sa par­te ur­bis, ma­xi­me neg­lec­ta quia suap­te na­tu­ra tu­tis­si­ma erat, age­re in ar­cem cu­ni­cu­lum insti­tuit. [5] ip­se di­ver­sis­si­mis lo­cis su­beun­do ad moe­nia quad­ri­fa­riam di­vi­so exer­ci­tu qui alii aliis suc­ce­de­rent ad pug­nam, con­ti­nen­ti die ac noc­te proe­lio ab sen­su ope­ris hos­tes aver­te­bat, [6] do­nec per­fos­so mon­te erec­ta in ar­cem via est, in­ten­tis­que Et­rus­cis ad va­nas a cer­to pe­ri­cu­lo mi­nas cla­mor sup­ra ca­put hos­ti­lis cap­tam ur­bem os­ten­dit.

[7] eo an­no C. Fu­rius Pa­cu­lus et M. Ge­ga­nius Ma­ce­ri­nus cen­so­res vil­lam pub­li­cam in cam­po Mar­tio pro­ba­ve­runt, ibi­que pri­mum cen­sus po­pu­li est ac­tus.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 65«Îáùå­ñò­âåí­íîå çäà­íèå» (Vil­la pub­li­ca) áûëî ïîñòðî­å­íî â 435 ã. äî í. ý. íà Ìàð­ñî­âîì ïîëå, íåäà­ëå­êî îò Ôëà­ìè­íè­å­âà öèð­êà. Âïî­ñëåä­ñò­âèè Vil­la pub­li­ca ïåðå­ñòðà­è­âà­ëàñü, åå ðàç­ìå­ðû óâå­ëè­÷è­âà­ëèñü (194 è 34 ãã. äî í. ý.), îíà ñòà­ëà ïîñòî­ÿí­íûì ìåñòîì ïðî­âåäå­íèÿ öåí­çà è íàáî­ðà âîé­ñêà. Çäåñü æå ïîìå­ùà­ëèñü àâãó­ðû âî âðå­ìÿ íàðîä­íûõ ñîáðà­íèé.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364000423 1364000424 1364000425