Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
22. (1) Ïðè ïåðâûõ ëó÷àõ ñîëíöà äèêòàòîð ïîâåëåë âñåì áûòü çà Êâèðèíàëüñêèìè âîðîòàìè. Ó êîãî áûëè ñèëû íîñèòü îðóæèå, ÿâèëèñü â ïîëíîé ãîòîâíîñòè. (2) Ëåæàâøèå íàãîòîâå çíàìåíà ïðèíîñÿò èç êàçíà÷åéñòâà ê äèêòàòîðó. Âî âðåìÿ ýòèõ ïðèãîòîâëåíèé íåïðèÿòåëü îòñòóïèë íà âîçâûøåííîñòü. Äèêòàòîð ïîäîøåë òóäà ñî ñâîèì âîéñêîì, â ñðàæåíèè áëèç Íîìåíòà ðàññåÿë âîéñêî ýòðóñêîâ è, îòîãíàâ èõ çà ñòåíû Ôèäåí, îáëîæèë ãîðîä âàëîì. (3) Íî âûñîêî ðàñïîëîæåííûé è õîðîøî óêðåïëåííûé ãîðîä íåëüçÿ áûëî âçÿòü ïðèñòóïîì, äà è â îñàäå íå áûëî íèêàêîãî ñìûñëà, ïîòîìó ÷òî ïðîäîâîëüñòâèÿ íå òîëüêî õâàòàëî, íî áëàãîäàðÿ îáèëüíîìó ïîäâîçó áûëî äàæå ñ èçáûòêîì. (4) Òîãäà, ïîòåðÿâ íàäåæäó êàê íà çàõâàò, òàê è íà äîáðîâîëüíóþ ñäà÷ó ãîðîäà, äèêòàòîð, êîòîðîìó âñëåäñòâèå áëèçêîãî ñîñåäñòâà çíàêîìà áûëà ìåñòíîñòü, ïðèêàçàë ñäåëàòü ïîäêîï ïîä êðåïîñòü ñ ïðîòèâîïîëîæíîé ñòîðîíû ãîðîäà, êîòîðóþ îñòàâèëè áåç âñÿêîãî âíèìàíèÿ, ïîòîìó ÷òî îíà áûëà, êàçàëîñü, âïîëíå çàùèùåíà ñàìîé ïðèðîäîé. (5) Íà ïîäñòóïàõ ê äðóãèì ó÷àñòêàì ñòåíû äèêòàòîð ââåë â áîé âîéñêî, ðàçäåëåííîå — äëÿ ñìåíû — íà ÷åòûðå îòðÿäà, è äíåì è íî÷üþ îòâëåêàë âðàãà, (6) ïîêà ñêâîçü ïðîðûòóþ îò ëàãåðÿ ãîðó íå îòêðûëñÿ ïóòü ê êðåïîñòè, à íåïðèÿòåëüñêèé êëè÷ íàä ãîëîâàìè íå îòêðûë ýòðóñêàì, îòâëå÷åííûì ìíèìûìè óãðîçàìè îò ïîäëèííîé îïàñíîñòè, ÷òî ãîðîä âçÿò. (7)  òîò ãîä öåíçîðû Ãàé Ôóðèé Ïàöèë è Ìàðê Ãåãàíèé Ìàöåðèí îñìîòðåëè è îäîáðèëè îáùåñòâåííîå çäàíèå íà Ìàðñîâîì ïîëå65, â êîòîðîì âïåðâûå áûëà ïðîâåäåíà ïåðåïèñü íàñåëåíèÿ. |
22. Dictator omnes luce prima extra portam Collinam adesse iubet. quibuscumque vires suppetebant ad arma ferenda praesto fuere. [2] signa ex aerario prompta feruntur ad dictatorem. quae cum agerentur, hostes in loca altiora concessere. eo dictator agmine infesto subit, nec procul Nomento signis conlatis fudit Etruscas legiones; compulit inde in urbem Fidenas valloque circumdedit; [3] sed neque scalis capi poterat urbs alta et munita neque in obsidione vis ulla erat, quia frumentum non necessitati modo satis sed copiae quoque abunde ex ante convecto sufficiebat. [4] ita expugnandi pariter cogendique ad deditionem spe amissa, dictator in locis propter propinquitatem notis ab aversa parte urbis, maxime neglecta quia suapte natura tutissima erat, agere in arcem cuniculum instituit. [5] ipse diversissimis locis subeundo ad moenia quadrifariam diviso exercitu qui alii aliis succederent ad pugnam, continenti die ac nocte proelio ab sensu operis hostes avertebat, [6] donec perfosso monte erecta in arcem via est, intentisque Etruscis ad vanas a certo periculo minas clamor supra caput hostilis captam urbem ostendit. [7] eo anno C. Furius Paculus et M. Geganius Macerinus censores villam publicam in campo Martio probaverunt, ibique primum census populi est actus. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß