Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 26

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

26. (1) Ïîâî­äîì ê íàçíà­÷å­íèþ êîí­ñóëü­ñêèõ âûáî­ðîâ ïîñëó­æè­ëî ãîòî­âÿ­ùå­å­ñÿ íàïà­äå­íèå ýêâîâ è âîëü­ñêîâ, î êîòî­ðîì ñîîá­ùè­ëè ëàòè­íû è ãåð­íè­êè. (2) Êîí­ñó­ëà­ìè ñòà­ëè Òèò Êâèíê­öèé Öèí­öèí­íàò, ñûí Ëóöèÿ, ïî ïðî­çâè­ùó Ïóíè­åö, è Ãíåé Þëèé Ìåí­òîí [431 ã.]. Óãðî­çà âîé­íû íà ýòîò ðàç íå ðàñ­ñå­ÿ­ëàñü. (3) Íàáðàâ âîè­íîâ íà îñíî­âà­íèè ñâÿ­ùåí­íî­ãî çàêî­íà71, êîòî­ðûé èìåë ÷ðåç­âû­÷àé­íóþ ñèëó ïðè íàáî­ðå íà âîåí­íóþ ñëóæ­áó, äâà ñèëü­íûõ âîé­ñêà ñ äâóõ ñòî­ðîí ñîøëèñü ó Àëü­ãèäà è òàì ñòà­ëè ëàãå­ðåì, ýêâû — ñâî­èì, âîëü­ñêè — ñâî­èì. (4) Ê óêðåï­ëå­íèþ ëàãå­ðÿ, êàê è ê çàêàë­êå âîè­íîâ, íèêî­ãäà åùå íå ïðè­ëà­ãà­ëè ñòîëü­êî ñòà­ðà­íèé ïðåä­âî­äè­òå­ëè ýêâîâ è âîëü­ñêîâ. (5) Èçâå­ñòèÿ îá ýòîì òîëü­êî óñè­ëè­âà­ëè òðå­âî­ãó â Ðèìå. Ñåíàò ðåøèë íàçíà­÷èòü äèê­òà­òî­ðà, èáî ýòè íàðî­äû, õîòü è ÷àñòî áûâà­ëè ðàç­áè­òû, íèêî­ãäà åùå íå ïðè­ñòó­ïà­ëè ê âîéíå ñ òàêîé ðåøè­ìî­ñòüþ, òîãäà êàê â Ðèìå ñòîëü­êèõ ìóæ­÷èí èñòðå­áè­ëà ÷óìà. (6) Íî ãëàâ­íîå — âñåõ ïóãà­ëî êðè­âî­äó­øèå êîí­ñó­ëîâ, èõ ðàçäî­ðû è ñòû÷­êè ïðè ñîâå­ùà­íè­ÿõ. Íåêî­òî­ðûå ëåòî­ïèñ­öû ãîâî­ðÿò î íåóäà÷­íîì ñðà­æå­íèè, äàí­íîì ýòè­ìè êîí­ñó­ëà­ìè íà Àëü­ãèäå, êàêî­âîå è ïîñëó­æè­ëî ïðè­÷è­íîé èçáðà­íèÿ äèê­òà­òî­ðà. Èçâåñò­íî òîëü­êî, ÷òî, íåñî­ãëàñ­íûå â ïðî­÷åì, îíè ëèøü ñîøëèñü, ïðî­òè­âî­äåé­ñò­âóÿ âîëå ñåíà­òî­ðîâ è ïðå­ïÿò­ñò­âóÿ èçáðà­íèþ äèê­òà­òî­ðà äî òåõ ïîð. Íî âîò ñòà­ëè ïîñòó­ïàòü âåñòè, îäíà ñòðàø­íåé äðó­ãîé. (7) À ïîñêîëü­êó êîí­ñó­ëû ñåíà­òó íå ïîä­÷è­íè­ëèñü, Êâèíò Ñåð­âè­ëèé Ïðèñê, âûêà­çàâ­øèé ñâîè äîñòî­èí­ñòâà íà âûñ­øèõ äîëæ­íî­ñòÿõ, îáðà­òèë­ñÿ ê íàðîä­íûì òðè­áó­íàì: (8) «Ê âàì, ðàç óæ äåëî äîøëî äî êðàé­íî­ñòè, âçû­âà­åò ñåíàò, ÷òîáû â ñòîëü ðåøàþ­ùèé ìèã âû ñâî­åþ âëà­ñòüþ ïîíóäè­ëè êîí­ñó­ëîâ èçáðàòü äèê­òà­òî­ðà». (9) Òðè­áó­íû, âíÿâ ýòî­ìó îáðà­ùå­íèþ è íàé­äÿ â íåì âîç­ìîæ­íîñòü äëÿ ðàñ­øè­ðå­íèÿ ñâî­åãî âëè­ÿ­íèÿ, óäà­ëÿ­þò­ñÿ, à çàòåì îò èìå­íè âñåé êîë­ëå­ãèè îáú­ÿâ­ëÿ­þò î òîì, ÷òî êîí­ñó­ëàì íàä­ëå­æèò ïîâè­íî­âàòü­ñÿ ðåøå­íè­ÿì ñåíà­òà, à åñëè îíè è äàëåå áóäóò ïðî­òè­âèòü­ñÿ åäè­íî­äóø­íî­ìó ìíå­íèþ âûñ­øå­ãî ñîñëî­âèÿ, òðè­áó­íû îòäà­äóò ïðè­êàç î çàòî­÷å­íèè èõ â òåì­íè­öó. (10) Êîí­ñó­ëû ïðåä­ïî­÷ëè ïîêî­ðèòü­ñÿ òðè­áó­íàì, à íå ñåíà­òó, îáâè­íÿÿ ñåíà­òî­ðîâ â òîì, ÷òî òå ïîæåðò­âî­âà­ëè ïîë­íî­ìî­÷è­ÿ­ìè âåð­õîâ­íîé âëà­ñòè è îòäà­ëè êîí­ñóëü­ñòâî âî âëàñòü òðè­áó­íîâ, êîëü ñêî­ðî òå â ñîñòî­ÿ­íèè ïðè­íóäèòü ê ÷åìó-ëèáî êîí­ñó­ëîâ è äàæå — ÷òî ìîæåò áûòü ñòðàø­íåå äëÿ ñ.200 ÷àñò­íî­ãî ëèöà? — çàêëþ­÷èòü èõ â îêî­âû! (11) Íàçíà­÷èòü äèê­òà­òî­ðà ïî æðå­áèþ — èáî äàæå è â ýòîì êîí­ñó­ëû íå ñìîã­ëè ïðèé­òè ê ñîãëà­ñèþ — äîë­æåí áûë Òèò Êâèíê­öèé. Îí îáú­ÿâèë äèê­òà­òî­ðîì Àâëà Ïîñòó­ìèÿ Òóáåð­òà, ñâî­åãî çÿòÿ, ïðà­âè­òå­ëÿ î÷åíü ñòðî­ãî­ãî; òîò íàçíà­÷èë íà÷àëü­íè­êîì êîí­íè­öû Ëóöèÿ Þëèÿ. (12) Òóò æå îáú­ÿâ­ëÿ­åò­ñÿ íàáîð, ïðå­êðà­ùå­íèå ñóäî­ïðî­èç­âîä­ñòâà è çàïðåò çàíè­ìàòü­ñÿ â ãîðî­äå ÷åì áû òî íè áûëî, êðî­ìå ïîä­ãîòîâ­êè ê âîéíå. Ðàç­áîð äåë îá óêëî­íå­íèè îò âîåí­íîé ñëóæ­áû îòêëà­äû­âà­åò­ñÿ äî îêîí­÷à­íèÿ âîé­íû. Òåïåðü è òå, êòî, áûòü ìîæåò, íå ïîä­ëå­æàë ïðè­çû­âó, ïðåä­ïî­÷ëè çàïè­ñàòü­ñÿ. Îò ãåð­íè­êîâ è ëàòè­íîâ òîæå çàòðå­áî­âà­íû áûëè îïîë­÷åí­öû; è òå è äðó­ãèå ðåâ­íîñò­íî èñïîë­íè­ëè ïðè­êàç äèê­òà­òî­ðà.

26. tu­mul­tus cau­sa fuit, quem ab Aequis et Volscis La­ti­ni at­que Her­ni­ci nun­tia­rant. [2] T. Quincti­us L. f. Cin­cin­na­tus — eidem et Poe­no cog­no­men ad­di­tur — et Cn. Iuli­us Men­to con­su­les fac­ti. [3] nec ultra ter­ror bel­li est di­la­tus. le­ge sac­ra­ta, quae ma­xi­ma apud eos vis co­gen­dae mi­li­tiae erat, di­lec­tu ha­bi­to ut­rim­que va­li­di exer­ci­tus pro­fec­ti in Al­gi­dum con­ve­ne­re, [4] ibi­que seor­sum Aequi, seor­sum Volsci castra com­mu­ni­ve­re, in­ten­tior­que quam un­quam an­te mu­nien­di exer­cen­di­que mi­li­tem cu­ra du­ci­bus erat. [5] eo plus nun­tii ter­ro­ris Ro­mam at­tu­le­re. se­na­tui dic­ta­to­rem di­ci pla­cuit, quia et­si sae­pe vic­ti po­pu­li maio­re ta­men co­na­tu quam alias un­quam re­bel­la­rant, et ali­quan­tum Ro­ma­nae iuven­tu­tis mor­bo ab­sumptum erat. [6] an­te om­nia pra­vi­tas con­su­lum dis­cor­dia­que in­ter ip­sos et cer­ta­mi­na in con­si­liis om­ni­bus ter­re­bant. sunt qui ma­le pug­na­tum ab his con­su­li­bus in Al­gi­do auc­to­res sint eam­que cau­sam dic­ta­to­ris crean­di fuis­se. [7] il­lud sa­tis constat ad alia dis­cor­des in uno ad­ver­sus pat­rum vo­lun­ta­tem con­sen­sis­se ne di­ce­rent dic­ta­to­rem, do­nec cum alia aliis ter­ri­bi­lio­ra ad­fer­ren­tur nec in auc­to­ri­ta­te se­na­tus con­su­les es­sent, Q. Ser­vi­lius Pris­cus, sum­mis ho­no­ri­bus eg­re­gie usus, [8] «Vos» in­quit, «tri­bu­ni ple­bis, quo­niam ad extre­ma ven­tum est, se­na­tus ap­pel­lat ut in tan­to discri­mi­ne rei pub­li­cae dic­ta­to­rem di­ce­re con­su­les pro po­tes­ta­te vestra co­ga­tis.» [9] qua vo­ce audi­ta oc­ca­sio­nem ob­la­tam ra­ti tri­bu­ni augen­dae po­tes­ta­tis se­ce­dunt pro­que col­le­gio pro­nun­tiant pla­ce­re con­su­les se­na­tui dic­to audien­tes es­se; si ad­ver­sus con­sen­sum amplis­si­mi or­di­nis ultra ten­dant, in vincla se du­ci eos ius­su­ros. [10] con­su­les ab tri­bu­nis quam ab se­na­tu vin­ci ma­lue­runt, pro­di­tum a pat­ri­bus sum­mi im­pe­rii ius da­tum­que sub iugum tri­bu­ni­ciae po­tes­ta­ti con­su­la­tum me­mo­ran­tes, si qui­dem co­gi ali­quid pro po­tes­ta­te ab tri­bu­no con­su­les et — quo quid ul­te­rius pri­va­te ti­men­dum fo­ret? — in vincla etiam du­ci pos­sent. [11] sors, ut dic­ta­to­rem di­ce­ret — nam ne id qui­dem in­ter col­le­gas con­ve­ne­rat — T. Quinctio eve­nit. is A. Pos­tu­mium Tu­ber­tum, so­ce­rum suum, se­ve­ris­si­mi im­pe­rii vi­rum, dic­ta­to­rem di­xit; ab eo L. Iuli­us ma­gis­ter equi­tum est dic­tus. [12] di­lec­tus si­mul edi­ci­tur et ius­ti­tium, ne­que aliud to­ta ur­be agi quam bel­lum ap­pa­ra­ri. cog­ni­tio va­can­tium mi­li­tiae mu­ne­re post bel­lum dif­fer­tur; ita du­bii quo­que incli­nant ad no­mi­na dan­da. et Her­ni­cis La­ti­nis­que mi­li­tes im­pe­ra­ti; ut­rim­que eni­xe oboe­di­tum dic­ta­to­ri est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 71Òàêîé çàêîí îáðå­êàë îñëóø­íè­êîâ â æåðò­âó ïîä­çåì­íûì áîãàì (ò. å. âñÿ­êèé èìåë ïðà­âî èõ óáèòü).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364000427 1364000428 1364000429