Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1) Ïîâîäîì ê íàçíà÷åíèþ êîíñóëüñêèõ âûáîðîâ ïîñëóæèëî ãîòîâÿùååñÿ íàïàäåíèå ýêâîâ è âîëüñêîâ, î êîòîðîì ñîîáùèëè ëàòèíû è ãåðíèêè. (2) Êîíñóëàìè ñòàëè Òèò Êâèíêöèé Öèíöèííàò, ñûí Ëóöèÿ, ïî ïðîçâèùó Ïóíèåö, è Ãíåé Þëèé Ìåíòîí [431 ã.]. Óãðîçà âîéíû íà ýòîò ðàç íå ðàññåÿëàñü. (3) Íàáðàâ âîèíîâ íà îñíîâàíèè ñâÿùåííîãî çàêîíà71, êîòîðûé èìåë ÷ðåçâû÷àéíóþ ñèëó ïðè íàáîðå íà âîåííóþ ñëóæáó, äâà ñèëüíûõ âîéñêà ñ äâóõ ñòîðîí ñîøëèñü ó Àëüãèäà è òàì ñòàëè ëàãåðåì, ýêâû — ñâîèì, âîëüñêè — ñâîèì. (4) Ê óêðåïëåíèþ ëàãåðÿ, êàê è ê çàêàëêå âîèíîâ, íèêîãäà åùå íå ïðèëàãàëè ñòîëüêî ñòàðàíèé ïðåäâîäèòåëè ýêâîâ è âîëüñêîâ. (5) Èçâåñòèÿ îá ýòîì òîëüêî óñèëèâàëè òðåâîãó â Ðèìå. Ñåíàò ðåøèë íàçíà÷èòü äèêòàòîðà, èáî ýòè íàðîäû, õîòü è ÷àñòî áûâàëè ðàçáèòû, íèêîãäà åùå íå ïðèñòóïàëè ê âîéíå ñ òàêîé ðåøèìîñòüþ, òîãäà êàê â Ðèìå ñòîëüêèõ ìóæ÷èí èñòðåáèëà ÷óìà. (6) Íî ãëàâíîå — âñåõ ïóãàëî êðèâîäóøèå êîíñóëîâ, èõ ðàçäîðû è ñòû÷êè ïðè ñîâåùàíèÿõ. Íåêîòîðûå ëåòîïèñöû ãîâîðÿò î íåóäà÷íîì ñðàæåíèè, äàííîì ýòèìè êîíñóëàìè íà Àëüãèäå, êàêîâîå è ïîñëóæèëî ïðè÷èíîé èçáðàíèÿ äèêòàòîðà. Èçâåñòíî òîëüêî, ÷òî, íåñîãëàñíûå â ïðî÷åì, îíè ëèøü ñîøëèñü, ïðîòèâîäåéñòâóÿ âîëå ñåíàòîðîâ è ïðåïÿòñòâóÿ èçáðàíèþ äèêòàòîðà äî òåõ ïîð. Íî âîò ñòàëè ïîñòóïàòü âåñòè, îäíà ñòðàøíåé äðóãîé. (7) À ïîñêîëüêó êîíñóëû ñåíàòó íå ïîä÷èíèëèñü, Êâèíò Ñåðâèëèé Ïðèñê, âûêàçàâøèé ñâîè äîñòîèíñòâà íà âûñøèõ äîëæíîñòÿõ, îáðàòèëñÿ ê íàðîäíûì òðèáóíàì: (8) «Ê âàì, ðàç óæ äåëî äîøëî äî êðàéíîñòè, âçûâàåò ñåíàò, ÷òîáû â ñòîëü ðåøàþùèé ìèã âû ñâîåþ âëàñòüþ ïîíóäèëè êîíñóëîâ èçáðàòü äèêòàòîðà». (9) Òðèáóíû, âíÿâ ýòîìó îáðàùåíèþ è íàéäÿ â íåì âîçìîæíîñòü äëÿ ðàñøèðåíèÿ ñâîåãî âëèÿíèÿ, óäàëÿþòñÿ, à çàòåì îò èìåíè âñåé êîëëåãèè îáúÿâëÿþò î òîì, ÷òî êîíñóëàì íàäëåæèò ïîâèíîâàòüñÿ ðåøåíèÿì ñåíàòà, à åñëè îíè è äàëåå áóäóò ïðîòèâèòüñÿ åäèíîäóøíîìó ìíåíèþ âûñøåãî ñîñëîâèÿ, òðèáóíû îòäàäóò ïðèêàç î çàòî÷åíèè èõ â òåìíèöó. (10) Êîíñóëû ïðåäïî÷ëè ïîêîðèòüñÿ òðèáóíàì, à íå ñåíàòó, îáâèíÿÿ ñåíàòîðîâ â òîì, ÷òî òå ïîæåðòâîâàëè ïîëíîìî÷èÿìè âåðõîâíîé âëàñòè è îòäàëè êîíñóëüñòâî âî âëàñòü òðèáóíîâ, êîëü ñêîðî òå â ñîñòîÿíèè ïðèíóäèòü ê ÷åìó-ëèáî êîíñóëîâ è äàæå — ÷òî ìîæåò áûòü ñòðàøíåå äëÿ ñ.200 ÷àñòíîãî ëèöà? — çàêëþ÷èòü èõ â îêîâû! (11) Íàçíà÷èòü äèêòàòîðà ïî æðåáèþ — èáî äàæå è â ýòîì êîíñóëû íå ñìîãëè ïðèéòè ê ñîãëàñèþ — äîëæåí áûë Òèò Êâèíêöèé. Îí îáúÿâèë äèêòàòîðîì Àâëà Ïîñòóìèÿ Òóáåðòà, ñâîåãî çÿòÿ, ïðàâèòåëÿ î÷åíü ñòðîãîãî; òîò íàçíà÷èë íà÷àëüíèêîì êîííèöû Ëóöèÿ Þëèÿ. (12) Òóò æå îáúÿâëÿåòñÿ íàáîð, ïðåêðàùåíèå ñóäîïðîèçâîäñòâà è çàïðåò çàíèìàòüñÿ â ãîðîäå ÷åì áû òî íè áûëî, êðîìå ïîäãîòîâêè ê âîéíå. Ðàçáîð äåë îá óêëîíåíèè îò âîåííîé ñëóæáû îòêëàäûâàåòñÿ äî îêîí÷àíèÿ âîéíû. Òåïåðü è òå, êòî, áûòü ìîæåò, íå ïîäëåæàë ïðèçûâó, ïðåäïî÷ëè çàïèñàòüñÿ. Îò ãåðíèêîâ è ëàòèíîâ òîæå çàòðåáîâàíû áûëè îïîë÷åíöû; è òå è äðóãèå ðåâíîñòíî èñïîëíèëè ïðèêàç äèêòàòîðà. |
26. tumultus causa fuit, quem ab Aequis et Volscis Latini atque Hernici nuntiarant. [2] T. Quinctius L. f. Cincinnatus — eidem et Poeno cognomen additur — et Cn. Iulius Mento consules facti. [3] nec ultra terror belli est dilatus. lege sacrata, quae maxima apud eos vis cogendae militiae erat, dilectu habito utrimque validi exercitus profecti in Algidum convenere, [4] ibique seorsum Aequi, seorsum Volsci castra communivere, intentiorque quam unquam ante muniendi exercendique militem cura ducibus erat. [5] eo plus nuntii terroris Romam attulere. senatui dictatorem dici placuit, quia etsi saepe victi populi maiore tamen conatu quam alias unquam rebellarant, et aliquantum Romanae iuventutis morbo absumptum erat. [6] ante omnia pravitas consulum discordiaque inter ipsos et certamina in consiliis omnibus terrebant. sunt qui male pugnatum ab his consulibus in Algido auctores sint eamque causam dictatoris creandi fuisse. [7] illud satis constat ad alia discordes in uno adversus patrum voluntatem consensisse ne dicerent dictatorem, donec cum alia aliis terribiliora adferrentur nec in auctoritate senatus consules essent, Q. Servilius Priscus, summis honoribus egregie usus, [8] «Vos» inquit, «tribuni plebis, quoniam ad extrema ventum est, senatus appellat ut in tanto discrimine rei publicae dictatorem dicere consules pro potestate vestra cogatis.» [9] qua voce audita occasionem oblatam rati tribuni augendae potestatis secedunt proque collegio pronuntiant placere consules senatui dicto audientes esse; si adversus consensum amplissimi ordinis ultra tendant, in vincla se duci eos iussuros. [10] consules ab tribunis quam ab senatu vinci maluerunt, proditum a patribus summi imperii ius datumque sub iugum tribuniciae potestati consulatum memorantes, si quidem cogi aliquid pro potestate ab tribuno consules et — quo quid ulterius private timendum foret? — in vincla etiam duci possent. [11] sors, ut dictatorem diceret — nam ne id quidem inter collegas convenerat — T. Quinctio evenit. is A. Postumium Tubertum, socerum suum, severissimi imperii virum, dictatorem dixit; ab eo L. Iulius magister equitum est dictus. [12] dilectus simul edicitur et iustitium, neque aliud tota urbe agi quam bellum apparari. cognitio vacantium militiae munere post bellum differtur; ita dubii quoque inclinant ad nomina danda. et Hernicis Latinisque milites imperati; utrimque enixe oboeditum dictatori est. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß