Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
34. (1) Ñìåøàâøèñü ñ âðàãàìè, îíè âîøëè â âîðîòà, âçîáðàëèñü íà ñòåíû è îòòóäà äàëè çíàòü ñâîèì, ÷òî ãîðîä âçÿò. (2) Êàê òîëüêî äèêòàòîð, ñàì ïðîíèêøèé â îñòàâëåííûé íåïðèÿòåëåì ëàãåðü, çàìåòèë ïîäàííûé çíàê, îí, ïðåëüñòèâ ñâîèõ âîèíîâ, óæå æàæäàâøèõ íà÷àòü ðàçãðàáëåíèå ëàãåðÿ, åùå áîëüøåé äîáû÷åé â ãîðîäå, ïîâåë èõ ê âîðîòàì è, î÷óòèâøèñü â ãîðîäñêèõ ñòåíàõ, äâèíóëñÿ ïðÿìî ê êðåïîñòè, êóäà, êàê îí âèäåë, óñòðåìèëàñü òîëïà áåãëåöîâ. (3)  ãîðîäå ðåçíÿ áûëà íå ìåíüøå, ÷åì íà ïîëå áèòâû, ïîêóäà ïðîòèâíèê íå ïîáðîñàë îðóæèÿ è íå ñäàëñÿ, ìîëÿ äèêòàòîðà î ïîùàäå. È ãîðîä, è ëàãåðü áûëè ðàçãðàáëåíû. (4) Íà ñëåäóþùèé äåíü êàæäûé âñàäíèê-öåíòóðèîí ïîëó÷èë ïî æðåáèþ ïëåííèêà, à òå, êòî âûêàçàë îñîáóþ äîáëåñòü, — äâîèõ; îñòàâøèõñÿ ïëåííûõ ïðîäàëè â ðàáñòâî. È äèêòàòîð, âåðíóâøèéñÿ ñ òðèóìôîì â Ðèì âî ãëàâå ïîáåäîíîñíîãî è íàãðóæåííîãî áîãàòîé äîáû÷åé âîéñêà, (5) ïðèêàçàë íà÷àëüíèêó êîííèöû ñëîæèòü ïîëíîìî÷èÿ, à çàòåì è ñàì, ñ ïðèõîäîì ìèðà, îòêàçàëñÿ îò âëàñòè, êîòîðóþ øåñòíàäöàòüþ äíÿìè ðàíüøå ïðèíÿë ïåðåä ëèöîì ãðîçèâøåé âîåííîé îïàñíîñòè. (6) Íåêîòîðûå àâòîðû ëåòîïèñåé ñîîáùàþò, ÷òî â áèòâå ñ âåéÿíàìè ó Ôèäåí ïðèíèìàë ó÷àñòèå è ôëîò — òðóäíîå äåëî, â êîòîðîå íåâîçìîæíî ïîâåðèòü, âåäü è òåïåðü ýòà ðåêà ñ.207 íåäîñòàòî÷íî øèðîêà, à òîãäà, (7) íàñêîëüêî ìû çíàåì îò äðåâíèõ, îíà áûëà åùå ó́æå, ðàçâå ÷òî ýòè ïèñàòåëè, êàê âîäèòñÿ, â óãîäó òùåñëàâèþ îáúÿâèëè ïîáåäîé ôëîòà äåéñòâèÿ íåñêîëüêèõ ñóäåíûøåê, âîñïðåïÿòñòâîâàâøèõ íåïðèÿòåëüñêîé ïåðåïðàâå. |
34. hi postquam mixti hostibus portam intravere, in muros evadunt suisque capti oppidi signum ex muro tollunt. [2] quod ubi dictator conspexit — iam enim et ipse in deserta hostium castra penetraverat, — cupientem militem discurrere ad praedam spe iniecta maioris in urbe praedae ad portam ducit receptusque intra muros in arcem, quo ruere fugientium turbam videbat, pergit. [3] nec minor caedes in urbe quam in proelio fuit, donec abiectis armis nihil praeter vitam petentes dictatori deduntur. [4] urbs castraque diripiuntur. postero die singulis captivis ab equite ac centurionibus sorte ductis, et quorum eximia virtus fuerat, binis, aliis sub corona venundatis exercitum victorem opulentumque praeda triumphans dictator Romam reduxit; [5] iussoque magistro equitum abdicare se magistratu ipse deinde abdicat die sexto decimo reddito in pace imperio, quod in bello trepidisque rebus acceperat. [6] classi quoque ad Fidenas pugnatum cum Veientibus quidam in annales rettulere, rem aeque difficilem atque incredibilem nec nunc lato satis ad hoc amne et tum aliquanto, [7] ut a veteribus accepimus, artiore, nisi in traiectu forte fluminis prohibendo aliquarum navium concursum in maius, ut fit, celebrantes navalis victoriae vanum titulum appetivere. |