Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 35

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

35. (1)  ñëå­äóþ­ùåì ãîäó [425 ã.] âîåí­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè ñ êîí­ñóëü­ñêîé âëà­ñòüþ áûëè Àâë Ñåì­ï­ðî­íèé Àòðà­òèí, Ëóöèé Êâèíê­öèé Öèí­öèí­íàò, Ëóöèé Ôóðèé Ìåäóë­ëèí è Ëóöèé Ãîðà­öèé Áàð­áàò. (2) Ñ âåé­ÿ­íà­ìè áûëî çàêëþ­÷å­íî ïåðå­ìè­ðèå íà äâà­äöàòü ëåò, à ñ ýêâà­ìè — íà òðè ãîäà, õîòÿ îíè ïðî­ñè­ëè áîëü­øå­ãî ñðî­êà. Ñïî­êîé­íî áûëî è â Ãîðî­äå. (3) Ñëå­äóþ­ùèé ãîä [424 ã.] íå áûë ïðè­ìå­÷à­òå­ëåí íè âîé­íîþ çà ðóáå­æà­ìè, íè âíóò­ðåí­íè­ìè ðàçäî­ðà­ìè; ñëà­âó åìó äîñòà­âè­ëè èãðû, îáå­ùàí­íûå âî âðå­ìÿ âîé­íû, âåëè­êî­ëåï­íûå ñòà­ðà­íè­ÿ­ìè âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ è ñîáðàâ­øèå ìíî­ãèõ ñîñåäåé. (4) À òðè­áó­íà­ìè ñ êîí­ñóëü­ñêè­ìè ïîë­íî­ìî­÷è­ÿ­ìè áûëè Àïïèé Êëàâ­äèé Êðàññ, Ñïó­ðèé Íàâ­òèé Ðóòèë, Ëóöèé Ñåð­ãèé Ôèäå­íàò è Ñåêñò Þëèé Þë. Áëà­ãî­äà­ðÿ ðàäó­øèþ ãîñòå­ïðè­èì­öåâ, îêà­çàí­íî­ìó ñ âñå­îá­ùå­ãî îäîá­ðå­íèÿ, çðå­ëè­ùå äîñòà­âè­ëî ãîñòÿì åùå áîëü­øåå óäî­âîëü­ñò­âèå. (5) Ïîñëå èãð íàðîä­íûå òðè­áó­íû íà ñõîä­êàõ â ìÿòåæ­íûõ ðå÷àõ áðà­íè­ëè òîë­ïó çà åå ïðå­êëî­íå­íèå ïåðåä òåìè, êîãî îíà íåíà­âèäèò, çà òî, ÷òî ñëå­ïî îòäà­åò­ñÿ â âå÷­íîå ðàá­ñòâî (6) è íå òîëü­êî íå îñìå­ëè­âà­åò­ñÿ òðå­áî­âàòü ó÷à­ñòèÿ â ñîèñ­êà­íèè êîí­ñóëü­ñòâà, íî è íå çàáî­òèò­ñÿ íè î ñåáå, íè î ñâî­èõ äàæå â îáùèõ ïàò­ðè­öè­ÿì è ïëå­áå­ÿì ñîáðà­íè­ÿõ, ãäå èçáè­ðà­þò âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ. (7) Òàê ÷òî íå÷å­ãî è óäèâ­ëÿòü­ñÿ, ïî÷å­ìó ýòî íèêòî íè÷å­ãî íå äåëà­åò äëÿ áëà­ãà ïðî­ñòî­ãî íàðî­äà. Íà òÿæ­êèé òðóä, íà îïàñ­íîñòü èäóò ëèøü òàì, ãäå åñòü íàäåæ­äà íà âîç­íà­ãðàæ­äå­íèå è óñïåõ. Íåòó òàêî­ãî, çà ÷òî íå âçÿë­ñÿ áû ÷åëî­âåê, ëèøü áû òîëü­êî áîëü­øèå óñè­ëèÿ îáå­ùà­ëè áîëü­øèå íàãðà­äû. (8) Íå÷å­ãî òðå­áî­âàòü, íå÷å­ãî æäàòü, ÷òîáû êàêîé-íèáóäü íàðîä­íûé òðè­áóí ðèíóë­ñÿ ñëå­ïî òóäà, ãäå îïàñ­íî­ñòè âåëè­êè, à âîçäà­ÿ­íèÿ íåò, ãäå, ñðà­æà­ÿñü ïðî­òèâ ïàò­ðè­öè­åâ, îí íàâåð­íÿ­êà ïðå­âðà­òèò èõ â ñâî­èõ íåïðè­ìè­ðè­ìûõ âðà­ãîâ, à îò ïëå­áå­åâ, çà êîòî­ðûõ îí áóäåò áîðîòü­ñÿ, íå äîæäåò­ñÿ õîòü óâà­æå­íèÿ. (9) Âåëè­êèå äóøè ðîæ­äà­þò­ñÿ äëÿ âåëè­êèõ ïî÷å­ñòåé. È íè îäèí ïëå­áåé íå ñòàíåò ñåáÿ ïðå­çè­ðàòü, êîãäà ïëå­áåè íå áóäóò áîëü­øå ïðå­çðåí­íû­ìè. Íàäî, íàêî­íåö, íà òîì èëè èíîì ÷åëî­âå­êå ïðî­âå­ðèòü, ìîæ­íî ëè êîìó-íèáóäü èç ïëå­áåé­ñêî­ãî ñîñëî­âèÿ ïðå­äî­ñòà­âèòü îòïðàâ­ëå­íèå âûñ­øèõ äîëæ­íî­ñòåé — íåóæå­ëè íåâîç­ìîæ­íî, ÷òîáû íàøåë­ñÿ äåëü­íûé è õðàá­ðûé ÷åëî­âåê íåçíàò­íî­ãî ðîäà. (10) Ñ âåëè­÷àé­øè­ìè óñè­ëè­ÿ­ìè óäà­ëîñü îòâî­å­âàòü äëÿ ïëå­áå­åâ ïðà­âî áûòü èçáðàí­íû­ìè â âîåí­íûå òðè­áó­íû. Ëþäè, îòëè­÷èâ­øè­å­ñÿ íà âîåí­íîì è ãðàæ­äàí­ñêîì ïîïðè­ùå, ïðåäú­ÿâè­ëè ñâîè ïðà­âà.  ïåð­âûå ãîäû èõ îñêîðá­ëÿ­ëè, îòñòðà­íÿ­ëè è ïîä­íè­ìà­ëè íà ñìåõ ïàò­ðè­öèè è, íàêî­íåö, òå ïåðå­ñòà­ëè âûñòàâ­ëÿòü ñåáÿ íà ïîíî­øå­íüå. (11) Íàì íå ÿñíî, ãîâî­ðè­ëè íà ñõîä­êàõ, îò÷å­ãî íå îòìå­íÿò çàêîí, äîç­âî­ëÿ­þ­ùèé òî, ÷åìó íèêî­ãäà íå áûâàòü: âåäü óçà­êî­íåí­íîå íåðà­âåí­ñòâî íå ñòîëü îñêîðá­ëÿ­åò, êàê ïðå­çðå­íèå ê áóä­òî áû íå äîñòîé­íûì èçáðà­íèÿ.

35. in­se­quens an­nus tri­bu­nos mi­li­ta­res con­su­la­ri po­tes­ta­te ha­buit A. Sempro­nium At­ra­ti­num L. Quincti­um Cin­cin­na­tum L. Fu­rium Me­dul­li­num L. Ho­ra­tium Bar­ba­tum. [2] Veien­ti­bus an­no­rum vi­gin­ti in­du­tiae da­tae et Aequis trien­nii, cum plu­rium an­no­rum pe­tis­sent; et a se­di­tio­ni­bus ur­ba­nis oti­um fuit.

[3] an­num in­se­quen­tem ne­que bel­lo fo­ris ne­que do­mi se­di­tio­ne in­sig­nem lu­di bel­lo vo­ti ce­leb­rem et tri­bu­no­rum mi­li­tum ap­pa­ra­tu et fi­ni­ti­mo­rum con­cur­su fe­ce­re. [4] tri­bu­ni con­su­la­ri po­tes­ta­te erant Ap. Clau­dius Cras­sus Sp. Nau­tius Ru­tu­lus L. Ser­gius Fi­de­nas Sex. Juli­us Iulus. spec­ta­cu­lum co­mi­ta­te etiam hos­pi­tum, ad quam pub­li­ce con­sen­se­rant, ad­ve­nis gra­tius fuit. [5] post lu­dos con­tio­nes se­di­tio­sae tri­bu­no­rum ple­bi fue­runt, obiur­gan­tium mul­ti­tu­di­nem quod ad­mi­ra­tio­ne eorum quos odis­set stu­pens, [6] in aeter­no se ip­sa te­ne­ret ser­vi­tio, et non mo­do ad spem con­su­la­tus in par­tem re­vo­can­dam adspi­ra­re non aude­ret, sed ne in tri­bu­nis qui­dem mi­li­tum crean­dis, quae com­mu­nia es­sent co­mi­tia pat­rum ac ple­bis, aut sui aut suo­rum me­mi­nis­set. [7] de­si­ne­ret er­go mi­ra­ri cur ne­mo de com­mo­dis ple­bis age­ret; eo im­pen­di la­bo­rem ac pe­ri­cu­lum un­de emo­lu­men­tum at­que ho­nos spe­re­tur; ni­hil non adgres­su­ros ho­mi­nes si mag­na co­na­tis mag­na prae­mia pro­po­nan­tur; [8] ut qui­dem ali­quis tri­bu­nus ple­bis ruat cae­cus in cer­ta­mi­na pe­ri­cu­lo in­gen­ti, fruc­tu nul­lo, ex qui­bus pro cer­to ha­beat pat­res, ad­ver­sus quos ten­de­ret, bel­lo inex­pia­bi­li se per­se­cu­tu­ros, apud ple­bem, pro qua di­mi­ca­ve­rit, ni­hi­lo se ho­no­ra­tio­rem fo­re, ne­que spe­ran­dum ne­que pos­tu­lan­dum es­se. [9] mag­nos ani­mos mag­nis ho­no­ri­bus fie­ri. ne­mi­nem se ple­bei­um con­temptu­rum, ubi con­tem­ni de­sis­sent. ex­pe­riun­dam rem de­ni­que in uno aut al­te­ro es­se sit­ne ali­qui ple­bei­us fe­ren­do mag­no ho­no­ri, an por­ten­to si­mi­le mi­ra­cu­lo­que sit for­tem ac stre­nuum vi­rum ali­quem ex­sis­te­re or­tum ex ple­be. [10] sum­ma vi ex­pug­na­tum es­se ut tri­bu­ni mi­li­tum con­su­la­ri po­tes­ta­te et ex ple­be crea­ren­tur. pe­tis­se vi­ros do­mi mi­li­tiaeque spec­ta­tos; pri­mis an­nis sug­gil­la­tos, re­pul­sos, ri­sui pat­ri­bus fuis­se; de­sis­se postre­mo prae­be­re ad con­tu­me­liam os. [11] nec se vi­de­re cur non lex quo­que ab­ro­ge­tur, qua id li­ceat quod nun­quam fu­tu­rum sit; mi­no­rem quip­pe ru­bo­rem fo­re in iuris ini­qui­ta­te quam si per in­dig­ni­ta­tem ip­so­rum prae­te­rean­tur.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000436 1364000437 1364000438