Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà IV, ãë. 39

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

39. (1) Íèêòî íå â ñèëàõ áûë îêà­çàòü èì ñîïðî­òèâ­ëå­íèå, è òîãäà ïðåä­âî­äè­òåëü âîëü­ñêîâ äàë çíàê ïðî­ïóñ­êàòü íîâûé íåïðè­ÿ­òåëü­ñêèé îòðÿä, ïðè­ìåò­íûé ëåã­êè­ìè êðóã­ëû­ìè ùèòà­ìè, äî òåõ ïîð, ïîêà îí â ïûëó ñõâàò­êè íå îòî­ðâåò­ñÿ îò ñâî­èõ. (2) Êîãäà ýòî ñëó­÷è­ëîñü, îêðó­æåí­íûå âñàä­íè­êè íå ñìîã­ëè ïðî­ðâàòü­ñÿ íàçàä, òîé æå äîðî­ãîé, ÷òî ïðè­øëè, èáî òàì óæå ïîâñþäó íà èõ ïóòè áûëè âðà­ãè; (3) êîí­ñóë è ðèì­ñêèå ëåãè­î­íû, íèãäå íå âèäÿ òåõ, êòî òîëü­êî ÷òî îáî­ðî­íÿë öåëîå âîé­ñêî, ãîòî­âû áûëè ïîé­òè íà âñå, ÷òîá íå ïîç­âî­ëèòü âðà­ãó ñîêðó­øèòü ñàìûõ ñìå­ëûõ âîè­íîâ. (4) Âîëü­ñêè ðàçäå­ëè­ëèñü, ÷òîáû, íà îäíîì íàïðàâ­ëå­íèè ñäåð­æè­âàÿ íàòèñê êîí­ñó­ëà è ëåãè­î­íîâ, íà äðó­ãîì ïîäà­âèòü Òåì­ïà­íèÿ è åãî âñàä­íè­êîâ, êîòî­ðûå ïîñëå ìíî­ãèõ áåç­óñïåø­íûõ ïîïû­òîê ïðî­ðâàòü­ñÿ ê ñâî­èì çàíÿ­ëè íà îäíîì èç õîë­ìîâ êðó­ãî­âóþ îáî­ðî­íó è, çàùè­ùà­ÿñü, íàíî­ñè­ëè çàìåò­íûé óðîí âðà­ãó. Ñðà­æå­íèå íå ïðå­êðà­ùà­ëîñü äî ñàìîé íî÷è. (5) È êîí­ñóë, íå îñëàá­ëÿÿ íàêà­ëà áèò­âû, ïîêà áûëî åùå ñâåò­ëî, ñäåð­æè­âàë íåïðè­ÿ­òå­ëÿ. Íî÷ü ðàç­âå­ëà èõ, íå ðåøèâ èñõî­äà áîÿ. (6) Ýòà íåèç­âåñò­íîñòü ñäå­ëà­ëàñü ïðè­÷è­íîé òàêî­ãî óæà­ñà â îáî­èõ ëàãå­ðÿõ, ÷òî, áðî­ñèâ ðàíå­íûõ è áîëü­øóþ ñ.210 ÷àñòü îáî­çà, è òî è äðó­ãîå âîé­ñêî, ñî÷òÿ ñåáÿ ïîáåæ­äåí­íû­ìè, îòñòó­ïè­ëè â ãîðû. (7) Õîëì, îäíà­êî æå, îñà­æäà­ëè ïî÷òè âñþ íî÷ü, íî êîãäà îñà­æäàâ­øèå óçíà­ëè î òîì, ÷òî èõ ëàãåðü áðî­øåí, îíè ðåøè­ëè, ÷òî âîé­ñêî ðàç­áè­òî, è â ñòðà­õå ðàç­áå­æà­ëèñü êòî êóäà. Òåì­ïà­íèé, îïà­ñà­ÿñü çàñà­äû, ïðî­äåð­æàë ñâî­èõ äî ðàñ­ñâå­òà. (8) Çàòåì, ñ íåñêîëü­êè­ìè âîè­íà­ìè ñïó­ñòèâ­øèñü ñ õîë­ìà íà ðàç­âåä­êó, îí âûâåäàë ó ðàíå­íûõ âðà­ãîâ, ÷òî ëàãåðü âîëü­ñêîâ ïóñò, è, ñîçâàâ ñâî­èõ, ðàäîñò­íî íàïðà­âèë­ñÿ ê ëàãå­ðþ ðèì­ëÿí. (9) Íî êîãäà è òàì îí íàøåë âñå áðî­øåí­íûì â òàêîì áåñ­ïî­ðÿä­êå, êàê ó âðà­ãà, òî, íå çíàÿ, êóäà äâè­íóë­ñÿ êîí­ñóë, îí ñîáðàë, ñêîëü­êî ñìîã, ðàíå­íûõ è ñ íèìè, ïîêà âîëü­ñêè, ïîíÿâ îøèá­êó, íå âîðî­òè­ëèñü, êðàò­÷àé­øåé äîðî­ãîé ïîñïå­øèë â Ðèì.

39. et cum iam par­te nul­la sus­ti­ne­ren­tur, dat sig­num Volscus im­pe­ra­tor ut par­ma­tis, no­vae co­hor­ti hos­tium, lo­cus de­tur, do­nec im­pe­tu in­la­ti ab suis exclu­dan­tur. [2] quod ubi est fac­tum, in­terclu­si equi­tes nec per­rum­pe­re eadem qua tran­sie­rant pos­se, ibi ma­xi­me con­fer­tis hos­ti­bus qua viam fe­ce­rant, et con­sul le­gio­nes­que Ro­ma­nae [3] cum quod te­gu­men mo­do om­nis exer­ci­tus fue­rat nus­quam vi­de­rent, ne tot for­tis­si­mos vi­ros in­terclu­sos oppri­me­ret hos­tis, ten­dunt in quem­cum­que ca­sum. [4] di­ver­si Volsci hinc con­su­lem ac le­gio­nes sus­ti­ne­re, al­te­ra fron­te insta­re Tem­pa­nio at­que equi­ti­bus; qui cum sae­pe co­na­ti ne­quis­sent per­rum­pe­re ad suos, tu­mu­lo quo­dam oc­cu­pa­to in or­bem se tu­ta­ban­tur, ne­qua­quam inul­ti; nec pug­nae fi­nis an­te noc­tem fuit. [5] con­sul quo­que nus­quam re­mis­so cer­ta­mi­ne dum quic­quam su­per­fuit lu­cis, hos­tem te­nuit. [6] nox in­cer­tos di­re­mit; tan­tus­que ab impru­den­tia even­tus ut­ra­que castra te­nuit pa­vor ut re­lic­tis sau­ciis et mag­na par­te im­pe­di­men­to­rum am­bo pro vic­tis exer­ci­tus se in mon­tes pro­xi­mos re­ci­pe­rent. [7] tu­mu­lus ta­men cir­cum­ses­sus ultra me­diam noc­tem est. quo cum cir­cum­se­den­ti­bus nun­tia­tum es­set castra de­ser­ta es­se, vic­tos ra­ti suos et ip­si, qua quem­que in te­neb­ris pa­vor tu­lit fu­ge­runt. [8] Tem­pa­nius me­tu in­si­dia­rum suos ad lu­cem te­nuit. deg­res­sus dein­de ip­se cum pau­cis spe­cu­la­tum cum ab sau­ciis hos­ti­bus scis­ci­tan­do com­pe­ris­set castra Volsco­rum de­ser­ta es­se, lae­tus ab tu­mu­lo suos de­vo­cat et in castra Ro­ma­na pe­net­rat. [9] ubi cum vas­ta de­ser­ta­que om­nia at­que ean­dem quam apud hos­tes foe­di­ta­tem in­ve­nis­set, pri­us­quam Volscos cog­ni­tus er­ror re­du­ce­ret, qui­bus po­te­rat sau­ciis duc­tis se­cum, ig­na­rus quam re­gio­nem con­sul pe­tis­set, ad ur­bem pro­xi­mis iti­ne­ri­bus per­git.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000440 1364000441 1364000442