Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
59. (1) Òåì âðåìåíåì âîåííûì òðèáóíàì ïîðó÷èëè âîçãëàâèòü íàïàäåíèå íà çåìëè âîëüñêîâ, îñòàâèâ â Ðèìå îäíîãî Ãàÿ Êîðíåëèÿ[1]. (2) Òðîå äðóãèõ, óçíàâ î òîì, ÷òî âîëüñêè íèãäå íå ñòàâèëè ëàãåðÿ è ÷òî, ñëåäîâàòåëüíî, èì íå ïðèäåòñÿ ïðèíèìàòü ñðàæåíèÿ, ïîäåëèëè âîéñêî íà òðè ÷àñòè è ïðèíÿëèñü îïóñòîøàòü ñòðàíó. (3) Âàëåðèé âûáðàë öåëüþ Àíòèé, Êîðíåëèé — Ýöåòðó, ïî ñ.227 ïóòè êðóøà äîìà è ðàçîðÿÿ ïîëÿ, ÷òîáû ïðèâåñòè â çàìåøàòåëüñòâî âîëüñêîâ; Ôàáèé æå, íå îòâëåêàÿñü íà ðàçîðåíèå ïîëåé, îñàäèë Àíêñóð130, êîòîðûé áûë èõ ãëàâíîé öåëüþ. (4) Ãîðîä Àíêñóð, íûíåøíèå Òàððàöèíû, ñòîèò íà ñêëîíå, ñïóñêàþùåìñÿ ê áîëîòó, ñî ñòîðîíû êîòîðîãî (5) Ôàáèé âûêàçàë íàìåðåíèå íà÷àòü ïðèñòóï. Íî ïîñëàííûå â îáõîä âî ãëàâå ñ Ãàåì Ñåðâèëèåì Àãàëîé ÷åòûðå êîãîðòû, îâëàäåâøè õîëìîì, ÷òî íàâèñ íàä ãîðîäîì, ñ ãðîçíûì êðèêîì ðèíóëèñü âíèç è ïðåîäîëåëè íå îõðàíÿåìûå â ýòîì ìåñòå ñòåíû. (6) Îãëóøåííûé íàïàäåíèåì, íåïðèÿòåëü áûë òàê óâëå÷åí çàùèòîé îò Ôàáèÿ â íèæíåì ãîðîäå, ÷òî ïîçâîëèë ðèìëÿíàì ïðèñòàâèòü ê ñòåíå ëåñòíèöû, è âîò óæå ãîðîä ïîëîí âðàãîâ — îíè áåçæàëîñòíî ðàçÿò áåãóùèõ è ñîïðîòèâëÿþùèõñÿ, âîîðóæåííûõ è áåçîðóæíûõ. (7) Ïîáåæäåííûå ïðîäîëæàëè ñðàæàòüñÿ, âåäü òåì, êòî ïðåêðàùàë áîðüáó, íàäåÿòüñÿ áûëî íå íà ÷òî, êàê âäðóã ïðîçâó÷àë ïðèêàç ùàäèòü áåçîðóæíûõ, è âñå çàùèòíèêè ãîðîäà òîò÷àñ ïîáðîñàëè îðóæèå: (8) áûëî âçÿòî îêîëî äâóõ ñ ïîëîâèíîé òûñÿ÷ ïëåííûõ. Ôàáèé óäåðæàë ñâîèõ âîèíîâ îò äàëüíåéøåãî ðàçãðàáëåíèÿ ãîðîäà äî òåõ ïîð, (9) ïîêà íå ïîäîøëè åãî ñîòîâàðèùè, èáî îí ïîëàãàë, ÷òî è îíè ó÷àñòâîâàëè âî âçÿòèè Àíêñóðà, îòâëåêàÿ îñòàëüíûõ âîëüñêîâ îò îêàçàíèÿ ïîìîùè ýòîìó ãîðîäó. (10) Êîãäà æå îíè ïîäîøëè, âñå òðè âîéñêà ðàçãðàáèëè ýòîò íàïîëíåííûé äîëãîëåòíèìè áîãàòñòâàìè ãîðîä. Òàêàÿ ùåäðîñòü ïîëêîâîäöåâ ïîíà÷àëó ñîäåéñòâîâàëà ïðèìèðåíèþ ïëåáååâ è ïàòðèöèåâ. (11) À ïîòîì ê íåé ïðèáàâèëñÿ åùå îäèí, î÷åíü ñâîåîáðàçíûé äàð îò ïåðâåéøèõ ëþäåé ïðîñòîìó ëþäó: ñåíàò — î ÷åì ïåðåä òåì íå áûëî è ïîìèíó íè îò ïëåáååâ, íè îò òðèáóíîâ — ïîñòàíîâèë, ÷òîáû âîèíû ïîëó÷àëè æàëîâàíüå îò êàçíû, à âåäü äî òîãî êàæäûé íåñ ñëóæáó çà ñîáñòâåííûé ñ÷åò131. |
59. interim tribunos militum in Volscum agrum ducere exercitum placuit; Cn. Cornelius unus Romae relictus. [2] tres tribuni, postquam nullo loco castra Volscorum esse nec commissuros se proelio apparuit, tripertito ad devastandos fines discessere. [3] Valerius Antium petit, Cornelius Ecetras; quacumque incessere, late populati sunt tecta agrosque, ut distinerent Volscos; Fabius, quod maxime petebatur, ad Anxur oppugnandum sine ulla populatione accessit. [4] Anxur fuit, quae nunc Tarracinae sunt, urbs prona in paludes. [5] Ab ea parte Fabius oppugnationem ostendit. circummissae quattuor cohortes cum C. Servilio Ahala cum imminentem urbi collem cepissent, ex loco altiore, qua nullum erat praesidium, ingenti clamore ac tumultu moenia invasere. [6] ad quem tumultum obstupefacti qui adversus Fabium urbem infimam tuebantur locum dedere scalas admovendi; plenaque hostium cuncta erant, et immitis diu caedes pariter fugientium ac resistentium, armatorum atque inermium fuit. [7] cogebantur itaque victi, quia cedentibus spei nihil erat, pugnam inire, cum pronuntiatum repente, ne quis praeter armatos violaretur, reliquam omnem multitudinem voluntariam exuit armis; [8] quorum ad duo milia et quingenti vivi capiuntur. a cetera praeda Fabius militem abstinuit, donec collegae venirent, [9] ab illis quoque exercitibus captum Anxur dictitans esse, qui ceteros Volscos a praesidio eius loci avertissent. [10] qui ubi venerunt, oppidum vetere fortuna opulentum tres exercitus diripuere; eaque primum benignitas imperatorum plebem patribus conciliavit. [11] additum deinde omnium maxime tempestivo principum in multitudinem munere, ut ante mentionem ullam plebis tribunorumve decerneret senatus ut stipendium miles de publico acciperet, cum ante id tempus de suo quisque functus eo munere esset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß