Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
9. (1) Çíàòíåéøèå ñåíàòîðû ñ÷èòàëè, ÷òî íå âàæíî, âèíà ëè êîìàíäóþùèõ èëè èõ çëîïîëó÷èå ïîñëóæèëî ïðè÷èíîé ñòîëü ïîçîðíîãî ïîðàæåíèÿ. Îíè òðåáîâàëè íå äîæèäàòüñÿ ñðîêà, óñòàíîâëåííîãî çàêîíîì äëÿ ñîçûâà íàðîäíîãî ñîáðàíèÿ, è íåìåäëåííî èçáðàòü íîâûõ âîåííûõ òðèáóíîâ, êîòîðûå âñòóïèëè áû â äîëæíîñòü íà îêòÿáðüñêèå êàëåíäû20. (2) Ýòî ïðåäëîæåíèå áûëî ïîääåðæàíî, ñîãëàñèëîñü ñ íèì è áîëüøèíñòâî íàðîäíûõ òðèáóíîâ. (3) Îäíè ëèøü Ñåðãèé ñ Âåðãèíèåì — òå ñàìûå, êîòîðûå è íàâëåêëè ãíåâ ñåíàòà íà äîëæíîñòíûõ ëèö ýòîãî ãîäà, — ñíà÷àëà ñòàëè ìîëèòü èçáàâèòü èõ îò áåñ÷åñòüÿ, à ïîòîì âûñòóïèëè ïðîòèâ ýòîãî ñåíàòñêîãî ïîñòàíîâëåíèÿ, çàÿâèâ, ÷òî íå îñòàâÿò äîëæíîñòè äî äåêàáðüñêèõ èä — äíÿ, êîãäà íîâûå ìàãèñòðàòû òîðæåñòâåííî âñòóïàþò â ñâîè ïîëíîìî÷èÿ. (4) Ìåæäó òåì íàðîäíûå òðèáóíû, ïîíåâîëå ìîë÷àâøèå, ïîêà ñðåäè ãðàæäàí öàðèëî ñîãëàñèå, à â ãîñóäàðñòâå — áëàãîïîëó÷èå, òåïåðü, ñðàçó ðàñïàëèâøèñü ÿðîñòüþ, íà÷àëè ãðîçèòü âîåííûì òðèáóíàì, ÷òî, åñëè òå íå ïîä÷èíÿòñÿ âîëå ñåíàòà, îíè ïðèêàæóò çàòî÷èòü èõ. (5) Òîãäà âîåííûé òðèáóí Ãàé Ñåðâèëèé Àãàëà ñêàçàë: «×òî äî âàñ, íàðîäíûå òðèáóíû, ÿ ñ óäîâîëüñòâèåì ïðîâåðèë áû íà ñåáå, ðåøèòåñü ëè âû ïðèâåñòè â èñïîëíåíèå ñâîè óãðîçû, èëè â âàñ åùå ìåíüøå äåðçîñòè, ÷åì â íèõ çàêîííîñòè. Íî íå÷åñòèâî âîññòàâàòü ïðîòèâ âëàñòè ñåíàòà. (6) Òàê ÷òî íå ïûòàéòåñü âûèñêèâàòü â íàøèõ ñïîðàõ ìåñòå÷êî, êóäà ïîáîëüíåå óäàðèòü. Êîëëåãè æå ìîè ïóñòü ñ.239 âûïîëíÿò ðåøåíèå ñåíàòà, à êîëè ñòàíóò îíè óïîðñòâîâàòü, ÿ òîò÷àñ æå íàçíà÷àþ äèêòàòîðà, è óæ îí-òî çàñòàâèò èõ óéòè ñ äîëæíîñòè». (7) Ýòà ðå÷ü âñòðåòèëà âñåîáùåå îäîáðåíèå, è ñåíàòîðû ðàäîâàëèñü òîìó, ÷òî íàøëîñü ñðåäñòâî äîñòàòî÷íî ñèëüíîå, äàáû è áåç ïóãàëà òðèáóíñêîé âëàñòè íàéòè óïðàâó íà äîëæíîñòíûõ ëèö. (8) Ïîáåæäåííûå âñåîáùèì ñîãëàñèåì, òå ñëîæèëè ñ ñåáÿ ïîëíîìî÷èÿ è íà ñëåäóþùèé æå äåíü ïðîâåëè âûáîðû âîåííûõ òðèáóíîâ, êîòîðûì ïðåäñòîÿëî âñòóïèòü â äîëæíîñòü â îêòÿáðüñêèå êàëåíäû. |
9. primores patrum, sive culpa sive infelicitate imperatorum tam ignominiosa clades accepta esset, censuere non exspectandum iustum tempus comitiorum, sed extemplo novos tribunos militum creandos esse, qui kalendis Octobribus magistratum occiperent. [2] in quam sententiam cum pedibus iretur, ceteri tribuni militum nihil contradicere; [3] at enimvero Sergius Verginiusque, propter quos paenitere magistratuum eius anni senatum apparebat, primo deprecari ignominiam, deinde intercedere senatus consulto, negare se ante idus Decembres, sollemnem ineundis magistratibus diem, honore abituros esse. [4] inter haec tribuni plebis, cum in concordia hominum secundisque rebus civitatis inviti silentium tenuissent, feroces repente minari tribunis militum, nisi in auctoritate senatus essent, se in vincla eos duci iussuros esse. [5] tum C. Servilius Ahala tribunus militum: «quod ad vos attinet, tribuni plebis, minasque vestras, ne ego libenter experirer quam non plus in iis iuris quam in vobis animi esset; [6] sed nefas est tendere adversus auctoritatem senatus. proinde et vos desinite inter nostra certamina locum iniuriae quaerere, et collegae aut facient quod censet senatus, aut, si pertinacius tendent, dictatorem extemplo dicam qui eos abire magistratu cogat». [7] cum omnium adsensu comprobata oratio esset gauderentque patres sine tribuniciae potestatis terriculis inventam esse aliam vim maiorem ad coercendos magistratus, [8] victi consensu omnium comitia tribunorum militum habuere qui kalendis Octobribus magistratum occiperent, seque ante eam diem magistratu abdicavere. |